Kamer: hou aasgieren weg bij bedrijven
13
Rebel die door justitie wordt gezocht, legt schuld neerhalen MH17 bij Russen
Een sleutelfiguur in
het onderzoek naar
de daders van de
aanslag op vlucht MH17
boven Oekraïne zegt
dat de Boeing op 17 juli
2014 is neergeschoten
door Russen, niet door
rebellen. Dat is voor het
eerst.
Dat valt op te maken uit een inter
view dat de liberale Russische
krant Novaja Gazeta heeft gehad.
De krant sprak met een oude
vriend van Sergej Doebinski, de
man die door het Joint Investiga
tion Team (JIT) is aangewezen als
verantwoordelijke voor het trans
port van het BUK-raketsysteem
waarmee MH17 is neergeschoten.
Doebinski voerde op 17 juli 2014
een door de Oekraïense geheime
dienst onderschept telefoongesprek
met de chauffeur van de vrachtwa
gen, die de BUK die dag vanuit Rus
land naar Donetsk in Oekraïne
bracht. Doebinski vroeg de chauf
feur tijdens het telefoongesprek of
er ook (Russische) bemanning bij
was geleverd. De chauffeur beves
tigde dat.
Verwijt
De geïnterviewde Oekraïner, Ser
gej Tioenov, kende Doebinski al
van voor de oorlog in Oekraïne. In
de herfst van 2014, een paar maan
den na de tragedie met MH17, komt
Tioenov - zo vertelt hij aan Novaja
- aan in Donetsk, om met zijn oude
maat Doebinski een gevangenen-
ruil te regelen. Doebinski verwijt
Tioenov dat die zich bij de 'junta in
Kiev' heeft aangesloten. Hij doelt
op de regering die na het verdrijven
van de Oekraïense president Viktor
Je gelooft toch niet
dat ik MH17 zelf
uit de lucht
heb geschoten?
Janoekovitsj in februari 2014 in het
land aan de macht is gekomen.
Tioenov reageert daarop door te
zeggen: 'Maar jullie bandieten
bende (van de zelfverklaarde Volks
republiek Donetsk, red.) heeft een
passagiersvliegtuig uit de lucht ge
schoten!' Doebinski zou Tioenov
vervolgens hebben toegevoegd:
'Maar je gelooft toch niet dat ik dat
zelf heb gedaan?! Het waren die
monsters uit Moskou!'
Het is voor het eerst dat een van
de sleutelfiguren (onduidelijk is of
Doebinski verdachte of slechts ge
tuige zal zijn in een toekomstig
proces) uit de MHi7-zaak een uit
spraak doet over wat er die zomer
dag in 2014 is gebeurd, zij het via
een tussenpersoon.
Nerveus
Novaja schrijft dat het ook zelfheeft
geprobeerd met Doebinski contact
te zoeken. In eerste instantie lukte
dat. Maar bij een tweede gesprek
was Doebinski heel nerveus en
wilde hij geen antwoord geven op
de vraag of zijn stem te horen is op
de telefoontap van de Oekraïense
geheime dienst. Volgens zijn oude
vriend Tioenov lijkt de stem er in
ieder geval heel erg op.
Tioenov verklaart tegen Novaja
Gazeta (de krant die in juli 2014
over de hele voorpagina een foto
plaatste van de rouwstoet met
slachtoffers en de begeleidende
tekst in het Nederlands: 'Neder
land, vergeef ons') dat hij Doebinksi
niet als schuldige ziet. „Hij is een
getuige, geen moordenaar. En ook
nog mijn strijdmakker (tijdens de
oorlog in Afghanistan, red.). Ik wil
dat hij in leven blijft. Ik denk niet
dat hij op de knop van die BUK
heeft gedrukt, maar slechts het
transport heeft georganiseerd."
Doebinski is een gepensioneerde
officier van de Russische militaire
inlichtingendienst. Hij woont in de
buurt van Donetsk, in Oekraïne.
Daar zal hij tijdens de oorlog om de
Donbass hoofd inlichtingen wor
den voor de Volksrepubliek Do
netsk.
Veel politieke partijen noemen de
belaging van chemiereus Akzo-
Nobel en levensmiddelengigant
Unilever door buitenlandse bedrij
ven 'niet wenselijk', maar ze ver
schillen van mening over de oplos
sing van dit probleem. Gisteroch
tend zei minister Kamp (Economi
sche Zaken) nog het belangrijk te
vinden 'dat grote Nederlandse mul
tinationals in Nederland geleid
worden'.
