7
Na ruim veertien jaar zijn
twee gestolen werken van
Vincent van Gogh terug in
Nederland. Een Italiaanse
maffioso had ze goed
verstopt, maar vorig jaar
doken ze plotseling op na een
inval van de Italiaanse politie.
Jf
Stelen van de schilderijen eitje voor 'Okkie'
Over Zeegezicht van
Scheveningen
Van 1881 tot 1883 woonde Van
Gogh in Den Haag aan de Schenk-
weg, waar hij ook zijn atelier had.
Maar Scheveningen was zijn grote
liefde. Hij schetste en schilderde
er vaak en had er het liefst ook zijn
atelier gehad. Scheveningen vond
hij alleen 'horrible duur'.
Van Gogh wilde een 'nijdig
stormpje' vastleggen toen hij in
augustus 1882 zijn Zeegezicht van
Scheveningen maakte. Aan zijn
broer Theo schreef hij op 26 au
gustus dat de storm zo heftig was
dat hij nauwelijks kon blijven
staan en dat de zee bijna tot aan
de duinen kwam. Ook moest hij
tot twee keer toe een dikke laag
zandkorrels van zijn schilderij
schrapen.
Het verhaal dat het schilderij vol
zand zat, had een van de dieven -
Octave Durham - alias Okkie, ook
onthouden. Na de diefstal uit het
Van Gogh Museum likte hij aan
het schilderij, omdat hij wilde we
ten of je de korrels kon proeven.
Zeezicht van Scheveningen is een
van de eerste werken van Van
Gogh waarvoor hij olieverf ge
bruikte. Hij moest snel werken
vanwege het slechte weer. Voor de
koppen van de golven kneep hij de
verf zelfs rechtstreeks uit de tube.
In de hoek linksonder van Zeege
zicht van Scheveningen is een stuk
verf van 5 cm bij 2 cm afgebroken.
Rover Okkie liet het doek in 2002
vallen tijdens zijn afdaling aan een
touw vanaf het dak van het mu
seum. Het afgebroken stuk verf
spoelde Okkie door de wc. Het is
de grootste beschadiging aan de
werken. Van het schilderij met de
kerk zijn alleen de randen licht
beschadigd. De lijsten zijn ver
dwenen.
L-i V
SPECTACULAIRE ROOF
Over Het uitgaan van
de Hervormde Kerk
te Nuenen
Van Gogh maakte het schilderij
Het uitgaan van de Hervormde Kerk
te Nuenen voor zijn moeder. Hij
wilde haar opvrolijken, omdat ze
haar been had gebroken en aan
bed was gekluisterd. In het afge
beelde kerkje was zijn vader pre
dikant. Het was het eerste schilde
rij dat hij aan zijn ouders gaf.
Voordat hij met kwasten en verf
aan de slag ging, maakte Van Gogh
eerst twee schetsen van het kerkje.
Eén in een brief, één in een teke
ning. Op beide versies staat een
boer met een spade op de voor
grond. Ook op het schilderij stond
aanvankelijk een boer, maar later
heeft Van Gogh hem vervangen
door kerkgangers met een rouw-
doek om. Mogelijk is dat een ver
wijzing naar de dood van zijn va
der.
Het schilderij van de hervormde
kerk is het enige werk in het bezit
van het Van Gogh Museum met
een origineel spieraam. Dat zit
nog vol verfresten, vermoedelijk
omdat Van Gogh er zijn kwasten
op schoonmaakte.
Handzaam formaat
Waardevol
woensdag 22 maart 2017
GO
Gestolen Van Goghs weer thuis
Raymond Boere
Amsterdam
Vincent Van Gogh hield van
Scheveningen
Schilderij vol zandkorrels
Zand proeven
Eerste werk met olieverf
Stuk afgebroken
Het uitgaan van de
Hervormde Kerk te
Nuenen
i.
T Zeegezicht van
Scheveningen. fotos
MICHAEL KOOFSEN/REUTERS
Een moker, een touw
en een ladder. Meer
hadden de twee die
ven Octave 'Okkie'
Durham en zijn kom
paan Henk niet nodig
om de spectaculaire
roof uit te voeren.
In de vroege morgen
van 7 december 2002
arriveerden ze bij het
Van Gogh Museum,
klommen ze over een
hek en liepen ze via een
uitschuifladder naar het
dak. Daar sloegen ze
een raam in met een
moker, gristen ze de
twee schilderijen van
de muur en lieten ze
zich via een touw aan
een vlaggenmast weer
zakken.
De verbijstering was
enorm. Hoe kon een
van de best bewaakte
musea zo kinderlijk
eenvoudig worden be
stolen. Okkie vluchtte
zo snel hij kon naar
Spanje, waar hij naar
eigen zeggen enige tijd
onderdook bij Patrick
Kluivert. Iets wat de
oud-voetballer overi
gens ontkent.
Okkie bood de schilde
rijen aan in het crimi
nele milieu, onder an
dere aan Mink Kok en
Cor van Hout. Zij koch
ten de werken niet. Uit
eindelijk wilde de Itali
aanse maffiabaas Raf-
faele Imperiale van de
roemruchte Gomorra
uit Napels de schilde
rijen wel hebben. Veer
tien jaar wist hij ze ver
borgen te houden,
maar bij een inval eind
vorig jaar kwamen ze
plotseling toch tevoor
schijn.
De twee kunstrovers
hadden toen al lang
hun celstraf uitgezeten.
Ze werden kort na de
roof opgepakt, onder
meer omdat een van
hen zijn petje verloor. In
2005 kregen ze beiden
ruim drie jaar cel.
Voor moeder
Boer met spade verdwenen
Origineel spieraam
Beide schilderijen waren op
het moment van de diefstal zo'n
1,8 miljoen euro waard, maar
volgens het museum zijn ze van
onschatbare waarde.
Eigenlijk hadden de twee dieven
de topstukken Zonnebloemen en
De aardappeleters willen stelen uit
het Van Gogh Museum. Maar die
bleken een maatje te groot. De nu
teruggevonden schilderijen (van 41
cm bij 32 cm en 36 cm bij 52 cm)
konden ze gewoon onder hun arm
meenemen.
Beide schilderijen waren op het
moment van de diefstal zo'n 1,8
miljoen euro waard, maar kunsthis
torisch gezien zijn ze volgens het
museum van onschatbare waarde.
Zo is het kerkje waarschijnlijk een
verwijzing naar de dood van de
vader van Van Gogh, omdat er rou
wende kerkgangers op zijn te zien.
En Van Gogh schilderde maar
twee zeegezichten in zijn leven,
waarvan Scheveningen er dus één
is. Bovendien was dat een van zijn
eerste oliewerken.