10
eerste f lyervrije weekend
A Hans Spekman, foto robin utrecht
verkiezingen
Jesse Klaver waait uit aan zee, Marianne
Thieme blijft lekker thuis. De lijsttrekkers
smeekten verkenner Schippers om een
vrij weekeinde, na de slopende campagne.
Hoe moe zijn ze en hoe gevaarlijk is dat?
Wij reden
altijd naar
Friesland in
onze oude
diesel. Bom-
bom-bom-
bom-bom,
daar werd je
vanzelf
rustig van
Hij heeft nog nooit
een verkiezingsfol
der in de handen
van een potentiële
kiezer gedrukt. „En
daar voel ik me nog
altijd heel prettig
bij", zegt Hans Wiegel met een grijns
die je door de telefoon kunt horen.
De voormalige voorman van de
WD gelooft niet in het folderen.
„Daar win je geen enkele stem mee."
Zijn wijze van campagnevoeren, in
de jaren 70 en 80, zag er heel anders
uit dan wat we de afgelopen weken
gezien hebben. „Ik bereidde me goed
voor op de debatten, ik sprak zo nu
en dan een zaal met mensen toe en
dat was het dan wel."
De enorme vermoeidheid na de
campagne, waar zijn opvolgers 40 jaar
later over klagen, komt hem niet heel
bekend voor. Maar: „Het is wel zo dat
ik het weekeinde na de verkiezingen
graag onze automobiel inpakte en
met mijn vrouw naar ons boerderij
tje in het noorden van Friesland reed.
Nog achter Dokkum, aan het Lau
wersmeer. Daar gingen we dan, in
onze Peugeot vijfduizendzoveel die
sel. Dat ging van - ik zal het even
voordoen - bom-bom-bom-bom-
bom. Dat ding kon niet sneller, daar
werd je vanzelf rustig van.
„In Friesland deden we niets. Ja,
goed eten en flink drinken in het
dorp, met zo'n fijne dikke sigaar er
bij. En dan rustig met de auto terug
over die smalle boerenweggetjes. Ja,
ondanks die alcoholische dranken
die we hadden genuttigd. Probleem
loos hoor, dat deed je toen gewoon."
Kleine ogen
Bij alle lijsttrekkers bespeurde Wie
gel de afgelopen weken vermoeid
heidsverschijnselen. „Ik zal niet zeg
gen bij wie ik dat het meeste zag, an
ders gaan ze nog huilen. Zelfs bij
onze minister-president nam ik waar
dat zijn ogen wat kleiner werden.
Maar dan was Mark Rutte verreweg
nog de meest frisse van het hele stel.
Ik belde hem donderdagochtend
eens op om het resultaat te bespreken
en hij was nog altijd heel scherp en
monter."
Rutte en de andere politiek leiders
hebben verkenner Edith Schippers
gesmeekt om een vrij weekeinde na
een uitputtende campagneperiode.
Twee dagen slapen, het gezin, spor
ten; in elk geval geen politiek. Niet al
leen voor de verliezers, ook de win
naars snakken even naar een andere
tijdsbesteding.
GroenLinks-leider Jesse Klaver
hoopt dat hij ondanks de sombere
weersvoorspellingen even met zijn
jonge gezin naar het strand kan. Ma
rianne Thieme (Partij voor de Die
ren) blijft thuis. „Dit weekeinde ga ik
heerlijk thuis doorbrengen bij mijn
man en kinderen. Een heel andere
werkelijkheid, meer in het nu."
Wiegel, grinnikend: „Als ze een
leuke man heeft, kan ik me daar van
alles bij voorstellen."
„Maar het is natuurlijk onzin om te
denken dat de lijsttrekkers niet aan
het werk zijn deze dagen", oordeelt
voormalig LPF-leider Mat Herben.
„Integendeel: ze zullen best een och
tendje uitslapen, maar ze krijgen dit
weekeinde allemaal analyses van de
verkiezingsuitslag voor hun kiezen.
Ze overleggen over hun onderhande
lingsstrategie, zetten de tactiek op
papier."
„Eigenlijk begint het nu pas. Zo'n
campagne, dat is gewoon een kwestie
van ondergaan, goede keuzes maken
en flexibel zijn. Niemand ligt er wak-
ker van als je een halfuur later in Ber
gen op Zoom arriveert om op het
marktplein te gaan folderen. Maar
nu, in de formatiegesprekken, komt
het echt op de scherpte aan.
