kroniek
Wekelijks schrijft Hugo
Borst over zijn moeder,
die aan alzheimer lijdt.
Als hij haar bezoekt,
spreekt hij de specialist
ouderengeneeskunde.
at als jullie moeder een
longontsteking krijgt?"
De verpleeghuisarts
overvalt me met de
vraag.
Niet alleen de bewoners lossen
elkaar in het Verpleeghuis in hoog
tempo af. Deze arts is sinds ma hier
zit al de vierde specialist ouderen
geneeskunde - en ook zij vertrekt
binnenkort. We hebben de verpleeg
huisarts niet vaak gesproken. Dat
geeft niet, zij vaart als arts mede op
het kompas van het zorgpersoneel.
Tja, die vraag, dat dilemma, die
levensvraag. Bij ma's intake zeiden
mijn broer en ik dat onze moeder
onder geen beding gereanimeerd mag
worden, haar wilsverklaring indach
tig. Bij een vraag over ontstekingen
formuleerden Laurens en ik een
beetje halfslachtig antwoord. Als de
ontsteking licht is wel antibiotica,
als de ontsteking zwaar is geen
antibiotica.
En daar vraagt de verpleeghuisarts
nu over door. „Er zijn in het geval van
een longontsteking grofweg twee op
ties. Ik geef jullie moeder antibiotica.
We proberen te zorgen dat ze vol
doende drinkt, dat we de koorts dem
pen, zo nodig wat zuurstof. De andere
weg is: geen antibiotica, we zorgen
dat ze zich comfortabel voelt. Dat kan
met pijnstillers, morfine en zo nodig
een slaapmiddel. Palliatie, ja. Gericht
op comfort, niet op levensverlenging.
We blijven je moeder eten en drinken
aanbieden, maar ze neemt steeds
minder. Natuurlijk houd je haar mond
vochtig. Zo glijdt ze langzaam weg."
Hoe lang gaat dat duren? „Een mens
kan een dag of zeven zonder drinken,
maar ik heb mensen meegemaakt die
het langer volhielden. Doorgaans
duurt het bij ouderen drie, vier dagen,
maar je kunt het nooit zeker weten.
In die dagen zorg je ervoor dat ie
mand niet of zo min mogelijk lijdt."
Ik vertel over ma's euthanasiever
klaring uit 1996. Dat ze met haar huis
arts niet meer over vrijwillige levens
beëindiging heeft gesproken, in elk
geval niet diepgaand. En dat de vorige
verpleeghuisarts vertelde dat die ver
klaring daardoor niet meer geldig is.
Ze knikt. „Die verklaring gaat haar
niet meer helpen en zou zelfs niet
hebben geholpen als ze elk jaar de
inhoud mondeling bekrachtigd had."
„Meestal gaat het als volgt: als ie
mand hoort dat hij alzheimer heeft,
is er een moment dat de patiënt zou
kunnen afspreken wanneer hij uit het
leven zou willen stappen. Maar dan
blijkt in de praktijk dat diegene er
nog niet aan toe is om een beslissing
te nemen, er een datum aan te ver
binden. Dan volgt een opname en
wordt, naarmate de tijd vordert, eu
thanasie steeds meer een gepasseerd
station. Want neem je moeder. Als ik
nu met haar spreek over kleine zaken
- 'Vindt u het een lekker koekje?' -
dan wordt me meestal niet duidelijk
wat zij vindt. Ze zal niet vragen: 'Mag
ik nog een krakeling?' Ze is in het sta
dium beland dat ik van haar geen dui
delijke antwoorden kan verwachten
op vragen als 'Hoe erg vindt u dit
leven nu?', 'Wilt u nog wel leven?',
'Wilt u dood?' Ze is te ver in haar
dementie om haar wil kenbaar te
maken. Ik kan me voorstellen dat ze,
als ze met de ogen van vroeger naar
zichzelf zou kijken, heel ongelukkig
zou zijn. Maar er is een nieuwe situa
tie ontstaan."
Ik knik.
„Jouw moeder maakt op mij niet de
indruk dat ze heel erg lijdt. Als ik haar
in de huiskamer zie, zoekt ze meestal
contact met die kraaloogjes. Ik zwaai
of ga even naar haar toe. Ze lijkt mij
niet per se ongelukkig." <1
E Reageren?
magazine
@persgroep.nl
Levensvragen
„Niet?"
magazine 19
