Denken over religie en politiek is spannend
8
Sylvie Janssens exposeert in Pand 3 in Philippine
Kunst kan betrekking hebben op watje
ziet Maar kan zij ook zichtbaar
maken watje niet ziet? Dat laatste
poogt Sylvie Janssens.
Monnikenwerk
en oude zwart-wit foto,
eind 19de, begin 20ste
eeuw. Ovaal ingelijst
naar de mode van die
I tijd. Een man in pak te
gen een neutrale achtergrond.
Anoniem en al lang geleden over
leden. Sylvie Janssens (1977, Oos
tende) voorzag de foto van een
kleurige figuur. Het hoofd van de
man gaat goeddeels schuil achter
een complexe, kristallij ne vorm.
Ze noemt deze platonische licha
men 'tijdloze veelvlakken'. Haar
ingreep is mooi en subtiel gedaan
en levert een vreemd, boeiend
beeld op. Ik krijg het gevoel dat het
haar niet puur om de esthetiek
gaat, maar dat zij iets zichtbaar
maakt wat gewoonlijk niet is te
zien: de onderliggende structuur
van ons fysieke bestaan.
i Hoe zouden we
leven als we ten
diepste beseffen dat
mensen in essentie
hetzelfde zijn
Het veelvlak komt ook terug in
tekeningen. Een grafiettekening
waarin organische vormen, bloe
men en bladeren, zijn gekaderd in
veelvlakken, die de vormen erbin
nen bepalen. Maar het veelvlak is
ook op te vatten als een bescher
ming. En door links en rechts het
beeld lichter te maken, roept Jans
sens beweging op. Alsof het veel
vlak door de ruimte kan gaan bui
telen. De arcering waarmee het
grootste deel van het vlak is opge
bouwd suggereert snelheid en ver
sterkt het idee van beweging. Het
beeld is zowel vluchtig als vast. De
titel 'Interfall I' sluit daarbij aan.
Ik zie nu ook de relatie met de
bewerkte portretfoto. De man is
net als de bloemen in feite een or
ganische vorm en heeft naar Jans
sens mij wil tonen een vergelijk
bare onderliggende structuur. Die
ook terugkomt in honingraten en
die je ziet als je planten én ge
steenten onder een microscoop
legt.
Een andere tekening wijst op
nóg een gemeenschappelijk aspect
van levende en dode materie. Ik
zie een compositie van getekende
plus- en minvormpjes. Ze hebben
massa en bewegen. Ze belichamen
energie, trilling. Het donker dat ze
vormen, wordt doorsneden. Twee
dunne - uitgespaarde - witte lij
nen verbeelden het licht: mis
schien wel de meest essentiële be
staansvoorwaarde. Janssens toont
licht, ruimte, structuur en energie.
Hoe zouden we leven als we ten
diepste beseffen dat alles wat is en
leeft door gemeenschappelijke
kenmerken met elkaar verbonden
is? Dat mensen in essentie het
zelfde zijn, gemaakt uit vaste in
grediënten, geordend in dezelfde
structuren? Dat verschillen varia
ties zijn op hetzelfde thema? Dat
energie - en dan heb ik het niet
over energie als brandstof- een
grote rol speelt in ons leven en ook
meer en anders is te gebruiken dan
wij gewoon zijn te doen?
Sylvie Janssens weet het even
min, maar heeft de overtuiging dat
dat besef tot meer harmonie zou
leiden. In haar werk toont ze niet
de uitkomst van het besef, maar
maakt zij de reden zichtbaar van
haar overtuiging. Haar interesse
leidt tot ontdekkingen en verwon
dering. Over de kennis die wij nu
hebben en de kennis van vroeger.
De ontwerpers van Stonehenge en
de piramiden bijvoorbeeld waren
zich naar wij aannemen bewust
van kenmerken van de plek waar
zij bouwden. Waarbij de energie
van de locatie net zo'n grote rol
speelde als de spirituele relatie van
de architectuur met het licht van
de zon.
