Gapinge betreurt stilzetten van molen
Hoogleraar neemt afscheid met symposium in Yerseke
5
Schelpdierenen
Aad Smaal uit
Zierikzee, ze zijn
onlosmakelijk
met elkaar
verbonden. Tot
vandaag. Hij gaat
met emiritaat.
Aad Smaal kent de schelp
dierenwereld als zijn
broekzak. Kwekers, hande
laren of natuurorganisaties in bin
nen- en buitenland, allemaal heb
ben ze met hem of zijn onderzoe
ken te maken gehad. Vandaag
neemt de hoogleraar duurzame
schelpdiercultuur aan de Universi
teit van Wageningen afscheid met
een symposium in Yerseke. Smaal
is iemand die graag de wetenschap
en praktijk aan elkaar koppelt. „Ik
ben altijd een toegepast weten
schapper geweest", zegt hij. „Dat
is leuker." Op de vraag welke on
derzoeken er wat hem betreft uit
springen noemt hij er dan ook een
paar waarbij een directe relatie
met de praktijk te leggen valt. Bij
voorbeeld het onderzoek dat mos
selen een positieve invloed heb
ben op de productie van hun eigen
voedsel. Mosselen eten algen, maar
met hun poep zorgen ze er ook
weer voor dat algen snel groeien.
Als je mensen op
ideeën brengt,
gebeurt er altijd wel
wat
Met dit gedrag zorgen de mosselen
ervoor dat het water helderder
wordt en dat is gunstig voor het
onderwaterleven. „Dit onderzoek
wordt ook gebruikt om te verkla
ren waarom het ecosysteem na het
gereedkomen van de Oosterschel-
dekering gezond is gebleven."
Een onderzoek waar de mossel
sector bij betrokken is, is het effect
van mosselzaadvisserij op het Wad
op de natuur. Jarenlang voerden
kwekers en natuurorganisaties
strijd met als centrale vraag: is het
opvissen van mosselzaad op het
Wad nu wel of niet schadelijk voor
de natuur? „De uitkomsten lieten
zien dat als je mosselzaad opvist en
naar een perceel brengt, dan dit
leidt tot meer soortenrijkdom op
die kweekpercelen. Dat had nie
mand verwacht, dat op kweekper
celen waar mosselen komen en
gaan, dat daar meer dan too ver
schillende soorten voorkomen",
zegt Smaal. „En er zitten ook soor
ten bij die je ergens anders niet aan
treft, zoals de gehoornde slijmvis."
Uit dit onderzoek blijkt ook dat het
opvissen van zaadbanken voor een
deel geen effect heeft omdat onder
natuurlijke omstandigheden die
zaadjes toch wel dood waren ge
gaan. Bij de mosselzaadvisserij bij
de Afsluitdijk is wel sprake van een
tijdelijke negatieve invloed op de
biodiversiteit, maar de natuur her
stelt zich wel.
Wetenschap en praktische toe
passingen. Smaal houdt er wel van.
„Als je mensen op ideeën brengt
gebeurt er altijd wel wat", zegt hij.
„Ik ben bezig ook met een boek met
25 auteurs vanuit de hele wereld
over wat je allemaal kan doen met
schelpdieren. Ze hebben niet alleen
maar een functie in het ecosysteem,
eten voor mens en dier, maar ze
hebben ook een rol in de kustverde
diging (riffen van schelpen om bij
voorbeeld golfslag te dempen, red.)
en ze kunnen ook vervuiling tegen
gaan, door het teveel aan voedings
stoffen te laten wegfilteren. Dat ge
beurt bijvoorbeeld al bij de visteelt
en in Zweden wordt water gezui
verd met schelpdieren op dunbe
volkte plekken waar waterzuive
ring te duur is."
Het pensioen is voor Smaal geen
definitief afscheid van de weten
schap. Hij blijft nog vijfjaar emeri
tus hoogleraar. Dat betekent dat hij
de mensen die nu nog werken aan
hun promotieonderzoek kan blij
ven begeleiden. „En ik wil nog wat
dingen blijven doen, zoals artikelen
schrijven", zegt hij.
