llLlJjJjy/ffJZJfJ, fjJ
rJzJ'i.
4
Va
399,-
Ontdekkers spreken van een
enorme doorbraak in de jacht op
planeten met buitenaards leven. Als
dwergster Trappist-i, in het ster
renbeeld Aquarius, wordt vergezeld
door planeten met water op het op
pervlak, dan is de aarde verre van
uniek. „Er zijn immers ontelbare
dwergsterren als Trappist-t in het
heelal. De kans dat er ergens plane
ten als de aarde omheen draaien, is
dus groot", zegt Ignas Snellen van
de Sterrenwacht Leiden.
Klein, koel en zwak
Collega-astronoom Michael Gillon
van het STAR-instituut van de Uni
versiteit van Luik, een van de
hoofdonderzoekers, is net zo en
thousiast. „Trappist-i heeft een ver
bazingwekkend planetenstelsel.
Niet alleen omdat we zoveel plane
ten hebben ontdekt, maar ook om
dat ze stuk voor stuk zo groot zijn
als de aarde", aldus Gillon.
Trappist-r is een dwergster van
de M-klasse: klein, zeer koel en
zwak. Zij is iets groter dan Jupiter
en staat op 40 lichtjaar (380 biljoen
kilometer) van de aarde. Astrono
men hadden al het vermoeden dat
dwergsterren kunnen zijn omge
ven door aardachtige planeten in
krappe omloopbanen. „Het is de
eerste keer dat we zo uitvoerig naar
dit soort sterren hebben gekeken",
legt Snellen uit. „Deze zijn tien keer
kleiner dan onze zon en duizend
keer zwakker."
Trappist-i heeft zeven kleine pla
neten die in volgorde van de af
stand tot hun moederster de na
men Trappist-rb tot en met rh heb
ben gekregen. De zes binnenste lij
ken zowel qua grootte als tempera-
Dwergster Trappist-1 ontdekt
tuur op de aarde. Ze hebben waar
schijnlijk een rotsachtige samen
stelling. De grootste aandacht gaat
uit naar Trappist-ie, f en g. Voor
vloeibaar water op hun oppervlak
zijn de andere planeten die dichter
bij de dwergster staan (b, c en d) te
heet, de buitenste (h) is te koud.
Trappist-1 heeft een
verbazingwekkend
planetenstelsel
De zeven planeten zijn ontdekt
met behulp van krachtige telesco
pen in de ruimte en op aarde, waar
onder de Very Large Telescope van
de Europese organisatie ESO. „De
Europese bijdrage aan dit project is
groot. Collega Gillon uit Luik is een
van de trekpaarden van het onder
zoek", zegt Snellen.
Bij het onderzoek is gebruikge
maakt van zogeheten transits, pla
neetovergangen. Elk van de zeven
planeten veroorzaakt een kleine da
ling van de helderheid van de ster
wanneer zij voor haar langs trekt.
Daarbij kan informatie worden ver
zameld over de afmetingen, samen
stellingen en omloopbanen van de
planeten. „De planeet verduistert
een beetje sterrenlicht en er sijpelt
licht door haar atmosfeer heen",
legt Snellen uit. De astronoom is
ervan overtuigd dat 'we van deze
ontdekking nog veel zullen leren'.
Trappist-i en zijn zeven planeten
blijven in de astronomie een be
langrijk doelwit van onderzoek.
Impuls
Die zoektocht krijgt een extra im
puls met de nieuwe generatie
ruimtetelescopen. Snellen: „Vol
gend jaar wordt TESS (Transiting
Exoplanet Survey Satellite) gelan
ceerd en de James Webb, de opvol
ger van de vermaarde ruimtetele
scoop Hubble, wordt eind volgend
jaar in de ruimte gebracht."
Al die extra wetenschap zal Trap-
pist-i en zijn planeten niet snel
dichterbij brengen. Voor astrono
men is een afstand van 40 lichtjaar
'een peulenschilletje' in de uitge
strektheid van het heelal. Voor de
mens is het een waanzinnige af
stand. „We hebben het hier over
2 miljoen keer de afstand naar Mars.
Met de huidige raketten duurt een
enkeltje naar de rode buurplaneet
nu al acht tot negen maanden", al
dus Snellen. Dat zou betekenen dat
de overbrugging van de afstand
naar Trappist-i anderhalf miljoen
jaar zou duren.
5/8 dagen
Sonthofen in de
Beierse Allgau
5/8 dagen
Beierse Woud, Bayerisch
Eisenstein en Passau
8-daagse stedenreis
Berlijn, Dresden, Leipzig
en Potsdam
8/10 dagen
Boedapest en omgeving
Balatonmeer en Boedapest
5/8 dagen
Bohemen en Praag
Bij Bolderman
aanbetalen niet verplicht!
i,UU 5 www.bolderman.nl I
donderdag 23 februari 2017
GO
'Er móet wel een tweede
aarde te vinden zijn'
Astronomen staan in vuur en
vlam. Als zij zeven 'aardachtige'
planeten bij de dwergster Trap-
pist-1 waarnemen, móet er een
tweede aarde zijn. Er zijn im
mers ontelbare dwergsterren.
Hans van Zon
Leiden
Astronomen hebben,
op slechts veertig
lichtjaar hiervandaan,
een stelsel van zeven
planeten ter grootte
van de aarde ontdekt.
De planeten draaien
om de koele rode
dwergster Trappist-1.
Sterrenbeeld
Aquarius
(Waterman)
40 lichtjaar ver weg!
Eén lichtjaar: de afstand
die het licht in één jaar
aflegt. Licht heeft een
snelheid van 300.000
km/sec. Per jaar legt
licht dus 9.500 miljard
kilometer af.
PLANEETOVERGANG
Zodra de planeten voor hun ster
langs trekken (planeetovergang)
is informatie te vergaren over
de afmeting, samenstelling en
omloopbaan van de planeten.
OMLOOPTIJD
1,5 dag 20 dagen
00® ©O
te He
warm aardachtig koud
^.Planeten -va n
Trappist-1
Binnénste^^
zonnestelsel
vergelijking
*1^' "V met ons
^ZONNESTELSEL
op schaal
van de massa
van de zon
2302171 RONALD VISSER
BRON EN FOTO: ESO
Michaël Gillon, astronoom
Vertrekdata: 17 april 71,15. 20, 29 mei
3,12, 17,26 juni 71,10, 15, 24 juli etc.
Vertrekdata: 10 april 1,15, 22 mei
12,19 juni 710, 17, 24juli/7, 14 aug
Vertrekdata: 24 april 122 mei 719 juni 7
sept 7 9 okt.
Vertrekdata: 17 april 1, 8,15,22,
29 mei 5,12,19, 26 juni 3,10 juli etc.
Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden.
Vertrekdata: 17 april 71,15 mei 7
12, 26 juni/5,10, 24 juli7 7,14 aug etc.
Brochure en (0318J 58 09 58
boekingen:
Prijs p.p. o.b.v. 2 pers. kamer excl. Calamiteitenfonds reserveringskoiten
