'Ik heb vliegangst. Om
die reden ben ik nooit
buiten Europa geweest'
tJ
V
'.'".A
!,<*V
'V
'f
minder duidelijk moeten vragen of ieder
een er zin in had? Aan de andere kant, dat
doe ik bij elk college. Meestal beginnen
de studenten dan te joelen."
Collega-wetenschapper Bert Keizer
vindt het 'wij-zijn-ons-brein-denken'
dat Dick Swaab en u propageren
geen recht doen aan de werkelijk
heid. 'Het lijkt te maakbaar', zegt hij.
„Leuke vent is dat, die Bert Keizer. We
zijn het niet altijd eens, maar spreken
elkaar vaak. 'Je bent narcistisch,' zei hij
laatst tegen me over mijn tv-optredens.
'Maar goed, dat is iedere man'. Kan ik
goed hebben hoor, dat soort analyses."
„Een dodelijk moment! Er werd geschre
ven dat mijn intenties niet oprecht
waren. Dat het me niet primair om de
lesstof ging. Och man, wat heeft me dat
verdriet gedaan. Het goede gevoel van het
bereiken van anderhalf miljoen kijkers
was in één klap weg."
„Zo werkt dat helaas niet bij mij. Ik ben
ook een heel angstig iemand. Ik weet
precies in welke neurale netwerken in
de hersenen mijn angsten zitten, maar
ik kan ze niet verhelpen."
„Ik heb enorme hoogtevrees en ben bang
voor snelheid. Ik durf niet met mijn auto
op de snelweg. In de stad rijden gaat uit
stekend, maar dat gesuis van dat asfalt op
de snelweg: vreselijk. De enige remedie is
de fiets of de trein te pakken.
Ik vermijd verre trips sowieso zo veel
mogelijk, want ik heb ook vliegangst. Als
ik het vliegtuig neem, val ik om de haver
klap de stewardess lastig: 'Ik voel een tril
ling. Wilt u checken waar die vandaan
komt?' Om die reden ben ik ook nooit
buiten Europa geweest. Nee, dat is niet
waar. Ik heb een lezing gehouden op
Long Island. Een uitnodiging waar ik
geen nee tegen kon zeggen. Wat een trip
was dat. Niet eens een flard heb ik van
New York gezien. Toen ik aankwam
stond de taxi klaar, ik heb mijn verhaal
gehouden en heb meteen de taxi terug
naar het vliegveld genomen. Anders lig ik
in mijn hotelbed te tobben over hoe ik op
de terugweg uit de lucht ga vallen."
„Mijn angst is volkomen irrationeel. Dick
Swaab zegt altijd: 'Het gevaarlijkste van
vliegen is de rit naar het vliegveld.' Heeft
hij volkomen gelijk in. Maar ik kan me
zelf daarvan niet overtuigen. Thuis zeg
gen ze inmiddels: 'Laat het gewoon.' En
daarmee ben ik het eens. Het is zo ontzet
tend ongezond mijn bloeddruk steeds te
laten stijgen door al die stress. Ik ben op
vliegvelden ook weieens bang geweest
voor een hartinfarct, puur omdat ik me
zo druk maakte."
„Hoho. Angsten zijn zeker niet eenvou
dig. Dan was ik er vanaf geweest. Natuur
lijk heb ik geprobeerd mezelf te trainen,
heb ik boeken over vliegangst gelezen en
pilletjes geslikt. Maar het hielp niet. Ang
sten kennen veel erfelijke componenten.
Daaraan kun je niets veranderen."
Uw ouders hebben hun bangheid
doorgegeven?
„Pa was een heel lieve man, maar angstig
aangelegd. Ik weet nog hoe mijn moeder
tijdens vakanties in Zwitserland een
handdoek langs het zijraam van de auto
hield, zodat mijn vader de afgrond waar
hij langs reed niet zag. Hij zou meteen
bevangen zijn geraakt door hoogtevrees."
„Zeker wel. Als ik me wat gespannen voel
of slecht kan slapen, zet ik Chopin op. En
het kan ook Usher zijn. Hangt van mijn
stemming af. Ik vind veel leuk. Muziek
waarvan je het meest houdt werkt het
beste om het brein te kalmeren."
„Ik heb de neiging tot hypochondrie. Dan
vrees ik bij een plotseling pijntje ineens
dat dat de voorbode is van mijn laatste
uur. Als ik muziek opzet, leidt dat af en
zakt die angst weg. Verder heb ik weinig
spanningen, omdat ik veel vermijd. Ik
heb een manier gevonden om met mijn
fobieën te leven."
„Het verlies van de cognitieve functies
lijkt me vreselijk. Maar ik ben er niet
banger voor dan ieder ander, denk ik.
Waarom weet ik niet. Dementie zit niet
in mijn familie, dat scheelt misschien.
Wat ik in elk geval niet wil, is ziek thuis
wonen. Dat is nu de trend. Maar die
maatregel is kostengestuurd en duidelijk
niet gericht op de kwaliteit van leven."
„Zo lang het goed gaat, werkt dat uitste
kend voor het brein. De dagelijkse rou
tine - 'Wat eten we vanavond? Hoe zorg
ik dat dat ene klusje voor elkaar komt?' -
is goed voor een mens. Maar als iemand
net over het richeltje tussen vergeetach
tigheid en dementie duikelt, ben je te laat
om nog te wennen aan een verpleeghuis.
Voor het verwerken van zo'n overgang is
het brein dan al te zeer aangetast."
„Een tussenhuis waar je de kwaliteit
van leven die je thuis gewend bent kunt
behouden, maar wel zorg krijgt. Zo kan
iemand wennen aan een zuster die hem
komt wassen. En dan niet alleen voor
wie het kan betalen, hè? Iedereen moet
toegang krijgen."
i' 1
it *-
i
r-d
4 4*
U raakte wel aangeslagen door een
negatieve tv-recensie in de NRC.
Kunt u uw brein met uw kennis ervan
dan niet een andere kant op sturen?
Waar bent u bang voor?
Terwijl u weet dat vliegen de veilig
ste manier van reizen is.
Hoe verklaart u dat u alles weet van
het brein, maar dit soort eenvoudige
angsten niet kunt dresseren?
U raadt in uw boek muziek ook aan
als middel tegen stress. Werkt dat bij
u niet?
Wanneer was dat voor het laatst
nodig?
U deed veel onderzoek naar demen
tie. Is alzheimer uw grootste angst?
ledereen wil toch graag zo lang
mogelijk in zijn eigen huis blijven?
Wat is uw oplossing?
U ondertekende het manifest 'Waar
dig oud worden' van Jan Slagter.
magazine 111
