3
JUF MAG IK IETS VRAGEN?
Een vinger opsteken als je het antwoord
weet is op z'n retour. Juffen en meesters willen
dat alle kinderen meedenken en aan het woord
komen, niet alleen degenen die graag vooraan
staan. Ze zoeken naar nieuwe manieren om
leerlingen de beurt te geven.
Als juf Marloes
Renee een van
haar leerlingen
de beurt wil
geven in groep
5/6, geeft ze
een slinger aan
het namenrad. Niet dat er een fy
siek rad van fortuin in haar klas
staat, maar ze heeft een digitaal
rad gevonden op het internet en
dat kan ze op het digitale school
bord laten zien. Het is een hit bij
de leerlingen van haar school, De
Tandem in Uden. „Het geeft
een quizelement. Vooral het
geluid erbij vinden ze leuk."
Het werkt veel beter dan
kinderen hun vinger op
laten steken nadat ze een
vraag heeft gesteld, vindt
Renee. Omdat de namen
van al haar leerlingen op
het rad staan, kunnen ze
allemaal aan de beurt ko
men en dat houdt de hele
klas bij de les.
Ook andere juffen en
meesters zoeken naar ma
nieren om geen opgestoken
vingers te hoeven zien. Po
pulair zijn de wisbordjes
waarop kinderen een antwoord
schrijven en daarna in de lucht
houden. Ziet de onderwijzer met
een wie het gesnapt heeft.
Ook de beurtenbakjes staan op
de bureaus van veel juffen en
Het geeft
een quizelement.
Vooral het geluid
erbij vinden ze leuk
meesters. In zo'n bakje zitten
stokjes met de namen van alle
leerlingen. Als de leerkracht
een willekeurig kind aan
het woord wil laten, wordt
er een stokje getrokken.
Of, nog leuker, een van de
leerlingen mag er een trek
ken.
Sommige leraren gebrui
ken kleurenkaarten waar
mee kinderen kunnen aan
geven wat ze denken.
Onderwijshoogleraar Jan
van Tartwijk van de Univer
siteit Utrecht snapt dat lera
ren de opgestoken vinger vermij
den. Onderzoek wijst uit dat leer
lingen die aandacht van de leraar
krijgen, beter presteren.
Door te werken met opgestoken
vingers worden de actiefste kinde
ren beloond. „Het effect daarvan
moeten we niet onderschatten.
Kinderen die hun vinger niet op
steken, krijgen minder aandacht,
raken uit het gesprek dat in de klas
wordt gevoerd en zijn daardoor
minder betrokken."
Kinderen die hun vinger opste
ken, weten het antwoord vaak en
zijn snel. Het zijn leerlingen die
graag hun best willen doen. Dege
nen die niet zo gretig zijn, weten
het antwoord niet, zijn bang om
fouten te maken, willen niet de
wijsneus zijn of blijven liever op
de achtergrond.
Voor alle leerlingen geldt dat ze
het meest leren als ze actief mee
denken. Die beurtenbakjes, wis
bordjes, kleurenkaarten en het na
menrad helpen daarbij.
Van Tartwijk raadt zijn studen
ten van de lerarenopleiding aan
om tegen leerlingen te zeggen: 'Ik
heb een vraag. Daar mag je even
over nadenken en dan wijs ik ie
mand aan die het antwoord mag
geven.'
,Dan weet iedere kind dat hij
antwoord moet kunnen geven."
Verdwijnt de opgestoken vinger
dan helemaal uit de klas? Dat ook
weer niet. Het gebeurt alleen min
der.
Van Tartwijk: „Soms wil je snel
antwoord, bijvoorbeeld als je even
wilt ophalen wat je in een vorige
les hebt besproken. Dan werkt de
opgestoken vinger prima."
