1
15 maart
8
Doorrekening verkiezingsprogramma's
Nu de overheidsfinanciën na veel pijn en moeite weer blaken
van gezondheid, steekt een oude Haagse kwaal de kop op: politieke
partijen willen het geld laten rollen. De buffer dreigt zo te verdampen.
Niet één partij
kiest ervoor om
de staatsschuld
versneld af te
lossen of op een
andere manier te
zorgen voor een
grotere buffer
Het is een op het oog ge
ruststellende gedachte.
Wie er straks ook aan de
macht komt, alle par
tijen die hun verkie
zingsprogramma door het Centraal
Planbureau hebben laten doorreke
nen, zorgen tot en met 2021 voor
extra groei en koopkracht en minder
werkloosheid.
En er is nog een overeenkomst: alle
gevestigde partijen zijn van plan in
de komende kabinetsperiode extra
geld uit te geven. Het begrotingsover
schot dat in het verschiet ligt, komt
daardoor lager uit dan verwacht.
Daarmee is het ook meteen gedaan
met de Haagse eensgezindheid. Waar
VVD en CDA de knip trekken om de
belastingen te verlagen, steken SP en
PvdA een flink deel van het geld in
publieke banen voor mensen die nu
werkloos thuiszitten. „Er valt echt
wat te kiezen", stelt Centraal Planbu
reaudirecteur Laura van Geest niet
voor niets.
Wat opvalt, is dat vooral linkse par
tijen de economie op korte termijn
een zetje geven. Bij hen stijgt de
koopkracht in de komende kabinets
periode het hardst en daalt de werk
loosheid het rapst.
Dat beleid heeft echter ook een
keerzijde, blijkt uit de CPB-cijfers.
De hogere uitgaven zorgen ervoor dat
op de lange termijn bezuinigingen of
belastingverhogingen nodig zijn om
ook in de verre toekomst uitgaven
aan AOW, zorg en sociale zekerheid
te kunnen blijven betalen, waar
schuwt het instituut. Bij de SP loopt
dit zogeheten houdbaarheidstekort
op tot 21 miljard euro, de PvdA volgt
met 5 miljard.
Andere partijen leggen een minder
grote hypotheek op de toekomst.
Maar niet één heeft ervoor gekozen
om de staatsschuld versneld af te los
sen of anderszins te zorgen voor een
groter buffert je.
Dat is niet zonder risico. In de sce
nario's van het Centraal Planbureau
wordt geen rekening gehouden met
onverwachte gebeurtenissen, zoals
de gevolgen van een Brexit of een
plots stijgende olieprijs. Topambte
naren maanden in de zomer al tot be
hoedzaamheid. Nog meer bezuini
gen was niet nodig, maar voor extra
investeringen was ook geen geld, ten
zij er elders gesneden werd. Beter zou
het zijn om wat marge aan te houden,
luidde het advies.
De oproep blijkt aan dovemans
oren gericht. Partijen gaan na jaren
van bezuinigingen naar de kiezer
met een investeringsagenda. Tot dus
ver hebben zij de economische wind
mee; de werkloosheid is bijvoorbeeld
al veel harder gedaald dan gedacht.
Maar het is niet dat ze niet gewaar
schuwd zijn.
5,1°'
2,0%
1,2%
CDA
CHRISTENUNIE
D66
GROENLINKS
PVDA
vrijdag 17 februari 2017
Uitgeven die
pot met goud
Laurens Kok
Den Haag
Doorrekening Werkloze
partijplannen beroepsbevolking
door CPB 4,5
5,2°
Groei
economie
Groei
koopkracht I
4,4
4,4°'
Paradepaardjes
Het CDA scoort op VVD-thema's.
De partij investeert 2,1 miljard euro
in defensie, meer dan de liberalen,
en trakteert bedrijven wél op een
netto-lastenverlichting. Het CDA
herintroduceert verder de basis
beurs voor bachelorstudenten,
draait de bezuiniging op huishou
delijke hulp deels terug en ver
hoogt de AOW en de kinderbijslag.
