II
II
D66 begint in Hulst en wil één
Zeeuws-Vlaamse gemeente
Jan de Feijter duikt in de wereld van de stoommachines
Herinrichting
Schoondijke
stap verder
Bijeenkomst
over toekomst
onderwijs
7
Jan de Feijter
heeft grote, ruwe
handen, maar hij
kan er mooie, fijne
dingen mee maken.
Miniatuur
stoommachines
zijn z'n specialiteit.
Als hij erover vertelt,
komen ze als
vanzelf tot leven.
Het Industrieel Mu
seum Zeeland in Sas
van Gent houdt mor
genmiddag het eerste
vertelcafé. Jan de Feij
ter mag het spits afbijten. „Ik vind
dat wel leutig", zegt hij thuis aan
de Graafjansdijk in Schapenbout.
In alle bescheidenheid.
Meer dan veertig jaar werkte Jan
(85) bij, wat nu Yara heet, de
kunstmestfabriek in Sluiskil-Oost.
Hij was er werkmeester werktuig
bouw. „Op het laatst, hé." Hij deed
er hoofdzakelijk reparatiewerk.
Met plezier, want na zijn pensi
onering bleef hij de techniek
trouw. „Ik bezocht met mijn
vrouw een keer een hobbybeurs in
Goes en zag daar bouwtekeningen
van stoommachines liggen. Zij
moedigde mij aan er verschillende
te kopen."
De tekeningen verdwenen niet
in een diepe la. Jan ging aan de slag
in zijn werkplaatsje aan huis. Tot
in detail bouwde hij de stoomma
chines na. Hij pakt ze erbij. „Zie je
die moertjes. Dat is het enige wat
ik heb gekocht."
Jan sluit de stoommachines op
luchtdruk aan en ze beginnen één
voor één te draaien. Ze lopen alle-
'Hun' stoommachine is het
pronkstuk van het Industrieel Mu
seum in Sas. Jan weet nog hoe het
apparaat er in 2004 uitzag, gestald
in een lekkende loods van de vroe
gere Cokesfabriek in Sluiskil-Oost.
Alles was aangetast door roest. „De
bouwplaat was bijna niet meer te
lezen. Die heb ik thuis helemaal
schoongemaakt."
Het industrieel erfgoed uit 1922,
gemaakt bij Van den Kerchove in
Gent, is gered. Met dank aan recy-
Zo'n oude
stoommachine
was gewoon een
kunstwerk
clingbedrijf Heros dat het
Cokesfabriek-terrein overnam.
Jan: „We zijn daar zo gastvrij ont
vangen." Het bood de mannen de
kans hun liefde voor techniek uit
te leven. „Zo mooi maken ze ma
chines tegenwoordig niet meer",
verwoordt Jan zijn gevoelens,
„met een schakeltableau van mar
meren platen en smeedwerk in Ju-
gendstil-motieven."
Nog vrijwel dagelijks is Jan in
het Industrieel Museum te vinden.
Hij laat met collega-vrijwilligers
de stoommachine geregeld
draaien op een elektromotor. Niet
harder dan 3,5 toeren per minuut,
terwijl die in gewone doen bij de
Cokesfabriek 125 toeren per mi
nuut maakte om elektriciteit op te
wekken. „Ook dan gaf die niet veel
lawaai, hoor", weet Jan. „Hij stond
een beetje te zuchten."
Hoeveel uur hij aan z'n stoom
machines heeft besteed, heeft Jan
nooit bijgehouden. „Gelukkig
maar, want dan was ik vast aan
mezelf gaan twijfelen. Maar ik ben
het nog steeds niet beu en het doet
ook geen pijn."
Ken je de vlasdagen in
Eede? Daar sta ik wel
eens met mijn
verzameling
maal gesmeerd. „Ken je de vlasda
gen in Eede? Daar sta ik wel eens
met mijn verzameling. De meeste
mensen lopen eraan voorbij, maar
sommigen willen er wel in krui
pen, vooral mensen die varen of
hebben gevaren."
Wat hij thuis in het klein deed,
heeft hij in het Sasse Industrieel
Museum in het groot gedaan: een
complete stoommachine opbou
wen. Hij herinnert zich dat hij in
2004 als vrijwilliger werd ge-
vraagd. „Een collega had me aan
bevolen, heb ik later begrepen."
