BUITEN
Bij al erg actief
11
NATUURJOURNAAL
Je hoeft niet diep de
bossen in om de natuur
te beleven. Op sommige
plekken die jarenlang zijn
geteisterd door het
water steelt de natuur nu
de show. Zoals rondom
de Plompe Toren.
Sporen van de eeuwigdu
rende strijd tegen het water
en de bijbehorende littekens
zijn in Zeeland volop te vin
den. Zo kun je op Schouwen-Duive-
land het 154 kilometer lange Waters
noodpad volgen langs onder meer
geschenkwoningen en monumen
ten. De route bestaat uit tien etappes
van zo'n zeven tot twintig kilometer.
Leuk om een keer een gedeelte te lo
pen, maar vandaag kies ik voor een
wandeling rondom de Plompe Toren
bij Burgh-Haamstede, waar de strijd
tegen het water eeuwenlang gevoerd
Ik val met
mijn neus in de
boter, want de
dieren laten
zich vandaag
volop zien
werd. Eind vijftiende eeuw lag de
zeedijk van Schouwen nog ruim drie
kilometer verderop in de Ooster-
schelde. In totaal zijn er in het gebied
veertien dorpen verdronken. De zui
nige Zeeuwen lieten hun woonplaat
sen niet zomaar vergaan. Als een
dorp werd opgegeven, dan werden
huizen plank voor plank en steen
voor steen afgebroken.
De wandeling wordt getipt door
Natuurmonumenten. Ik begin mijn
rondje vanaf de parkeerplaats bij de
Plompe Toren. Ik loop naar binnen
en schrik een beetje als de deur ach
ter me dichtvalt. Er is namelijk hele
maal nergens iemand te zien. Nadat
ik heb gecheckt of de deur weer open
kan, beklim ik de 23 meter hoge to
ren. Het bouwwerk is het enige over
blijfsel van het dorp Koudekerke, dat
in de zestiende eeuw in de Ooster-
schelde verdween. Nu is er in de ge
restaureerde toren een informatie
centrum ingericht over de geschiede
nis, legenden en natuur van de
streek.
Eenmaal boven kijk ik richting de
reservedijk die werd gebouwd als
buffer om extra bescherming te bie
den tegen de oprukkende zee. Tussen
de twee dijken is een inlaag ontstaan
waar talloze kust- en weidevogels
zich thuisvoelen. Het gekwetter van
de beestjes is oorverdovend. Als ik uit
de toren kom, loop ik richting de re
servedijk over de Koudekerkseweg.
Daar heb ik het geluk een bruine kie
kendief in de lucht te zien hangen op
zoek naar een prooi. Ik vervolg mijn
route over de Koudekerkseweg en sla
rechtsaf de Stolpweg in. Daar zie ik
tot mijn grote vreugde een groep
reeën op een van de landbouwperce-
len. Ik besef me dat ik vandaag echt
met mijn neus in de boter val, want
overal laten de dieren zich zien.
Ik ga op de Stolpweg rechtsaf de
Oolesweg in, terug richting de zee
dijk. Het is een beetje heiig, maar op
de Oosterschelde zie ik overal mos
selpercelen. Het water is rustig, dus
ik speur naar zeehondenkopjes of een
vin van een bruinvis boven het wa
teroppervlak. Helaas, mijn geluk is
op. Vandaag krijg ik geen dieren
meer te zien.
Heden ten dage is het gevaar voor
overstromingen geweken. In 2014
nog is op het dijktraject Burghsluis
over een lengte van 2,7 kilometer de
steenbekleding versterkt. Gezien de
historie van het gebied, toch wel een
prettig idee.
Hoewel je het hele zomer
halfjaar wilde bijtjes kunt
vinden is het vroege voor
jaar bij uitstek de tijd om ze te be
studeren. Dan zijn met name heel
veel soorten uit de familie van de
zandbijen actief en dat is met af
stand de grootste familie van
wilde of solitaire bijtjes. Het
vroegst vliegen de soorten die
stuifmeel verzamelen op wilgen,
want wilgenkatjes behoren tot
onze vroegste bloeiers. Maar ook
de soorten die een bredere voed-
selkeuze hebben, zoals grasbijtjes
en goudpootzandbijtjes zijn al
vanaf maart volop actief. Sommige
wilgensoorten zijn trouwens al
weer bijna uitgevlogen. De zwart-
rosse zandbij, die stuifmeel verza
melt op de katjes van de boswilg is
alweer vrijwel verdwenen, omdat
de boswilgen grotendeels uitge
bloeid zijn.
Er is ook de zogenoemde fluiten-
kruidbij, een zandbijtje dat zijn
voedsel voornamelijk verzamelt
op fluitenkruid. Dit jaar bloeit het
fluitenkruid net als veel andere
planten een paar weken vroeger
dan normaal en in het park van
Goes-zuid staan de planten al in
volle bloei. De vraag is dan natuur
lijk of het gespecialiseerde bijtje
dan ook zijn vliegtijd vervroegt.
Het zou niet voor de eerste keer
zijn dat een dier in de problemen
komt omdat zijn voedselplant an
ders op de klimaatverandering re
ageert dan het dier zelf. Als de
plant vrijwel uitgebloeid is op het
moment dat zo'n gespecialiseerd
bijtje gaat vliegen kan de populatie
in één keer een enorme dreun
krijgen.
Een zoektocht op het fluitenkruid
in Goes-zuid leverde al binnen
een minuut resultaat op in de
vorm van een actief stuifmeel ver
zamelend vrouwtje. Dat was bij
nader inzien een toevalstreffer,
want de bijtjes bleken nog erg
schaars. Voor het geval dat de
meeste bijtjes pas actief worden na
de bloei van het fluitenkruid is er
voor de fluitenkruidbij gelukkig
nog een alternatief. Aan het einde
van de vliegtijd zijn de bijtjes na
melijk ook te vinden op bloeiend
zevenblad. Dat is een veilig alter
natief, omdat de bloei daarvan nog
wel een maandje op zich laat
wachten. Ik denk dat we het ze
venblad in de tuin maar een
maandje met rust laten.
Burgh-Haamstede
in'aa9
woensdag 19 april 2017
WA
Een tweewekelijkse rubriek
over natuur in Zeeland
Chiel Jacobusse
Wendy de Jong
Een wekelijkse
wandeling door
Zeeland. Vandaag:
Plompe Toren,
Burgh-Haamstede
A Fluitenkruidbij.
Stolpweg
V3W
meter hoge Plompe Toren.
Verzwolgen dorpen
