Asscher blijft
leider na
historische
nederlaag
Grote domper voor Wilders: geen sprake
verkiezingen
4
PvdA verlies
VVD Partij blijft ondanks flinke tik de grootste, derde premierschap lonkt
Een grote golf van opluchting slaat door de WD-aanhang, bij
de binnenkomst van de eerste exitpoll. Met alles is rekening
gehouden, maar niet met een afgetekende nummer 1-positie.
PVV Ook buitenlandse media verrast door teleurstellend resultaat
Terwijl zijn medewerkers huil
den, sprak Lodewijk Asscher van
een 'bittere avond'. „De uitslag is
ongelooflijk teleurstellend."
De vicepremier toonde zich
desondanks strijdbaar. „Vergeet
nooit dat onze idealen de moeite
waard zijn om voor te strijden.
De sociaaldemocratie komt te
rug. En het bouwen begint van
daag."
Asscher kreeg een warm ap
plaus, waarna hij meteen door de
zijdeur vertrok. Zijn toekomst
lijkt veilig bij de partij, die hem
pas in december tot lijsttrekker
koos. Over een vertrek van par
tijvoorzitter en campagneleider
Hans Spekman wordt wel gespe
culeerd.
Zelf houdt Spekman de moed
erin. „Deze nederlaag is buiten
gewoon pijnlijk. We zullen de
komende tijd in gesprek moeten
met kiezers in het land. Maar ik
heb één overtuiging: sociaalde
mocratie staat altijd op." Partij-
prominenten zeggen dat de ver
kiezingsuitslag van 9 zetels 'niet
rechtvaardig voelt', na vier jaar
hard werken. Staatssecretaris
Sharon Dijksma spreekt van 'een
enorme klap'.P8
antastisch!" zegt
prominent
WD-senatorJan
Antonie Bruyn
in het Haagse
World Trade
Center, waar de
partij bijeen is. „Al die buitenlandse
pers die naar Nederland komt om te
zien hoe Geert Wilders de grootste
wordt: niet dus!"
Mark Rutte krijgt nu als politiek lei
der van de grootste partij het initiatief
bij de kabinetsformatie, een derde
premierschap lonkt. „Wij hebben dit
soort crisisbestendige leiders nodig",
zegt commisaris van de Koning Johan
Remkes. „Daar was ik mij afgelopen
weekend zeer bewust van." Remkes
verwijst daarmee naar de diploma
tieke rel met Turkije, waarin Rutte
adequaat opereerde, zo vindt ook vice-
fractievoorzitter Mark Harbers. „Het is
een van de redenen waarom wij heb
ben gewonnen."
Luchtig
De VVD-top hield intern al langer re
kening met een 'overwinningsneder
laag': een tik van de kiezer incasseren,
maar toch de grootste blijven. Tien ze
tels is niet niks. Daar wordt woensdag
avond door veel VVD'ers tamelijk
luchtig over gedaan. Behalve door mi
nister Henk Kamp: „Daar moeten we
niet omheen draaien, dat we tien ze
tels hebben verloren. Maar in een ver
splinterd landschap zijn we de groot
ste geworden en dat komt op het conto
van Mark Rutte."
Het woord overwinningsnederlaag
nemen de VVD'ers niet in de mond.
De blijdschap over ruimschoots de
eerste zijn vaagt de ferme tik weg.
„Het is zoals Mark Rutte zegt: je begint
de campagne met nul zetels", relati
veert nummer 2 van de VVD-lijst Jea-
nine Hennis.
Compassie
De WD kan verschillende kanten op
in de kabinetsformatie, zegt voorma
lig minister Loek Hermans met een
blik naar het uitslagenbord. „We zijn
niet gevangen." Hermans schetst dat
VVD, CDA en D66 kunnen worden
aangevuld met Christenunie en SGP
óf met GroenLinks.
Er is compassie met wat coalitie
partner PvdA is overkomen. „Dat gun
je niemand", zegt Hennis. Haar col
lega Kamp: „Het doet mij wel pijn wat
de PvdA gebeurt."
In de campagne die in feite in sep
tember 2016 begon, kwam Rutte snel
In een versplinterd
landschap zijn we de
grootste en dat komt op
het conto van Rutte
uit de startblokken. Na Zomergasten
zei hij in de Telegraaf 'sorry' voor zijn
verbroken verkiezingsbeloften. In de
daarop volgende algemene politieke
beschouwingen werd de geloofwaar
digheid van Rutte een issue.
Wat de VVD ook aan inspanningen
deed in de campagne, de partij bleef
maanden schommelen tussen de 22 en
24 zetels. Rutte kwam in de campagne
laat langs de PW. Dat was niet de ver
dienste van Rutte: de partij van Wil
ders zakte, waardoor de VVD groter
werd. Pas in de laatste dagen kwam
Rutte op eigen kracht op een hogere
stand. Zijn vastberaden optreden in de
Turkse diplomatierel tegen Erdogan
werd gewaardeerd door de kiezer.
De PW haalde - volgens de eerste
uitslagen -19 zetels tegenover 31
zetels voor de WD. De PW hield
geen slotbijeenkomst. De partij
heeft niet genoeg geld om de
beveiliging van Wilders te beta
len. Dus was het voor journalisten
wachten in een lege Tweede Ka
mer op een reactie van de lijsttrek
ker. Die liet via Twitter van zich
horen: 'We hebben zetels gewon
nen! Eerste winst is binnen! En
Rutte is nog lang niet van mij af!!'
De vier extra zetels zullen bij de
PW worden ervaren als bitter-
zuur. De 'patriottische lente', waar
de PW-aanhang zo op hoopte,
bleef uit. Het teleurstellende re
sultaat verraste ook buitenlandse
media. Zij rukten massaal uit om
over de verwachte verkiezings
winst van Wilders te berichten.
De overwinning van de PW zou,
na de Brexit en de winst van Do
nald Trump in de Verenigde Sta
ten, de derde etappe worden in
een populistische revolte. Later dit
jaar zouden dan in Frankrijk en in
A Wilders twittert:
Eerste winst is
binnen! Rutte is nog
lang niet van mij af!!
donderdag 16 maart 2017
GO
Lodewijk Asscher spreekt
zijn teleurgestelde gehoor toe.
FOTO ANP BART MAAT
Lodewijk Asscher blijft aan als
PvdA-leider, ondanks het on
gekend grote verlies van zijn
partij. Niet eerder verloren de
sociaaldemocraten in één klap
29 zetels.
Deborah Jongejan
Blijdschap over
koppositie vaagt
pijn verlies weg
v 7 i
Jan Hoedeman
Den Haag
—Henk Kamp
Klaas Dijkhoff (rechts) en cam
pagnestrateeg Bas Erlings vieren
dat hun VVD de grootste partij is
gebleven, fotoanp/jerry lampen
Geert Wilders reageert via sociale media, foto anpremko de waal
Een enorme domper voor Geert
Wilders. Kortgeleden nog leek
zijn PVV de winst in de nationale
verkiezingen voor het grijpen te
hebben. Maar Wilders legde het
gisteren duidelijk af tegen Mark
Ruttes VVD.
Wierd Duk
