Boezem plant nieuwe kathedraal bij Kemzeke
8
Olaf Mooij maakt lab en rariteitenkabinet
De auto is door mensen geschapen.
Maar Olaf Mooij kijkt er anders naar. Is de
auto niet een bijzonder organisme?
de auto leidt in zekere zin wel de
gelijk een eigen leven. Hij ver
woordt het zo: „De auto is een
rood bloedlichaampje dat zich be
weegt door de aderen van een or
gaan: het wegennet." Dat li
chaampje legt dus een claim op
de wereld, vormt een stevig deel
van de voetafdruk van de mense
lijke soort en neemt zoveel
ruimte dat bossen en weiden on
der asfalt verdwijnen. Ik zie het
werk van Mooij als metafoor voor
de plaats van de techniek in ons
bestaan. Hij brengt het luchtig en
met fantasie. Speelt geraffineerd
met vorm, kleur, materiaal en
textuur. Is een schilder en beeld
houwer tegelijk!
Toen Vlissingen nog
kunststad was, kon je
er spannende avontu
ren beleven. In de
Zware Plaatwerkerij
bijvoorbeeld, zo'n unieke ruimte
waar kunst met ballen zo goed tot
zijn recht komt. Kwam moet ik
zeggen, want kunst heeft er maar
af en toe zijn kracht kunnen to
nen. Het woonzorgcomplex
waaraan sinds 2014 wordt ge
werkt past beter in een stad die
aan de beademing ligt van de arti
kel 12 heelmeesters. Dus blijven
de herinneringen. Aan de Brain-
car bijvoorbeeld, die Olaf Mooij in
2005 naar en door Vlissingen reed
in het kader van de manifestatie
'Mijn Domein'. Zo'n Ameri
kaanse slee, met veel chroom,
overwoekerd door een enorm stel
hersenen. Die 's avonds oplicht
ten met de beelden die de auto
overdag had 'waargenomen'.
Olaf Mooij (Rotterdam, 1958) is
van de generatie die de auto nog
heeft zien opkomen. In zijn jeugd
lunchte je op een dagtochtje in de
berm langs de snelweg. Gaf vader
de auto na een lange dag een
schouderklopje. En werd het blik
wekelijks liefdevol afgesponst en
opgepoetst.
De auto heeft de wereld veran-
derd. Ons land is niet voor te stel
len zonder snelwegen en ver-
keersgeraas, wouden van borden
en kerkhoven en marketingcam
pagnes waarin de auto synoniem
is met identiteit, avontuur en een
geluksgevoel. Daarop borduurt
Mooij voort. Hij exposeert de auto
als een levend wezen, een orga
nisme, dat net zo woekert als de
Japanse Duizendknoop die mijn
tuin en die van de buren bezette,
wat alleen met grof draglinege-
weld was te keren. Mooij lijkt te
rug te kijken naar hoe het alle
maal begon. Hij richtte in Kult
Terneuzen een rariteitenkabinet
in, een verzameling auto's in em
bryonale staat. Ze zweven in met
sterk water gevulde apothekers-
flessen. Soms bleek, met gaten die
lijken op schedelopeningen. Soms
in een bloederig vlies. Of voor
zien van draderig weefsel. Mooij
bewaart ook onderdelen. Expo
seert ze in flessen of toont ze op
consoles. Miniatuurstukjes stuur
en bandjes, die op te kweken zou-
t In Mooij's jeugd
gaf vader de auto
na een lange dag een
schouderklopje
den kunnen zijn tot het gebruike
lijke formaat. Of zijn het de res
ten, stukken die nooit de produc
tielijn haalden? Mislukte proe
ven? Zou ook kunnen...
Wat ze hoe dan ook belichamen
is de idee van de auto als levend
wezen. Dat geboren wordt - en
soms helaas niet - leeft en sterft.
Natuurlijk weet Mooij ook wel
dat dat niet letterlijk zo is. Maar...
We kennen Marinus Boe
zem van zijn Groene Ka
thedraal op Flevoland. In
1987 werden er 178 populieren ge
plant op de plattegrond van de ka
thedraal van Reims. Nu is de Mid
delburgse ideeënkunstenaar toe
aan zijn tweede groene kathedraal.
Bij Kemzeke, net onder Hulst, op
het landgoed van de Verbeke
Foundation, heeft hij honderd Ita
liaanse populieren geplant die te
zamen de vorm van de Abdijkerk
Beaudeloo in Gent weergeven.
Marinus Boezem (1934) is een in
ternationaal gelauwerd beeldend
kunstenaar, hij wordt in Nederland
met Jan Dibbets en Ger van Elk ge
zien als één van de grondleggers
van de conceptuele kunst. Zijn
nieuwe kathedraal bij Kemzeke
wortelt in een eerder project, dat hij
begin jaren 80 van de vorige eeuw
uitvoerde. In Frankrijk, België en
Nederland ging hij op zoek naar het
licht in Cistercienser kloosters. Of
wat daarvan over was, want soms
was van de vaak eeuwenoude on
derkomens van de volgelingen van
de heilige Bernardus van Clairvaux
niet meer dan een fundament te
vinden. Boezem: „Het was een reis
van een week of acht, langs 22
kloosters. Op alle locaties hield ik
precies om 12 uur een onbelicht fo
topapier van één bij één meter naar
het licht. Thuis liet ik de vellen ont
wikkelen. Ze werden zwart, ik had
zwart licht gevangen. Die zwarte
papieren zijn ingelijst, op het glas
heb ik steeds de plattegrond van het
betreffende klooster geëtst. Zodat
de plattegrond in schaduw op het
zwart valt en meebeweegt met de
zon."
Geert Verbeke, tien jaar geleden
de oprichter van de naar hem ge
noemde Foundation - wilde graag
een werk van Boezem op zijn ter
rein. Samen gingen ze naar de Be
audeloo in Gent. De kerk was ver
kocht en kreeg een horecabestem-
ming. Boezem: „Ik had de kerk al in
mijn eerdere Clairvaux-project op
genomen. Toen we in Gent waren
zagen we dat het hele binnenste ge-
vuld was met steigermateriaal. Die
steiger hebben we overgebracht
naar Kemzeke. Fascinerend, je ziet
als het ware het negatief van de
kerk staan. Het licht speelt een be
langrijke rol, helemaal in de geest
van Bernardus van Clairvaux." Dat
frame is nu vol geplant met Itali
aanse populieren. Die groeien recht
naar het licht, ze zijn sterk en heb
ben weinig onderhoud nodig. De
dakleien van de kerk zijn op de
grond gelegd. „Weer die omke
ring", zegt Boezem. Om het geheel
heen wordt een betonnen muurtje
gestort, 20 bij 50 meter. En bij de in
gang komt een granieten steen,
waarin de plattegrond van de kerk
wordt gegraveerd, de stichtingsja
ren 1584 en 2016 en de naam van de
kunstenaar.
zaterdag 25 maart 2017
Auto's op
sterk water
T/m 19/4. KULT Terneuzen, Bella-
mystraat 26 A. Wo. t/m vr. 13.00-
17.00 uur. Za. 10.00-14.00 uur.
Nico Out
Recensie
Werk van Olaf Mooij. fotosnicoout
Jan van Damme
Marinus Boezem (links) bij de nieuwe kathedraal. Met zijn vrouw
Maria-Rosa en Geert Verbeke. fototinekeschuurmans
Woensdag 29 maart houdt de
PZC een excursie naar de Ver
beke Foundation bij Kemzeke.
Marinus Boezem is aanwezig om
toelichting te geven op zijn Beau-
deloo-project. Aanmelden kan
via www.pzc.nl/club.
