S/O(0
Commotie na zaak
tegen struikelsteen
10
ONTWERPER REGENBOOGVLAG OVERLEDEN
De regenboogvlag is al veertig jaar het
symbool van de homorechten-beweging. De
schepper, Gilbert Baker (65), overleed vrijdag.
„We wisten meteen: dit is onze vlag."
Het begon allemaal
met een telefoontje
van Harvey Milk.
Het was juni, 1975.
Milk, de grote voor
vechter van homo
rechten in San Francisco, belde
Gilbert Baker met de vraag of die
niet iets moois kon maken voor
een demonstratie. „Ik heb voor
morgen een spandoek nodig."
Baker vertelde graag over hoe hij
die middag aan de slag ging met
een paar vrienden, over hoe ze een
paar vuilnisbakken volgoten met
verschillende kleuren verf en hoe
ze oude lappen aan repen scheur
den, ze in de verf doopten en ver
volgens aan elkaar naaiden.
„Ik hield van naaien en ik hield
van mode", zei hij in een inter
view. Baker was opgegroeid in
Kansas en was altijd en overal the
gay kid, op school, en later ook in
het leger. Hij bewaarde geen goede
herinneringen aan die jaren vol
pesterijen en mishandeling.
Na zijn diensttijd belandde hij
in de gay scene van San Francisco.
Zijn kunstzinnig talent bood hem
een ontsnapping en leverde hem
uiteindelijk ook een prominente
plek in de homobeweging op.
De mensen die er bij waren op
die 25ste juni zagen het meteen:
„We stonden daar", herinnert zijn
oude vriend Cleve Jones zich in de
New York Times, „En we begon
nen te stralen. Er was geen verkla
ring nodig. We wisten het onmid
dellijk: dit is onze vlag."
Bakers oorspronkelijke ont
werp bevatte acht kleuren. Roze
symboliseerde seks, rood het le
ven, oranje bevrijding, geel de zon,
groen de natuur, turqoise stond
voor magie, blauw voor vrede en
paars voor geestdrift. Later werden
het er zes, omdat roze verf te duur
was en blauw en turquoise samen
'koninklijk blauw' werden.
Philip Tijsma, woordvoerder van
het COC, vindt de dood van Gil
bert Baker erg verdrietig. „De vlag
is een samenbindend symbool ge
worden, en dat is zeker
de ver
dienste en de nalatenschap van
Gilbert."
In Nederland kwam de vlag ove
rigens pas vanaf de jaren negentig
in zwang, vertelt Tijsma. Tot dan
was hier vooral de roze driehoek
het grote gay-symbool. „Ook heel
krachtig, want in de Tweede We
reldoorlog gebruikten de nazi's
hem om homo's herkenbaar te
maken. Maar dat ging alleen over
vrouwen en mannen. Gilberts vlag
is een veel diverser symbool. Ze
staat voor lesbiennes, homo's, bi-
seksuelen, transgenders, asek-
suelen, interseksuelen enzovoort."
Zijn acht repen vestigden Bakers
naam als ontwerper en hij maakte
vlaggen voor onder anderen de
presidenten van Frankrijk, Vene
zuela en de Filippijnen, en ook
voor de koning van Spanje. Voor
zichzelf had hij de bijnaam 'Gay
Betsy Ross' bedacht. Betsy zou de
eerste zijn geweest die de Ameri
kaanse vlag in elkaar naaide. En als
Baker optrad als drag queen heette
hij Busty Ross (Rondborstige
Ross).
Groot was de verontwaardiging
vrijdag toen bij de rechter bleek
dat een bewoner van de Con-
certgebouwbuurt de struikel
steen die voor zijn huis ligt - een
gedenksteentje voor een ac
countant die in februari 1945
werd vermoord in Bergen-Bel-
sen - verwijderd wil zien.
„Het is vooral moeilijk te ver
kroppen dat er tot op heden niks
bekend is over de motieven van
de bewoner", zegt Paul de Haan,
projectleider van het plaatsen
van de struikelstenen in Am
sterdam. „Daardoor groeit het
onbegrip. Het is zijn goed recht
naar de rechter te stappen, maar
ik zou zeggen: leg het uit."
Opvallend is dat de aanvraag
voor het struikelsteentje in de
Concertgebouwbuurt al drie
jaar geleden is goedgekeurd en
de bezwaren van de huidige be
woners nu pas, door een zaak bij
de voorzieningenrechter, aan het
licht komen. De Haan: „En de hui
dige bewoners zijn vóór plaatsing
geïnformeerd. De bezwaren zijn
voor mij ook nieuw."
De bezwaarmakers onthouden
zich van commentaar. Tijdens een
rechtszaak voor de voorzieningen-
rechter stelden zij voortdurend te
worden geconfronteerd met de de
portatie en de moord op een voor
malige bewoner van hun woning:
dat zou psychisch zwaar zijn en een
onredelijke belasting op hun privé-
leven.
Emotioneel
Stadsdeelbestuurder Sebastiaan
Capel sprak de bewoners in een
eerder stadium wel en gaf aan dat
zij zéér emotioneel zijn. „Omdat
we begrepen dat de steen bij hen
veel losmaakte, hebben we hem
verplaatst naar de stoeprand, zo ver
mogelijk van de voordeur af. Maar
verder kunnen we niet gaan."
Het bezwaar tegen de struikelste
nen is tot Israël doorgedrongen.
Projectleider De Haan dringt aan op
nuance. „Er werd de indruk gewekt
dat het ging om meerdere bewo
ners. Het gaat om één huishouden.
Na dit weekend liggen er bijna 450
stenen in Amsterdam en we heb
ben 250 aanvragen liggen. De stad
heeft het symbolische project van
de stenen duidelijk omarmd."
maandag 3 april 2017
Acht lappen stof, één symbool
Mark van Assen
Gilbert Baker met de
originele regenboogvlag
in acht kleuren, fotoepa
*Het goedkoopste artikel is gratis. Het aanbod is uitsluitend
geldig op sloggi in enkelverpakkingen. Deze aanbieding is
geldig van 30 maart tot en met 17 april 2017.
De kritiek is niet mals op Am
sterdammers die naar de
rechter stappen om een
struikelsteen voor hun deur
verwijderd te krijgen. Zelfs in
Israël is er commotie. „De in
druk mag niet gewekt worden
dat de stad er niet aan wil."
Joep School
Amsterdam
GRATIS
