Ik kom op scholen
met 1 meester
en 23 juffen.
De variatie mist
17
Jongens haken af in het onderwijs,
gedragsdeskundige Lauk Woltring.
Op de middelbare school is dat al een tijd zo,
maar ook op de basisschool lijkt het nu de
verkeerde kant op te gaan.
'Meester snapt dat ze
niet stil kunnen zitten'
'Meesters zijn losser,
juffen willen rust'
OP DEBRES
ten af. De straat is voor jongens de
arena om spelend hun grote moto
riek te oefenen, maar die is bezet
door auto's, brommers en fietsen."
„Het gaat ons heel veel geld kosten. Ik
weet niet precies hoeveel, maar het
gaat om honderden miljoenen. Op
universiteiten doen jongens nu ge
middeld bijna een jaar langer over
hun studie. Jongens wisselen vaker
van studie, doubleren en halen lagere
niveaus. Het bedrijfsleven mist goed
gekwalificeerde jonge instroom en
uitvallende jongens komen niet goed
aan een baan, die gaan hun heil el
ders zoeken. Jongens die je zo kwijt
raakt, komen zeifin de problemen,
maar keren zich ook tegen de samen
leving. Ze gaan rottigheid uithalen.
Maar naast nut en noodzaak geldt na
tuurlijk ook dat jongens gewoon
recht hebben op passende aandacht
en goed onderwijs."
„We moeten meer goed opgeleide
mannen in de opvang en in de op
voeding hebben. Mannen hebben an
dere humor, ander taalgedrag en ac
cepteren meer risico. Ze zijn ook dui
delijker: 'Laat dat, ophouden, nu kap
pen.' Ze ontlenen hun gezag alleen al
aan het feit dat ze man zijn: voor jon
gens zijn meesters een voorbeeld."
Dat is niet iedereen met u eens. Uit
onderzoek blijkt dat er al zo veel
variatie zit in de aanpak van juffen
en meesters, dat al die verschil
lende benaderingen voorbijkomen.
„Onderzoekers en ambtenaren baga
telliseren het probleem. Ik kom op
basisscholen met één meester en 23
juffen. De variatie mist en dat vinden
de scholen zelf ook. Wat mij opvalt, is
dat hoe dichter je bij de praktijk
komt, hoe liever ze mannen erbij
willen hebben en hoe hoger je in de
wetenschap en de ambtenarij komt,
hoe meer die noodzaak wordt gerela
tiveerd. Het nut van mannen in het
onderwijs wordt niet goed, zonder
vooroordeel, onderzocht uit angst dat
dan blijkt dat het mogelijk iets te ma
ken heeft met de emancipatie van de
vrouw. Ik sta achter de vrouwen
emancipatie, maar ik mis de aan
dacht die de jongens nodig hebben.
Je kunt van vrouwen heel veel leren,
maar niet hoe het is om man te wor
den, of het zou moeten zijn naar haar
wensen en voorbeeld en dat klopt na
tuurlijk niet."
„Ja. Veel vrouwen leggen zich onte
recht neer bij een lager inkomen en
zeggen: 'Mijn man verdient ook.'
Mannen zeggen: 'Ik ga hier weg, ik
moet een hypotheek betalen."'
„Het ontwikkeltempo van jongens
moet beter begrepen en gevolgd wor
den. Meisjes kunnen al heel vroeg
grote taken op lange termijn plan
nen. Jongens moet je korte taakjes
geven, waarna je die langzaam op
rekt. De frontale cortex, het deel in je
brein waarmee je anticipeert en de
gevolgen van je eigen handelingen
overziet en daarop reageert, ontwik
kelt zich bij jongens een tot twee jaar
later. Als we de klas gaan instrueren
op een meisjeachtige manier, dan ha
ken de jongens af."
„Ja. Voor meiden die ook uitgedaagd
willen worden niet, maar gemiddeld
wel."
Wie: Lea Palladino (10)
We verloren uit het oog hoe jongens
leren."
„Rekensommen werden taliger.
'Douwe heeft uitgerekend dat hij
over precies 144 dagen weer jarig is.
Precies vijf weken later wil hij weer
weten hoeveel dagen het nog duurt.
Hoeveel dagen duurt het dan nog?'
Om zo'n som te maken moet je eerst
taal verwerken. Dat doen jongens
minder makkelijk dan meisjes. Zij
vinden de abstractie 144-5x7 veel in
teressanter en maken dat zelf visu
eel. Verbeelding loopt ook anders bij
jongens dan bij meisjes. Niet beter
of minder, anders. Het bewegings
onderwijs is ook teruggebracht.