Addertjes
Leerlingen in het voortgezet onder
wijs mogen van het CDA niet lan
ger blijven zitten. Medicijngebrui
kers moeten overstappen op een
goedkoper geneesmiddel of extra
gaan betalen. De lastenverlichting
voor huiseigenaren wordt deels
tenietgedaan door verdere afbouw
van de hypotheekrenteaftrek. Ook
maakt het CDA gokken en tabak
duurder.
Paradepaardjes
De gezinsportemonnee wordt ge
spekt, vooral bij gezinnen waar
maar één persoon (lees: de man)
het geld binnenbrengt. Waar an
dere partijen investeren in defensie
en bezuinigen op ontwikkelingssa
menwerking, trekt de Christenunie
voor beide punten de knip. De ba
sisbeurs keert terug, maar tegelij
kertijd wordt de ov-studentenkaart
beperkt tot de studieduur.
Addertjes
Middelbare scholen en mbo's in de
Randstad moeten het zonder extra
geld doen om leraren een bonus te
kunnen geven. Verder wordt er
gesneden in het aantal toeslagen.
De verlaging van de kinderopvang-
toeslag pakt slecht uit voor de
koopkracht van gezinnen, maar de
partij belooft dat die er per saldo
op vooruitgaat.
Paradepaardjes
D66 trekt zoals verwacht de beurs
voor onderwijs: maar liefst 3,8 mil
jard, wat vooral het aantal taken
van leraren moet terugsnoeien.
Geld is er verder voor veiligheid,
het leger, milieu en - via kilometer
heffing - voor mobiliteit. De partij
doet - samen met VVD en VNL -
op termijn het meest voor het creë
ren van werkgelegenheid op de
lange termijn.
Addertjes
D66 is de enige partij die de op
lopende zorgkosten verder inperkt:
daar gaat 600 miljoen euro minder
naartoe. Het eigen risico blijft op
385 euro staan. Verder zijn alleen
staanden en kostwinners de klos:
zij profiteren minder dan tweever
dieners. De partij bouwt bovendien
de hypotheekrenteaftrek sneller
en verder af.
Paradepaardjes
GroenLinks zegt af te rekenen met
drie 'klassiek neoliberale dogma's':
1. De staatsschuld daalt ondanks
meer uitgaven.
2. De economische groei stijgt on
danks investeringen in duurzaam
heid.
3. De werkgelegenheid neemt toe
terwijl de ongelijkheid tussen arm
en rijk afneemt.
Addertjes
Er komt belasting op vijf v's: vlieg
tickets, vierkante meters, vlees, vis
en verpakkingen. En ja, daardoor
worden die voorverpakte tomaat
jes (en andere in plastic verpakte
producten) in de supermarkt duur
der. De structurele werkgelegen
heid stijgt, omdat GroenLinks de
bijstandsuitkeringen verhoogt. Dat
merken vooral mensen aan de on
derkant van de arbeidsmarkt.
Paradepaardjes
De PvdA trekt de portemonnee om
100.000 'echte banen' te creëren,
zoals conciërges, straatvegers of
toezichthouders in de tram. Daar
naast dringt de PvdA de ongelijk
heid in Nederland terug, onder
meer door bijstandsuitkeringen te
verhogen. Verder gaat er geld naar
salarissen voor leraren, de zorg en
hogere AOW-uitkeringen.
Addertjes
Die echte banen komen er niet zo
snel, in 2021 staat de teller nog
maar op 40.000. Het kost ook een
lieve duit, oplopend tot jaarlijks 3,8
miljard euro. Mede daardoor laat
de PvdA de overheidsuitgaven het
hardst oplopen. Dat betaalt de par
tij met hogere ww-lasten voor
werkgevers, een belastingverho
ging van 1 procent, een vliegtaks
en kilometerheffing.