„Toen wij in 2002 in het kabinet
kwamen, voelde ik de adrenaline let
terlijk wegvloeien toen het kabinet
met de koningin poseerde bij het
paleis. Om na een halfuur terug te
keren, toen het gelazer rond het
aftreden van onze staatssecretaris
Bijlhout begon."
Hartproblemen
Waar Herben zich echt over ver
baasde de afgelopen campagne, wa
ren de vele vroege optredens van de
kopstukken. „Die ochtendprogram
ma's zijn fnuikend. Maar je zag en
hoorde ze echt overal. Bij Goedemor
gen Nederland, vanaf half zeven bij
BNR, bij Edwin Evers, in de ochtend
programma's op de publieke radio
zenders: elke ochtend. Echt dood
vermoeiend."
Vaak klinkt de waarschuwing dat
het wegvallen van hevige stress kan
leiden tot ziekte en zelfs hartproble
men. Roland van Kimmenade, car
dioloog in het Radboudumc in Nij
megen, is nog nooit een studie tegen
gekomen waarin dat verband weten
schappelijk werd aangetoond. „Zeker
geen hartklachten. Te veel stress is
natuurlijk nooit goed, maar het is
nooit bewezen dat het gevaarlijk is
als die 'cold turkey' wegvalt.
„En ik ken de verhalen van mensen
die klagen dat ze altijd ziek worden
Deborah Jongejan
Den Haag
Na de dramatische verkiezingsuit
slag en de vierde nederlaag op rij,
kon Spekman niet langer aanblij
ven. Na een bestuursvergadering
verklaarde Spekman gisteravond
op het partijbureau dat hij weggaat
per 7 oktober. „Er is veel discussie
rond mijn persoon. Ik zie dat die
discussie de eenheid ondermijnt.
Ik vind dat het voor de eenheid
cruciaal is dat ik opstap", sprak hij
kalm, met partijleider Lodewijk
Asscher naast hem.
Asscher: „Voor mij had Hans niet
weg gehoeven, maar ik heb er wel
respect voor. Ik ken niemand die zo
met hart en ziel zich altijd opof
ferde voor de partij als Hans Spek
man. Dat zegt iets over hoe moei
lijk het besluit voor hem moet
zijn."
Verschillende PvdA-leden roken
al bloed. Er lag al een motie klaar
om het vertrouwen in Spekman op
te zeggen, vandaag tijdens de le
denraad van de PvdA in Utrecht.
De verwijten vlogen sinds
woensdag door de lucht. Vertrek
kend Kamerlid Jan Vos stelt in een
vernietigend epistel dat Spekman
'terug wilde naar de 19de eeuw,
terwijl we leven in de 21ste eeuw'.
De strijd om het lijsttrekkerschap
tussen Diederik Samsom en Lode
wijk Asscher is volgens hem 'on
nodig, verkeerd en dramatisch af
gelopen'. En de draai naar links:
'ongeloofwaardig'.
Ook partijcoryfeeën waren de af
gelopen dagen niet te beroerd om
hun mening te geven over de
kwestie. Oud-minister Bram Peper
zei op de radio dat Spekman moet
vertrekken vanwege de slecht uit
gepakte lij sttrekkersverkiezing.
Oud-partijvoorzitter Felix Rotten
berg bekritiseerde de campagne
zelfs al voordat de stembussen
dicht waren.
Het is niet gek dat PvdA'ers na de
grootste verkiezingsnederlaag ooit
(nog maar 9 zetels over!) naar de
campagneleider kijken. Onder lei
ding van Spekman hanteerde de
PvdA een zwabberende strategie,
zonder duidelijk verhaal. Maar de
bevlogen Utrechter had ook kre
diet opgebouwd binnen de partij,
door te zorgen voor meer invloed
van leden en een partijbreed pro
ject om de sociaaldemocratische
zaterdag 18 maart 2017
Papa Jesse kan eindelijk
dagj e mee naar het strand
Jeroen Schmale
Den Haag
Oud-VVD-voorman
Hans Wiegel
PvdA'er Spekman stapt
PvdA-voorzitter Hans Spekman
heeft gisteravond laat zijn func
tie neergelegd. Na de histori
sche verkiezingsnederlaag eis
ten diverse PvdA'ers zijn hoofd.
Maar met zijn vertrek zijn de
problemen voor de gedeci
meerde bestuurspartij nog lang
niet voorbij.
