Trein ramt graafmachine: Ik had 'm nog wel zo mooi gepoetst
fetSf
Natuur inspireert wetenschappers bij creatie van robots
14
Vier jaar lang werkte UT-onderzoeker Geert Folkertsma
(28) aan zijn abstracte 'cheeta'. De robotdeskundige
promoveerde vorige week aan de Universiteit Twente.
j "*f
wmm
Een geraamte met draden en
springveren en een snelheid van
één kilometer per uur. Je zou het
niet zeggen, maar de robot die Fol
kertsma heeft gebouwd, moet een
mechanische versie zijn van een
cheeta. Juist, het snelste landdier
ter wereld.
„Mijn robot lijkt inderdaad op
het eerste gezicht niet op een
cheeta", lacht Folkertsma. „Hij
heeft vier poten en een ruggen
graat, maar dat is het dan ook."
Maar een cheetareplica hoefde het
ook niet te worden. „Ik wilde kij
ken naar de loopbeweging van de
cheeta. Die heb ik geprobeerd na te
bootsen."
„Dat is eigenlijk op drie
vlakken: de poten, de
Ik wilde juist een
robot maken die
weinig energie
nodig heeft
ruggengraat en de manier van lo
pen. Cheeta's veren goed mee in
hun beweging, in zowel hun be
nen als in hun ruggengraat. Als
een cheeta rent, strekt hij zijn hele
rug uit en buigt hij hem steeds
weer in. Mijn robot rent op die
zelfde manier, al is het een stuk
langzamer."
„Een cheeta beweegt heel effi
ciënt. Hij maakt veel snelheid en
heeft daar weinig energie voor no
dig, doordat ie zo goed meeveert.
Dat is juist wat robots nodig heb
ben. Lopende robots zijn nu heel
log en gebruiken ontzettend veel
batterijen. Ik kwam op het idee
tijdens mijn stage in Amerika.
Daar werkten ze ook aan
een cheeta-robot. Die
leek wel echt op een
cheeta en kon ook snel
rennen. Maar dat kwam
vooral omdat de rug van
die robot bestond uit
één brok batterijen. Ik
wilde juist een robot ma
ken die weinig energie no
dig heeft. Mijn robot hoefde
daarom ook niet per se te lijken op
een echte cheeta."
„In Amerika moest die cheeta bij
voorbeeld dienen als 'lastdier' in
het leger. De robot moest dan de
zware bagage van de soldaten dra
gen. Maar ook op veel andere vlak
ken worden robots steeds belang
rijker in onze samenleving, bij
voorbeeld als ondersteuning in de
huishouding of in de zorg. De ro
bots moeten zich
dan goed
kunnen be
wegen.
Veel ro
bots
rijden nu op wielen. Dat is op zich
handig, zolang er geen obstakels in
de weg zitten. Eopende robots
zouden bijvoorbeeld over drem
pels heen kunnen stappen en trap
kunnen lopen. Dat zou met wielen
niet kunnen."
„Zeker! De processen in de natuur
zijn heel ingenieus, daar kun je als
wetenschapper veel inspiratie uit
opdoen. Hoe komt het dat een kat
op zijn poten terechtkomt? Hoe
kan een vlo van t millimeter zich
centimeters ver verplaatsen? Dat
soort vragen moet je stellen als on
derzoeker, en daar komen heel
vaak interessante dingen uit.
Je hoeft de processen voor
robots dan niet zelf te be
denken. Die processen
zijn door miljoenen
jaren van evolutie
zelf al heel suc
cesvol. Je hoeft
het dan alleen
maar na te
bootsen."
Van Dijk kijkt nog een keer naar
wat ooit zijn graafmachine is ge
weest en perst er een glimlachje uit:
„Ik had 'm nog wel zo mooi ge
poetst." Van Dijk werkt bij een
grondwerkbedrijf, op zo'n 100 me
ter van de spoorwegovergang. Vrij
wel dagelijks steekt hij dus het
spoor over. Maar gisterochtend
kwam hij niet ver.
Net nadat zijn banden de rails
van de overgang hebben geraakt,
valt zijn machine stil. Van Dijk
draait nog aan het sleuteltje, maar
er gebeurt niks. Tijd om over an
dere oplossingen na te denken,
heeft hij niet. Als hij naar links
kijkt, ziet hij in de verte al de kop
lampen van een trein opdoemen.
„Voordat ik uit de machine
sprong, heb ik de zwaailichten nog
aangezet", vertelt Van Dijk. „Ik
dacht dat de treinmachinist mis
schien nog kon afremmen." Maar
dat gebeurt niet. Vanaf een meter of
30 ziet hij hoe de machine door de
goederentrein wordt geraakt. „Het
was een gigantische klap."
De graafmachine wordt too me
ter meegesleurd en eindigt als een
verfrommelde berg staal in de hek
ken naast het spoor. Onder andere
drie portalen, waar de bovenleidin
gen op steunen, zijn dan omver ge
kegeld. De botsing veroorzaakte zo
veel schade dat ook vandaag en een
deel van woensdag geen treinen
zullen rijden op het traject tussen
Deurne en Horst-Sevenum.
dinsdag 25 april 2017
GO
Erg veel snelheid heeft
'robo-cheeta' nog niet
Laurien van Ulzen
Enschede
In welk opzicht is jouw
'robo-cheeta' dan gelijk aan
de echte cheeta?
—Geert Folkertsma
Waarom nam je juist een cheeta
als voorbeeld?
Waar kan zo'n robot voor ge
bruikt worden?
Je hebt bij je robot een dier als
voorbeeld genomen. Gebeurt
dat vaker in de robotica?
Vier poten,
een ruggen
graat en de
manier van
lopen van een
cheeta. foto
REINER VAN WILLIGEN
De graafmachine van Wim van
Dijk sloeg af toen hij in Deurne
midden op de spoorwegover
gang stond. Het gevolg: een ver
morzelde machine.
Chiel Timmermans
Deurne
l "IX
M Van de
graafmachine
van Wim van
Dijk is niets
meer over.
FOTO ANP