Vroeger kreeg je gymnastiek van be
voegde leerkrachten. Kon je in tou
wen klimmen en bokspringen. Dat
werd te duur. We gingen veilige bal
spellen doen, maar jongens mogen
niet keihard met de bal schieten en
oefeningen zonder enig risico en
spanning boeien hen minder. De
grote motoriek werd minder uitge
daagd en het talige, fijnmazige, werd
meer geëist. De effecten hiervan
worden langzaam duidelijk. Er
speelt natuurlijk meer mee. Het was
niet zo van één factor en hup, er ligt
een hele generatie om."
„Het aantal mannelijke voorbeelden
op school nam af, maar thuis ook.
Het aantal echtscheidingen is gigan
tisch, waardoor het toch al schaarse
contact van jongens met hun vader
verder is afgenomen. De ge
zinnen zijn ook kleiner
geworden. Er zijn min
der broertjes waar
mee jongens zich
kunnen me
ten. Verder
nam het
buiten
spe-
ongens geven er
de brui aan in het
onderwijs, zegt u.
Wat bedoelt u
daarmee?
„Ze worden door
school onvoldoende
uitgedaagd, er wor
den eisen aan ze gesteld waar ze nog
niet aan toe zijn en gaan het avontuur
elders zoeken. Je ziet het vooral op de
middelbare school. Hun energie gaat
zitten in tabiets, games, harde muziek.
Dat nu de Cito-cijfers zakken, is een
teken dat het langzamerhand ook in
het lager onderwijs het geval is. Het
geldt niet voor alle jongens, maar
steeds meer jongens voelen zich in het
onderwijs minder aangesproken."
„In de afgelopen veertig jaar is het
aantal mannelijke onderwijzers afge
nomen. Het onderwijs vervrouwe
lijkte, niet alleen qua personeel, maar
ook qua inrichting van de lessen, de
didactiek, de nadruk op taal, het te
zeer risicomijdende gedrag van scho
len en de vereiste langdurige concen
tratie. Er werd gekeken naar hoe we
de meiden konden emanciperen. Zij
kregen terecht meer aandacht, maar
jongens werden steeds meer gezien
als een storende factor. Kregen vaker
op hun donder dan meisjes, om
dat ze meer experimenterend
leren. Jongens proberen
uit, kijken waar het
misgaat en daar
van leren
ze.
zaterdag 18 maart 2017
GO
Bettine Winters
Gedragsdeskundige
Lauk Woltring (1947)
is al sinds de jaren 80
bezig met de manier
waarop jongens leren
en vraagt sindsdien
aandacht voor een
andere benadering
van jongens in het
onderwijs. In 1988 pu
bliceerde hij het boek
Jongens tussen bra
nie en verlegenheid.
Seksespecifiek wer
ken met jongens. In
1995 volgde Dat maak
ik zelf wel uit!? Wer
ken met jongens: pe
dagogiek met feeling
voor sekseverschillen.
Hij geeft lezingen,
trainingen en advies
over dit thema.
Wat zijn de gevolgen?
Wat moet er veranderen?
Zou het meer mannen aantrekken
als leerkrachten beter beloond
worden op de basisschool?
Wat moet er nog meer gebeuren
om jongens bij de les te houden?
Moeten we constateren dat je in
het onderwijs in Nederland als
meisje beter af bent?
Wil worden: veearts
Waar zijn jongens goed in? Voetballen, tech
niek en rekenen
Waar zijn meisjes goed in? -
Is er verschil tussen meisjes en jongens?
„Jongens kunnen niet goed stilzitten en maken
vaker ruzie. Ze gaan sneller vechten."
Maakt het uit, een meester of een juf?
„De meester weet dat jongens niet lang stil kun
nen zitten. Hij zegt: 'Ik had dat vroeger ook.'"
Wie: Marijn Kromkamp (11)
Wil worden: geen idee
Waar zijn jongens goed in? Rekenen
Waar zijn meisjes goed in? Opletten
Is er verschil tussen meisjes en jongens?
„Jongens zijn wat ruwer en drukker dan meisjes.
Als de meester even de klas uit is, gaan de jon
gens schreeuwen. Meisjes werken dan door."
Maakt het uit, een meester of juf?
„Ik denk dat voor jongens een meester leuker is,
omdat die wat losser is. Juffen willen rust."
Hoe is dat op school terug te zien?
Welke factoren spelen nog meer
mee?
Hoe komt dat?