VRAGENBLOKJES
IJSSTOKJES
WISBORDJES
woensdag 22 februari 2017
Met j e vinger in
de lucht is passé
Bettine Winters
Marlous Renee
Wie: Simone
van Dijk, adjunct
directeur
School: Marnix-
school in Kampen
De tijd van u-vraagt-
wij-draaien is voorbij
op de Marnixschool in
Kampen. Als de leer
lingen een vraag heb
ben over een op
dracht waaraan ze
werken, moeten ze
hun 'vragenblok' met
het vraagteken naar
boven op hun tafel
zetten.
De juf of meester
komt dan langs om te
helpen. „Zo leren kin
deren omgaan met
uitgestelde aan
dacht", zegt adjunct
schooldirecteur Si
mone van Dijk (43) uit
Kampen.
Er zijn meer voorde
len. Omdat het ant
woord op de vraag
niet meteen komt,
kunnen de leerlingen
vast verder werken
aan opdrachten die ze
wel snappen en soms
valt het kwartje dan
alsnog. Ze mogen ook
een klasgenoot om
hulp vragen. Het is
verder fijn voor de
leerkrachten. „Zij kun
nen zich eerst bezig
houden met leerlin
gen die extra aan
dacht nodig hebben
en vragen beantwoor
den als ze daarmee
klaar zijn."
Het effect? „Sinds we
het vragenblok heb
ben ingezet, merken
we dat het rustiger is
in de klas en dat er
minder vragen zijn."
Wie: Krista van
Teeseling, juf
van groep 6
School: Omnibus
in Almere
Als juf Krista van
Teeseling (29) uit Al
mere een rekenop
dracht geeft, moe
ten de kinderen het
antwoord opschrij
ven en omhoog hou
den.
Niet op fancy wis
bordjes, maar op
lege dvd-hoesjes die
ze via de weggeef-
hoek op de kop
tikte. Elk kind heeft
zo'n plastic hoesje,
een uitwisbare stift
en een wissertje.
Het werkt goed,
zegt Van Teeseling.
Kinderen die niet zo
goed zijn in rekenen
en niet zo gauw hun
vinger opsteken als
er een vraag wordt
gesteld, worden ge
stimuleerd om toch
mee te doen. „De
betrokkenheid is
groter. Ze moeten
allemaal nadenken."
Ze denkt dat de
zwakkere leerlingen
ervan profiteren. „Zij
hebben vaak een
laag zelfbeeld en
denken dat ze het
toch niet kunnen."
Als ze dan zien dat
ze hetzelfde, goede
antwoord hebben
gegeven als een
klasgenootje, zien ze
dat ze het wel kun
nen. „Hun zelfver
trouwen gaat om
hoog."
En als haar leerlin
gen het antwoord
niet weten, schrijven
ze gewoon een
vraagteken op.
Wie: Agathe
Vermeulen, juf
van groep 8
School: 't Noorder
licht in Goes
Ze vragen er zelfs
om, zegt juf Agathe
Vermeulen (45) uit
Goes.
'Juf, juf, doen we
beurtstokje?'
Dat betekent dat als
de juf een vraagt
stelt, ze een ijsstokje
met de naam van
een leerling trekt om
te bepalen wie het
woord krijgt. „Ze vin
den het echt leuk en
voor hen is het bijna
een spel."
Voor de juf is het
vooral een eerlijke
manier van beurten
uitdelen.
„Ik ben anders ge
neigd om degenen
die hun vinger op
steken de beurt te
geven en dat zijn
vaak dezelfde kinde
ren. Die willen graag
en weten het ant
woord snel."
Vermeulen wil ook
degenen horen die
liever niet op de
voorgrond treden of
wat langer moeten
nadenken over een
antwoord.
Ze gebruikt de stok
jes als ze antwoord
op een vraag wil,
maar ook om te be
palen welk kind die
dag mag bidden of
danken. Want juf
Agatha geeft les op
een christelijke
school. „De kinderen
zijn daar veel beter
in dan ik."