„Jammer, vreselijk jammer", zucht
vrijwillig molenaar Jan Jobse van de
Gapingse molen. De korenmolen is
één van de 48 Nederlandse molens,
waarvan vijf Zeeuwse, die stilstaan
op advies van de Rijksdienst voor
Cultureel Erfgoed. De molen is de
lieveling van het dorp. De meeste
Gapingers zijn er donateur van. De
molen, eigendom van Stichting Ko
renmolen de Graanhalm, heeft een
grootscheepse restauratie achter de
rug en draaide net weer lekker.
Boosdoeners zijn de bouten in de
roedeverbindingen. Jobse: „Vroeger
werd het kruis met de vier wieken
gevormd door twee stalen roeden.
Daarop zijn de wieken bevestigd.
Sinds 2011 is die constructie op ad
vies van de Rijksdienst aangepast.
Om roest tegen te gaan wordt het
staal verzinkt. De roede is nu in
tweeën gedeeld en die delen wor
den na het zinkbad aan elkaar gelast
door een flensverbinding met bou
ten. Die blijken kwetsbaar te zijn.
De Graanhalm heeft één zo'n
nieuwe roede uit twee delen en een
oude. We zouden met één roede
kunnen draaien."
Collegamolenaar Piet-Jan Lande-
gent van pannenkoekenmolen de
Graanhalm in Burgh-Haamstede
doet dat wel. Laconiek: „Ik heb die
roede van twee delen eraf gehaald.
Die ligt nu bij ons in de tuin. Met
die oude draaien we. Da's best te
doen. We hebben dat deze week ge
daan en dat blijven we voorlopig
maar zo doen."
De Westkapelse molenaar Piet
Roelse van de Noorman grinnikt:
„Ja, veel vrije tijd nu. Ik kreeg hier
over bericht van de gemeente
Veere, eigenaar van de molen. Het
zou wel heel zonde zijn als alles
naar de schroot moet. De molen
draait niet heel intensief, dus de be
lasting op die bouten is niet zo
groot. Ik zou zelf wel durven
draaien. Maar ja, we staan direct aan
een woonstraat. Als er iets gebeurt
blijft dat niet op ons eigen terrein."
Jobse zet de molen wekelijks even
'in beweging'. „Stilstand is achter
uitgang. Ik draai de wieken met de
hand één of twee slagen zodat het
regenwater uit het zeil om de wie
ken kan lopen. De molenkap draai
ik ook regelmatig een slagje. Maar ja,
hoe het nu verder moet? Geld voor
vervanging hebben wij niet. De
Rijksdienst heeft beloofd voor de
nationale molendag te laten weten
of we al of niet mogen draaien."
De Dienst broedt nu op twee
mogelijke oplossingen: terug naar
de 'oude situatie', dus vervanging
door roeden uit één stuk of repara
ties uitvoeren. De andere Zeeuwse
molens zijn de korenmolen in
Nieuwvliet en De Hoop in Zierik
zee.
Bericht voor onze adverteerders
rDE PERSGROEP
vrijdag 21 april 2017
PC
Smaal is man van de praktijk
Melita Lanting
Yerseke
-Aad Smaal, hoogleraar
De dorpsmolen van Gapinge
staat stil. Tot grote teleurstelling
van molenaar en dorp. De
Graanhalm draaide net goed na
de grote restauratie. Wat nu?
Annemarie Zevenbergen
Gapinge
l.v.m. Koningsdag is de sluittijd voor het opgeven van advertenties, voor
plaatsing op vrijdag 28 en zaterdag 29 april en maandag 1 mei, een dag
eerder dan regulier. Kijk voor meer informatie op persgroep.nl/nieuws of
neem contact met ons op via advertising.zeeland@persgroep.nl.
NEDERLAND
Aad Smaal: „Ik ben altijd al toegepast wetenschapper geweest. Dat is leuker." foto ernestaverburg