Hij onderzoekt daarom vanuit
het kabinet of het mogelijk is Ne
derlandse bedrijven te beschermen.
„We zijn bezig met een wetsvoor
stel voor de telecomsector en er zijn
ook mogelijkheden voor het be
drijfsleven als geheel." Een Kamer
meerderheid steunt de bewinds
man. Maar welk verweer werkt het
beste?
Bedenktijd
D66 wil volgens Kamerlid Jan Pa-
ternotte dat de overheid zorgt voor
een wettelijke bedenktijd, zodat
maatregelen kunnen worden geno
men tegen een vijandige overname.
„Het bedrijf heeft dan de kans zich
te bewijzen richting de eigen aan
deelhouders. Er moet natuurlijk
wel een veiligheidsklep worden in
gebouwd." Op verzoek van Pater-
notte komt hierover na de mei
vakantie een groot debat.
Ook het bedrijfsleven vindt dat
een goed plan. De overnemende
partijen kunnen een bedreiging
vormen voor onze unieke koplo
perspositie", aldus Hans de Boer,
voorzitter van werkgeversorganisa
tie VNO-NCW. Hij vindt daarom
dat bij deals zorgvuldigheid boven
snelheid moet gaan. „Bedrijven
moeten in de eerste plaats zelf de
De overheid moet
kijken naar publieke
belangen zoals
werk en innovatie
mogelijkheid hebben om zich te
beschermen."
Nederland is een van de weinige
landen zonder optie om fusies of
overnames te blokkeren, mocht dat
in het landsbelang zijn. In Amerika
kan een toetsingscommissie aange
ven dat door een deal essentiële
technologie of kennis in handen
komt van soms ongewenste par
tijen. Ook in Europa toetst de over
heid steeds vaker.
Dat vindt het CDA ook voor Ne
derland een slimme stap, vertelt
Kamerlid Joba van den Berg. „Wij
vinden de werkgelegenheid, natio
nale veiligheid en innovatie belang
rijk voor vandaag en de toekomst.
We denken daarom aan een toets."
Van den Berg stelt dat niet alleen
het belang van aandeelhouders telt,
maar ook van werknemers en an
dere belanghebbenden.
Gifpil
Overigens hebben bedrijven in een
aantal gevallen zelf, soms via inge
wikkelde constructies, de moge
lijkheid om een overname heel
moeilijk te maken. Zo werkt KPN
met preferente aandelen in een
stichting. Die kan in actie komen
als een vijandige overname de con
tinuïteit, zelfstandigheid of identi
teit van het bedrijf bedreigt.
Bodemonderzoeker Fugro kan
een zogeheten 'gifpil' in werking
stellen, waarmee een deel van het
bedrijf wordt doorverkocht aan een
gelieerde Cura^aose bv. De poten
tiële koper kan dan fluiten naar dat
deel van het bedrijf. Een andere op
tie is je bedrijf om te vormen en
aandeelhouders te belonen, zodat
ze de huidige strategie prefereren
boven een overname.
De SP wil het verst gaan met be
scherming. Werknemers moeten
zelfs zeggenschap krijgen in het be
drijf via een werknemersvergade
ring, meent Kamerlid Maarten Hij
ink. „Die moet dezelfde rechten
hebben als de aandeelhoudersver
gadering, zodat een vijandige actie
van sprinkhaankapitalisten kan
worden gedwarsboomd. De over
heid zou bij overnames moeten
kunnen kijken naar publieke belan
gen, zoals werk, innovatie en duur
zaamheid." Economie
woensdag 26 april 2017
GO
Joost Bosman
Moskou
Het rampgebied met de
restanten van MH17. fotoafp
Sergej Doebinski.
—Sergej Doebinski
De Tweede Kamer wil dat oer-
Hollandse bedrijven zich buiten
landse 'aasgieren' van het lijf
kunnen houden als ze op een
agressieve manier proberen de
macht te grijpen. Het kabinet
werkt al aan een wettelijke be-
schermingswal bij vijandige
overnames.
Edwin van der Aa
Den Haag
—Maarten Hijink (SP-Kamerlid)
