■KJ u
a
ï'^SSÈ»'' Së*
fes*
«sr- -*vzlimj8m
9
%r
.5Wt;v
t
>rf>
r.*t
t*lc
Mark zag
dat het
slecht viel,
en stopte
het plan in
een la
j' v ff
te
V-
V. -s 1
*V\
"V*
?r*ym-ï
•-, rK^.
tsfc.
Maar dan moet ook de rest van de fractie bij het
plan worden betrokken. En daar gaat het mis. „Het
werd al kapotgemaakt voor de eerste fractiebespre
king", herinnert Boekestijn zich. „We hoorden
steeds: 'Mark is een stuk aan het schrijven'. Toen
duidelijk werd waarover, maakten sommige
Kamerleden er gehakt van. 'Groen rechts, daar
gaan we geen stemmen mee halen', riep Charlie
Aptroot. En hij was niet de enige." (Aptroot wilde
niet meewerken aan dit artikel.)
Als groen rechts in het fractieoverleg wordt be
sproken, valt de WD-delegatie in twee kampen
uiteen, zegt Dezentjé. „De helft van de fractie zag
het wel zitten, de andere helft vond dat we moes
ten vasthouden aan de herkenbare VVD-punten."
Hans van Baaien behoort tot het positieve kamp.
„Voor de WD zijn traditioneel drie dingen be
langrijk: huis, auto, veiligheid. Dus dit was nieuw.
Ik vond het juist verfrissend."
Hummer
Rutte zet het plan door en zoekt in augustus 2008
de publiciteit. 'Groen rechts nieuwe koers VVD',
kopt Trouw, dat de primeur krijgt. Rutte spreekt in
het verhaal over meer windenergie en schonere
auto's. Hij spreekt lovend over Arnold Schwarzen
egger, gouverneur van Californië: „Hij dwingt de
auto-industrie schonere auto's te produceren. Hij
pakt Amerikanen hun terreinwagen niet af, maar
zorgt dat de Hummer groener wordt."
De eerste reacties zijn negatief. De Telegraaf
noemt groen rechts een 'regelrechte flater' van
Rutte. Want, schrijft de hoofdredactie: „Voor de
burger is het thema milieu synoniem met beta
len." Dat blijkt tijdens drie discussieavonden met
leden in het land. In een zaaltje in Zwolle is lof
voor het nieuwe beginselprogramma van de partij,
maar hekelt de achterban het stuk over groen
rechts. Die term, concluderen de leden, ruikt naar
beperkende maatregelen waar WD'ers geen trek
in hebben.
Als ook de peilingen geen enkel effect aantonen,
kiest Rutte eieren voor zijn geld. Zijn groen
rechtse pamflet wordt in november nog wel gepu
bliceerd - maar Rutte komt er niet meer op terug.
Ook op last van partij prominenten als Ivo Opstel
ten, die vindt dat de VVD weer moet gaan voor een
duidelijke, typische VVD-boodschap: meer asfalt,
minder belastingen. „Ik was nog maar kort Kamer
lid, en ik kon niet geloven hoe snel het ging", her
innert Boekestijn zich. „Het hele groenrechts-
verhaal werd fabelachtig snel afgekapt. Mark zag
dat het slecht viel, en stopte het in een la."
Van Baaien: „In de kiezersonderzoeken zagen we
dat het niet aansloeg. De achterban bleek toch te
hechten aan de klassieke WD-thema's, groen
werd niet herkend als WD-onderwerp. Wie zich
écht druk maakte om het milieu, koos toch voor
andere partijen. Nou, dan moet je zo'n onderwerp
niet meer in de etalage zetten."
Er dient zich bovendien een nieuw, veel urgen
ter onderwerp aan: de financiële crisis. Rutte gooit
zijn campagne om, werpt zich op als de man die
voor de crisis had gewaarschuwd, en begint te stij
gen in de peilingen. Anderhalfjaar later wordt zijn
VVD de grootste partij en sluit hij zijn eerste re
geerakkoord: minder strenge eisen voor C02-uit-
stoot, meer asfalt, en de maximumsnelheid om
hoog naar 130.
De term 'groen rechts' valt niet één keer meer -
en Rutte zit er geen seconde mee, stellen de be
trokkenen van toen. „Rutte is van elastiek, dat zag
ik toen pas echt", zegt Boekestijn. „Hij zegt wel
eens: ik kan elk standpunt verdedigen, zelfs dat
van de SP. Dat bleek. Hup, daar ging groen rechts."
Winsemius: „Ze lieten zich leiden door de peilin
gen. Ik vond dat heel jammer, maar politiek-strate-
gisch was het natuurlijk een wijs besluit."
Tien jaar na dato komt er mogelijk een herkan
sing voor groen rechts. Het klimaat is voor veel
meer kiezers dan toen een thema, blijkt ook uit de
verkiezingsuitslag. En het zal ook een belangrijker
thema voor het nieuwe kabinet worden, voorspel
len de betrokkenen van toen. Misschien wel met
GroenLinks, een optie die nu serieus wordt onder
zocht. ,Ik moet het nog zien", zegt Boekestijn. „In
die fractie zitten niet uitsluitend potentiële Nobel
prijswinnaars, laat ik het netjes zeggen. Ik denk dat
Rutte daarvoor terugdeinst."
Maar, zegt Van Oostrom: ook als het een kabinet
zonder GroenLinks wordt, zal het nieuwe kabinet-
Rutte een groenere agenda voeren. „Het bedrijfsle
ven is inmiddels zoveel verder dan de politiek. Ie
dereen ziet de noodzaak, het bedrijfsleven
schreeuwt om leiderschap op dit vlak. Mark weet
dat dat nu van hem verwacht wordt." Daar is ook
Dezentjé van overtuigd. „Rutte beseft dat de tijd er
nu rijp voor is. In tegenstelling tot tien jaar gele
den, toen kiezers er nog niet mee bezig waren. Je
kunt ook te vroeg zijn met een goed idee."
maandag 27 maart 2017
GO
Mark Rutte tijdens zijn korte
'groene periode' in 2008. fotohh
t-
'r - .-*
—Arend Jan Boekestijn,
oud-Kamerlid VVD