Het was een gouden greep. Jan
wil zijn eigen rol niet overdrijven.
Hij laat een foto zien met vijf man
nen - onder wie hijzelf - die bij de
herbouwde stoommachine staan.
„Dit is een topteam."
SCHOONDIJKE De karakteris
tieke rotonde van Schoondijke
moet er binnenkort aan geloven.
Aannemer De Bokx uit Terneuzen
gaat de tweede fase van de herin
richting uitvoeren waarbij de ro
tonde verdwijnt en het Dorps
plein, een gedeelte van de Lange
Heerenstraat en de Dorpsstraat
een nieuw uiterlijk krijgenVoor
het zover is, belegt de gemeente
Sluis een inloopavond waarbij
planning en bereikbaarheid aan
bod komen. Fase r van de herin
richting, het vernieuwen van de
riolering en het wegdek in Tragel
Oost, de Damstraat en Dorps
straat, werd vorig jaar afgerond.
De democraten zijn vertegen
woordigd in Sluis en Terneuzen,
maar al enige tijd niet meer in
Hulst. In 2018 mogelijk wel. Ver
sluijs verhuisde vorig jaar van
Middelburg naar Graauw. In de
provinciehoofdstad was hij frac
tieondersteuner. Nu wil hij het in
Hulst proberen.
Hét speerpunt van de komende
gemeenteraadsverkiezingen doet
menig Zeeuws-Vlaming huive
ren: één Zeeuws-Vlaamse ge
meente. „Ik weet dat het geen po
pulair onderwerp is, maar wij
denken nu eenmaal grensover
schrijdend. Niet alleen met Bel
gië, ook met de rest van Zeeuws-
Vlaanderen. Als één gemeente
met 100.000 inwoners sta je ster
ker als er in Den Haag wat beslo
ten wordt. Samen zijn we ster
ker." Versluijs verwijst naar de
gemeentelijke herindeling van
2003, toen Hontenisse opging in
Hulst. „Vogelwaarde en Klooster-
zande hebben sterke dorpsraden.
Daar heeft de opschaling goed
uitgepakt." Ook het grensdenken
met de Belgen moet weg. „Patiën
ten gaan van hier naar ziekenhui
zen in België, maar niet an
dersom."
Het D66-programma moet
twee zetels opleveren. „Dat is am
bitieus, maar tijdens de Tweede
Kamerverkiezingen hadden we
1.200 stemmen. Een verdubbeling
ten opzichte van 2012. Er is poten
tie. Ik heb afspraken met mensen
die op de lijst willen komen."
CADZAND-BAD Stichting New
Babyion 3 houdt vrijdag een dis
cussiebijeenkomst over de toe
komst van het onderwijs. Stip op
de horizon is de (gewenste) situa
tie in 2060. New Babyion houdt
regelmatig discussies en lezingen
over de toekomst van maatschap
pelijke onderwerpen in de
regio. Mede-oprichter van het ini
tiatief was de onlangs overleden
kunstenaar Willem Behr. In zijn
voormalig atelier De Ouverture
aan de Boulevard in Cadzand-Bad,
nu omgetoverd tot sociëteit, vindt
de bijeenkomst plaats. Aanvang is
om t9.30 uur. Aanmelden kan via
info@de-ouverture.nl.
woensdag 22 maart 2017
Uit liefde voor de techniek
Harmen van der Werf
Sas van Gent
-Jan de Feijter
Vertelcafé Industrieel Museum
Sas van Gent, donderdag 23
maart, 14.00-16.00 uur, 4 euro in
clusief koffie en thee, vooraf aan
melden via de website.
A Jan de Feijter in zijn werkplaats
-Jan de Feijter
aan huis. foto's camileschelstraete
A Miniatuurstoommachine: een ééncilinder compoundmachine.
Eén gemeente in Zeeuws-
Vlaanderen. Het wordt hét
speerpunt van D66, dat vol
gend jaar tijdens de gemeen
teraadsverkiezingen wil mee
doen in Hulst. „We mikken op
twee zetels", zegt toekomstig
lijsttrekker Wouter Versluijs
(29).
Bob Maes
Hulst
