15
TEGENDRAADSE INTERVIEWS
Koop geen
biologische
producten, zegt de
Belgische ecoloog
en milieuactivist Stijn
Bruers. „Ze zijn niet
gezonder en niet
beter voor het milieu."
Zelfs de voedsel
wetenschappers
spreken zich niet uit
overde voordelen
gaat die aardbei lekkerder vinden,
ook al is ze in werkelijkheid helemaal
niet biologisch. Zelfs de voedselwe
tenschappers spreken zich nog niet
uit over gezondheidsvoordelen van
biologische voeding. Zij zijn het er
inmiddels wel over eens dat we meer
groenten en fruit moeten eten, of
wat suikers en verzadigde vetten met
ons doen. Maar wat betreft het voe
dingsadvies van bio valt er nog geen
rode draad te ontdekken."
„De biologische landbouw gebruikt
weer stoffen die weliswaar in de na
tuur voorkomen, maar soms schade
lijker zijn dan synthetisch gif. De in
vloed van de landbouw op het milieu
gaat verder dan het wel of niet spui
ten van bestrijdingsmiddelen.
„Neem de mest die de planten no
dig hebben om te groeien. In de bio
logische landbouw mag geen kunst
mest worden gebruikt. De boer staat
alleen compost en dierlijke mest ter
beschikking. Die mest is van dieren
die broeikasgassen uitstoten, die soja
eten waarvoor aan de andere kant
van de wereld bossen zijn gekapt. Ik
heb liever kunstmest, omdat je dat
heel precies kunt toedienen. We we
ten tegenwoordig exact hoeveel ka
lium en fosfor een gewas nodig heeft
om goed te groeien.
„Gebruik je dierlijke mest, dan
moet je maar hopen dat de koe de
juiste mengeling aan voedingsstoffen
uitscheidt. Vervuilende meststoffen
komen terecht in het grondwater of
via het oppervlaktewater in de oce-
PASPOORT
Met een boogje
gooit Bruers een
chocoladenootje
in zijn mond.
'BIO' prijkt er
op de verpak
king. „Toeval",
grinnikt de 36-jarige Vlaming. Want
hij koopt nauwelijks nog biologisch
voedsel. Ook al gaan het milieu en de
dieren hem aan het hart. Bruers
voerde actie voor organisaties als
Greenpeace en het Wereld Natuur
Fonds. Hij was de eerste Belg die de
zee op ging om walvissen te redden
en werkt nu als onderzoeker bij een
milieuorganisatie.
Hoewel zijn te ruim zittende kle
ding en studentikoos ingerichte wo
ning anders doet vermoeden, is hij
toch niet het stereotype milieuacti
vist. Tenminste, waar het de land
bouw betreft. Bruers analyseerde tal
van onderzoeken en concludeert dat
er te weinig wetenschappelijk bewijs
bestaat dat biologisch beter is.
„Consumenten noemen gezondheid
als belangrijkste reden voor het ko
pen van biologische producten. Bio
zou beter zijn voor de mens omdat er
geen chemische bestrijdingsmidde
len mogenworden gebruikt. Maar
niemand, ook de Wereldgezond
heidsorganisatie WHO niet, heeft tot
dusverre precies kunnen achterhalen
wat de gezondheidseffecten zijn van
het gebruik van pesticiden in de re
guliere landbouw. Studies spreken
elkaar tegen. Ruwe schattingen gaan
uit van een verhoogd sterfterisico
van één op een miljoen per jaar.
„Ook op andere vlakken gaan ge
zondheidsclaims vaak mank. Mensen
zeggen: biologische melk is gezonder
want het bevat meer omega 3-vetzu-
ren. Ik zeg: de melk bevat minder jo
dium. Jij zegt dan, ja maar ze bevat
meer ijzer. En zo blijven we bezig,
hè? Ook de smaak van biologische
producten is niet beter.