Janssens brengt deze thema's in
herinnering en verbeeldt de ver
bondenheid van al wat is en leeft.
Het toeval maakt grapjes, al
thans daar lijkt het op in de
aanloop naar de verkiezin
gen en de voorbereiding van een
scholierendebat. De enige meisjes
in de klas die gaan debatteren
'trekken' de SGP als partij. Ze kij
ken niet gelijk blij. Pas wanneer zij
zich realiseren dat de SGP voor de
Tweede Kamerverkiezingen alleen
mannen op de lijst heeft staan,
breekt er een glimlach door. Het
woord 'girlpower' ontglipt een
rechtsorthodoxe politica in spe.
Even later buigt zij zich met een
klasgenote over het partijpro
gramma van de SGP.
De allereerste keer dat ik mijn
stem mocht uitbrengen was in
1981. Bij mijn ouders kwam poli
tiek niet vaak ter sprake, maar dat
zij beiden op een christelijke partij
stemden was niet verwonderlijk.
Dat deden kerkmensen nu een
maal en echtparen waren vroeger
opvallend eensgezind. Mijn oma
vroeg opa stomweg wat ze moest
stemmen. Ik herinner me mijn
eerste keer stemmen als de dag
van gisteren. Er is door mijn ou
ders zelfs een foto gemaakt in het
stembureau. Maar qua keuze heb
ik mijn eigen spoor getrokken.
Moskee
Eerder dit jaar organiseerde de
Raad van Kerken een bezoek aan
de moskee in Middelburg, waarbij
geïnteresseerden 'alle vragen'
mochten stellen die zij wilden.
Natuurlijk kwamen politieke
kwesties aan de orde, waaronder
de Tweede Kamerverkiezingen.
De vicevoorzitter van het mos
keebestuur gaf aan dat de moskee
politieke partijen ruimte geeft om
zich te presenteren. Dat een partij
als Denk als eerste gebruik maakte
van die mogelijkheid noemde hij
logisch. Zijn verklaring: waar de
PW de ene kant op helt, helt
Denk de andere kant op.
Hoeveel en welke partijen zich
sindsdien hebben gepresenteerd
weet ik niet. Onderzoeksbureaus
Ipsos en het Opiniehuis publiceer
den woensdag 8 maart een onder
zoek onder stemgerechtigden van
Turkse en Marokkaanse afkomst.
Zeven op de tien respondenten
zegt dat het onderwerp gods
dienstvrijheid een rol speelt bij
hun keuze voor Denk. De moge
lijkheid om op iemand te stem
men met eenzelfde achtergrond
en de aandacht voor het onder
werp discriminatie maakt de partij
ook populair bij Nederlanders met
een migratieachtergrond. Van
deze aspirant Denk-kiezers zegt
100 procent moslim te zijn. Kie
zers uit dezelfde etnische groepen
die op andere partijen gaan stem
men, zeggen dat minder vaak (87
procent).
De meisjes die zich op school
voorbereiden op een politiek debat
ontdekken ook een relatie tussen
godsdienstigheid en politieke
kleur. In de gereformeerde ge
zindte is de SGP populair. En wie
twijfelt over zijn voorkeur voor
SGP, CU of CDA kan via de site
van het Reformatorisch Dagblad
een christelijke stemwijzer raad
plegen.
Over stemwijzers gesproken: die
zijn er ook voor vrouwen en na
tuurliefhebbers. Het is niet uitge
sloten dat christenen zich tot een
van die beide groepen rekenen en
wat dan? Het denken over 'religie
en politiek' blijft ronduit span
nend ook door dat keuzeprobleem.
zaterdag 11 maart 2017
PC
Beelden van verbondenheid
Nico Out
Recensie
Sylvie Jans
sens: Portret.
FOTO NICO OUT
Sylvie Janssens: t/m 7 april, Pand
3, Gentsebreedstraat 3, Philip
pine. Do. en vr. 13.00-16.00 uur
en op afspraak (0115-491991).
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
