8
Weg met Trump? We moeten juist toenadering tot hem
zoeken, zegt voormalig Navo-baas Jaap de Hoop Schetter.
„Een paar opvallende Amerikaanse aankopen, dat zou helpen."
INTERVIEW JAAP DE HOOP SCHEFFER
We hebben
totaal
gefaald in
het
nakomen
van onze
militaire
afspraken
Dat er vorige maand gedemonstreerd
werd tegen Donald Trump, op het
Haagse Malieveld, dat snapte hij nog
wel. Maar dat de vicepremier van Ne
derland tussen de spandoeken stond:
onbegrijpelijk. „Boe roepen is geen
beleid. Dat is het afreageren van frus
tratie. Je moet in gesprek blijven, ook
met mensen met wie je het mis
schien niet eens bent. En met Trump
moeten we niet alleen in gesprek
gaan, we moeten hem laten zien dat
we onze militaire afspraken eindelijk
gaan nakomen, zoals hij vraagt. Want
op dat punt heeft hij natuurlijk ge
woon gelijk."
Nog niet zo heel lang geleden had
hij 24 uur per dag een helikopter tot
zijn beschikking, en vloog hij van de
ene wereldleider naar de andere. Nu
komt voormalig secretaris-generaal
Jaap de Hoop Scheffer (68) op de
fiets naar het universiteitsge
bouw waar hij lesgeeft, en haalt
hij zelf een papieren beker kof
fie voor zijn bezoek. Leven in
de luwte bevalt hem prima.
„Maar soms kriebelt het na
tuurlijk wel een beetje."
Dus een gesprek over de
spierballentaai van Trump,
en Poetin, en hoe we daar als
Europese Navo-landen mee
om moeten gaan: graag. Want,
zegt De Hoop Scheffer: nu het
stof na Trumps verkiezing is neer
gedaald, is het tijd voor toenadering.
„Ik vind hem een onvoorspelbare
man, die zichzelf belangrijker vindt
dan het ambt. Maar we moeten voor
komen dat hij over onze hoofden
heen deals gaat sluiten met Poetin.
Want dan zijn we als Europa uitge
speeld. Dus we moeten hem laten
zien: meneer Trump, we nemen u se
rieus, en onze verplichtingen ook."
„Trump komt in mei naar Brussel,
om het nieuwe Navo-hoofdkwartier
te openen. Laten we hem bijvoor
beeld eens uitnodigen op een Brits
vliegdekschip. Om te laten zien dat
we defensie weer serieus nemen in
Europa. Diplomatie is ook: sfeer creë
ren, beeldvorming. Gezien zijn ka
rakter denk ik dat zoiets kan helpen.
Maar het allerbelangrijkste is na
tuurlijk dat we als Europese Navo-
landen weer gaan investeren in de
fensie. We hebben jarenlang op de
pof geleefd: terwijl we hier amper in
vesteerden in defensie, mocht Ame
rika alle conflicten oplossen. Dat
Trump hier een punt van maakt, is
volkomen terecht. We hebben totaal
gefaald in het nakomen van onze ver
plichtingen. We kunnen niet bij
Amerika blijven aankloppen als het
weer ergens op de wereld misgaat.
Wat mij betreft verhogen we het de
fensiebudget binnen vijfjaar van
nu 1,16 procent van het bruto binnen
lands product tot 2 procent."
„Dat is moeilijk, want onderwijs is
ook belangrijk, en zorg, en nog veel
meer. Maar ik wil ambitieus zijn. Ik
zou het ook goedvinden als we in die
investeringen kiezen voor een paar
heel zichtbare aankopen van Ameri
kaans defensiematerieel, die opvallen
in de VS. Koopt Amerikaanse waar,
dat lijkt me een prima uitgangspunt.
Niet uitsluitend, natuurlijk: als we
weer miljarden in defensie gaan in
vesteren, moeten Nederlandse be
drijven daar ook van profiteren. Maar
dit kan echt helpen. Om te laten zien
aan de president: we nemen jou seri
eus, én de Navo. Als ik zijn karakter
goed lees, is Trump op zoek naar
symbolische overwinningen. En daar
kunnen we hem bij helpen. Daar zit
een gemeenschappelijk belang."
„Misschien zien sommigen het zo.
Maar Trump spreekt zich inmiddels
positiever uit. En hij heeft een paar
verstandige mensen aangesteld, zoals
defensieminister James Mattis, een
redelijke man die ik goed ken. Ik ge
loof ook niet in die warme band tus
sen Poetin en Trump: ik denk dat de
Russen nog liever de voorspelbare
Clinton hadden gehad dan Trump,
zeker nu hij over nucleaire wapens is
begonnen. Het lijkt me cruciaal om
nu toenadering te zoeken."
„Nou, als dit iets is waar Trump te
vreden mee is, dan is dat voor mij
prima. Het belangrijkste is dat we een
sfeer creëren waarin duidelijk wordt:
wij nemen ons deel van de Navo seri
eus, en we vragen van jullie, de Ame
rikanen, om dat ook te blijven doen.
En niet een deal te sluiten met Poe
tin. Die ken ik toevallig vrij goed, en
ik kan u verzekeren: we moeten hem
afschrikken. Serieuze signalen afge
ven, om te voorkomen dat Poetin
meer rare dingen doet. Daar hebben
we de Amerikanen voor nodig."
Zo'n tien keer ontmoette De Hoop
Scheffer de Russische president in de
vijfjaar dat hij de Navo leidde. Een
warme band werd het nooit: gesprek
ken verliepen steevast moeizaam, be
halve hooguit wanneer ze het even
over hun beider labradors hadden.
Dieptepunt: de top in Boekarest, in
2008, waar de Navo onder De Hoop
Scheffers leiding noteerde dat Geor
gië en Oekraïne Navo-lidstaten zou
den worden. Poetin vatte het op als
een oorlogsverklaring.
„Daar zeg ik nu van: dat was niet
my finest hour. En ook niet van de
Navo. Achterafis dat een moment
met grote gevolgen geweest. Maar het
is natuurlijk geen rechtvaardiging
voor alles wat Rusland sindsdien ge
daan heeft. Poetin heeft een stuk Oe
kraïne bezet, het internationaal recht
geschonden. We moeten hem af-
vrijdag 3 maart 2017
Peter Groenendijk
Den Haag
Hoe moeten we dat doen?
Dat betekent voor Nederland 6 mil
jard per jaar. Waar halen we dat
vandaan?
We hebben het over de man die de
Navo achterhaald noemde. Belo
nen we hem daar dan niet voor?
Trump zal denken: zo, even blazen
en Europa ligt aan mijn voeten.
