'Ik vind het niet
eenvoudig de rol
van grootvader
in te vullen'
Vader Sam de Hond had óók een straf
blad. Werd veroordeeld tijdens de
Tweede Wereldoorlog, omdat hij joden
illegaal aan voedsel hielp. Hij dook
onder, werd verraden en kwam terecht
in Auschwitz, net als zijn latere vrouw.
Zij viel er ten prooi aan medische expe
rimenten, die ten doel hadden Joodse
vrouwen onvruchtbaar te maken. De
twee overleefden het kamp - en kregen
twee jaar na de bevrijding toch een kind,
Maurice. Een wonder.
De familiegeschiedenis heeft hem in
meer dan één opzicht gevormd. Ver
wacht van opiniepeiler De Hond bij
voorbeeld geen termen als 'boze witte
man' of'de verliezers in de samen
leving'. „Mijn ouders waren laagopge
leid, mijn vader werkte op de markt, ik
heb daar mijn halve jeugd doorgebracht.
Die mensen daar zijn oprecht. Ik vind
het niet goed om op die mensen zulke
labels te plakken. Heel terecht agende
ren zij nu een aantal dingen. Alleen: we
hebben geen goed systeem om daarmee
om te gaan."
Nederland, doceert De Hond, is verdeeld
in twee kampen: mensen die somber
zijn over de veranderingen in de laatste
twintig jaar en over hun financiële toe
komst, en mensen die daar juist positief
over zijn. „En die groepen begrijpen el
kaar totaal niet. Die eerste groep, die
stemt PVV, SP en soPlus. Het zijn door
gaans wat lager opgeleide mensen, die
banen hebben met minder toekomst
perspectief. En die groep heeft totaal
niet het idee dat de andere groep hun
problemen onderkent. Ze vinden dat die
andere groep de problemen op hun
bordje neerlegt. En ze hebben natuurlijk
ook een punt. Ik bedoel: er wordt geen
AZC neergezet in de grachtengordel."
En hier, zegt De Hond, wreekt zich
een nog groter probleem: onze huidige
parlementaire democratie is aan het
eind van z'n levenscyclus. „Dat systeem
is uit de tijd dat mensen slecht geïnfor
meerd waren, hun lot in handen legden
van de boven hen gestelden. Maar die
wereld bestaat niet meer. Mensen weten
veel meer, ze willen directe invloed.
Daarom zijn ze elke keer zo teleurge
steld: ze gaan naar de stembus en daarna
gebeurt vier jaar lang van alles waar ze
nooit om hebben gevraagd. We hebben
een nieuw politiek systeem nodig, dat
zich veel meer richt op draagvlak onder
de bevolking, en meer overlaat aan de
burgers zelf."
69 jaar oud is hij inmiddels, en opa. Maar
begin niet over stoppen - ook al zou hij
dan meer tijd hebben voor zijn klein
kinderen. „Ik weet niet of iemand er ge
lukkiger van zou worden als ik opeens
niks meer zou doen. Ikzelf in elk geval
niet."
„Ik denk wat anders dan de gemiddelde
opa of oma. Ik merk dat het voor mij niet
eenvoudig is die rol in te vullen. Ik heb
een relatief jong kind, dat heeft er mis
schien mee te maken. Maar het komt
ook door de oorlog. Ik heb nooit groot
ouders gehad. Dus die hele relatie tussen
een kleinkind en z'n grootouders, die
heb ik niet meegekregen. De andere
grootouders zijn fantastisch voor die
kinderen, maar bij mijIk ben degene
die ze het minste zien. Jammer, wel.
Maar ik heb nog zo veel andere dingen te
doen. Het is een afweging."
Zijn jongste kleinkind, dochter van zoon
Mare, werd in januari geboren. Het
meisje draagt de naam van Maurice' eer
ste vrouw, Jasmin. Zij overleed in 1980
aan borstkanker. „Mooi dat Mare haar
die tweede naam heeft gegeven. Ik had
het wel verwacht. Toen ik zelf zeven jaar
geleden een dochter kreeg, heb ik haar
expres niet die naam gegeven. Ik wilde
mijn zoons de mogelijkheid gunnen
hun moeder zo te eren."
„Dat was iets ongelooflijks, eigenlijk.
Vijf maanden voor Jasmin doodging,
wisten we al dat haar kansen heel klein
waren. Ik ben toen gestopt met werken.
We zijn in die maanden zo dicht bij el
kaar gekomen. Er zat niks meer tussen,
we waren alleen maar met z'n tweeën. Er
waren natuurlijk zware momenten, maar
het was heel fijn dat we die tijd kregen.
We hadden anders nooit in ons leven
de kans gehad om zo dicht bij elkaar te
komen. De beperkingen vielen weg.
Toen Mare 3 werd, was ze al heel zwak.
Toen hebben we nog een goochelaar
laten komen, op haar slaapkamer, om
zijn verjaardag te vieren, samen met zijn
broertje en grootouders. Dat was zo
mooi, dat is zo'n dierbare herinnering.
Ze is veel te vroeg overleden, maar het
was een afronding van het leven met el
kaar. Dat heb je niet als iemand plotse
ling overlijdt."
De Hond hertrouwde twee jaar later.
Met zijn tweede vrouw kreeg hij drie
kinderen, van wie er één na negen
maanden overleed. Het huwelijk
strandde vier jaar later - De Hond
noemt het 'mijn grootste mislukking'.
„Ook al had ik nog meer pijn gehad als
ik toen niet was gescheiden. Maar de im
pact op mijn tweede vrouw en op mijn
kinderen was groot. Ik kan rationeel wel
verklaren dat het zo is gelopen, maar zij
hebben er pijn door geleden."
Inmiddels is De Hond al bijna vijftien
jaar gelukkig met zijn derde vrouw, de
34 jaar jongere Cubaanse Mari. „Ze is ge
weldig voor de kleinkinderen, al vindt
ze het vreselijk om 'oma' te worden ge
noemd. In de speeltuin is ze jonger dan
de meeste moeders."
Zeven jaar geleden werd hij opnieuw
vader, nu van een dochter. „Ik heb een
andere relatie met haar dan ik met de
andere kinderen had. Ik ben nog wel
druk, maar vaker thuis dan vroeger, we
hebben een goede band. Ik geniet er veel
meer van dan destijds. En dan denk ik:
dat heb ik vroeger toch wel gemist.
Spijt? Het is een constatering. Kijk,
toen de jongens 3 en 1 waren, ging mijn
vrouw dood. Toen had ik andere uitda
gingen. Ik heb het toen gedaan zoals ik
dacht dat het moest. Het waren mijn
keuzes. Maar achteraf waren het mis
schien niet de beste.
Uiteindelijk gaat het natuurlijk alleen
maar daarom: mijn vrouw en mijn kin
deren. Een belangrijke wedstrijd fluiten,
of zakelijk iets presteren: mooi hoor,
maar het valt er allemaal bij in het niet.
Zien hoe mijn kinderen opgroeien, de
vijf kleinkinderen van twee mensen die
tot de weinige overlevenden van Ausch
witz behoorden. Hoe ze zelfstandig wor
den, zelf kinderen krijgen, hun leven
inrichten en hun eigen keuzes maken.
Dat is het allermooiste. De rest is, nou
ja, leuk." <1
Wat voor grootvader bent u?
U noemde de maanden voor haar
dood ooit de mooiste periode uit
uw leven.
121 zaterdag 4 maart 2017