„Onderzoeken waarbij mensen
blind moesten proeven, wezen uit
dat de smaak wordt beïnvloed door
onze verwachtingen en overtuigin
gen. Wie denkt dat een aardbei bio is
en gelooft dat biologisch gezonder is,
aan. Verder veroorzaakt de bioland-
bouw milieuschade doordat de trac
toren en machines fossiele brand
stoffen gebruiken. Biologisch gehou
den dieren leven vaak langer, waar
door er meer uitstoot van broeikas
gassen is. En omdat er geen onkruid
verdelgers worden gebruikt, zijn bio-
boeren vaker geneigd de bodem te
ploegen om het onkruid weg te krij
gen. Dat ploegen is heel schadelijk
voor de organismen in de grond."
„Toch is er geen duidelijk bewijs dat
bio beter is voor de biodiversiteit.
Bijvoorbeeld omdat de opbrengst van
de gewassen lager is dan in de ge
wone landbouw. Dus om hetzelfde te
produceren, is meer grond nodig.
„Daarvoor moet je waardevolle na
tuurgebieden vernietigen. Boven
dien zit de gangbare landbouw niet
stil. Er wordt gewerkt aan betere en
veiligere pesticiden. Er worden sterke
milieuwinsten geboekt door gewas
sen resistent te maken tegen droogte
en ziekten. Doordat het op grote
schaal gebeurt, boekt de reguliere
landbouw meer milieuwinst dan de
biologische."
„Slechts een paar procent van het ge
produceerde voedsel is biologisch.
Maar er moet wél een heel netwerk
voor worden opgetuigd. Die kleine
hoeveelheid biologisch graan gaat in
een aparte vrachtwagen naar de bak
ker omdat het niet mag worden ver
mengd met niet-biologisch graan.
„Ook de certificering en controles
kosten veel geld. De consument
draait voor de kosten op. In de biolo
gische winkel ben ik een derde tot de
helft duurder uit dan in de gewone
super. Dat is niet te rechtvaardigen
zolang er geen hard bewijs is dat bio
logisch ook echt beter is, behalve dan
voor het dierenwelzijn. Bio leidt niet
tot een effectievere landbouw.
„We doneren voor een bijenhotel,
maar waarom stoppen we ons geld
niet in wetenschappelijk onderzoek
naar een pesticide die minder scha
delijk is? We staren ons blind op een
onbespoten tomaat terwijl de échte
winst zit in het verbeteren van de be
staande landbouw en minder vlees
eten.
„De veeteelt leidt tot ontbossing,
broeikasgassen, waterverspilling,
vervuiling door diergeneesmiddelen,
verzuring van de oceanen, hart- en
vaatziekten en noem maar op. Wie
gezondheid en milieu belangrijk
vindt, kan beter vegetariër worden."
zaterdag 11 maart 2017
GO
Met nieuws, duiding en meningen krijgen wij een beeld van grote, ingewikkelde thema's. Maar soms hebben
we iemand nodig die ons weer laat twijfelen. Daarom een reeks interviews met dwarsdenkers.
Het milieu is er in elk geval wel bij
gebaat, want in de biologische
landbouw zijn chemische bestrij
dingsmiddelen verboden.
Stijn Bruers stu
deerde theoreti
sche natuurkunde
in Leuven en pro
moveerde in eco
logie en ethiek. Hij
is betrokken bij
organisaties als
Sea Shepherd,
Greenpeace, de
Vogelbescher
ming en het WNF.
Nu is hij project
leider bij milieuor
ganisatie Ecolife
en verbonden aan
de Universiteit
Gent. Onlangs
verscheen zijn
boek Weet wie je
eet Hij is alleen
staand en woont
in Antwerpen.
'Stop met bio-producten'
Gerben van 't Hof
Antwerpen
Biologische producten zijn onge
kend populair. De omzet in Neder
land ligt inmiddels boven een mil
jard euro per jaar.
Ecoloog Stijn Bruers: „Er is
te weinig bewijs dat biologisch
beter is." foto marcel van der vlugt
Juist door de normale landbouw
holt de natuur achteruit. Volgens
de Monitor Duurzaam Nederland is
onze biodiversiteit nog maar
15 procent van wat het een eeuw
geleden was.
Veel boeren denken daar blijkbaar
anders over. Het aantal agrariërs
dat overschakelt op biologische
landbouw, is vorig jaar opnieuw ge
stegen.