II
9
Miljoenen kostende expositie over val moslimenclave
In Potocari, vlak bij Srebrenica, is een
museum geopend ter nagedachtenis van
de genocide in 1995. Daar kun je veel over
vertellen. Het hangt er maar van af wie je bent.
Ben je Dion van den Berg van vredes
beweging Pax, dan ben je trots en blij.
Dat je van deze oude accufabriek, met
zo'n beladen verleden, een 'even
wichtig en respectvol museum' hebt
kunnen maken; dat is echt bijzonder.
„Dit was het hoofdkwartier van
Dutchbat. Hier zijn de mannen van
de vrouwen en kinderen gescheiden
door de Bosnische Serviërs, hier zijn
zo veel levens kapot gegaan. Ik denk
dat we eerlijk laten zien wat hier is
gebeurd, en dat is soms hard en hef
tig." Je weet ook dat dit geen Dutch-
batmuseum moest worden, dat kon
niet, dat zou niet gepast zijn. Het gaat
wel een beetje over de Nederlanders,
maar uiteindelijk vooral over al die
doden, overlevenden en nabestaan
den. „Het verzoek kwam van de lo
kale bevolking, al in 2000. En wij wil
den ze graag helpen. Nu hebben ze
voor het eerst een plek waar het hele
verhaal verteld wordt, vanaf het begin
van de oorlog, de genocide, de vredes
akkoorden, de wederopbouw, tot nu."
Ben je Hajda Catic, dan kun je op de
eerste verdieping de laatste woorden
van je zoon horen: „Wil alsjeblieft
iemand komen kijken wat hier ge
beurt? De bevolking van deze stad
verdwijnt." Je kunt een koptelefoon
pakken, in zaal 13, op de eerste verdie
ping, en je hoort zijn wanhopige
stem. Ninad was een lokale radiover
slaggever, die de dag vóór die ramp
zalige 12 juli een oproep deed aan de
internationale gemeenschap. Hij is
een van de 8.372 mannen die zijn ver
moord door de Bosnische Serviërs. Je
vindt jezelf niet zielig, maar na 22 jaar
komen er nog altijd tranen als je zijn
naam noemt. „Het blijft moeilijk.
Elke dag opnieuw. Ik woon nog
steeds in Srebrenica. Wat moet ik
anders? Dit is mijn thuis, hier ben ik
geboren. Maar het is een dode stad." Je
dwaalt door de zalen, kijkt naar de
foto's van mensen die je hebt gekend
maar die er niet meer zijn, blijft staan
bij beelden van opgravingen en be
grafenissen, en je hoort om je heen
het snikken van al die andere moe-
Ik denk dat we eerlijk
laten zien wat hier is
gebeurd, en dat is
soms hard en heftig
ders die hetzelfde zien als jij. „Dit
wens je niemand toe."
Ben je oud-Dutchbatter Michel
Struik, dan raak je geëmotioneerd
door een foto van jezelf in kamer 23.
Je zit geknield voor een grote steen,
aan de overkant van de weg op het
kerkhof, waarop het aantal slachtof
fers staat. Je hand rust op de cijfers.
„Dat deed me echt wat. Toen ik er
gisteren voor het eerst doorheen
liep, was ik ineens weer in 1995." Er
is veel aandacht voor Dutchbat, dat
heb je al gezien, maar niet te veel, dat
zou niet goed zijn. Er hangen unifor
men, het kantoortje van comman
dant Thom Karremans ziet er on
geveer zo uit als toen, maar het gaat
vooral over wat er wel - en niet -
gebeurd is. „Dit is een verhaal voor de
wereld. Dit mag niet vergeten wor
den." Twee jaar geleden was je hier
voor het eerst weer, twintig jaar na
dien. En dat was spannend. Je was
bang voor de reacties. Dutchbat heeft
de grootste massamoord in Europa
sinds de Tweede Wereldooriog
tenslotte niet kunnen verhinderen.
„Maar er was alleen maar vriendelijk
heid en respect. We mochten bij
mensen binnenkomen, we kregen
koffie, we moesten blijven eten. Dat
heeft me zo goed gedaan."
Ben je Jurriaan Kraak, de Neder
landse ambassadeur in Bosnië, dan
reageer je een beetje geprikkeld op de
vraag of er wel zo veel geld (miljoe
nen, ook uit Nederland) in een mu
seum gestoken moet worden, terwijl
de regio niet bepaald bruist van de
economische voorspoed. „Het hele
land is er slecht aan toe. Dit geld is
goed besteed. En het meeste komt
gewoon van de Bosnische regering.
Ik denk dat het belangrijkste is dat
we erkennen dat het hier om een
bijzondere plek gaat, die ook voor
Nederland heel veel betekent."
En ben je Bato, de Servische uit
bater van een lokaal restaurant, dan
heb je niet veel te zeggen over het
museum. Of eigenlijk wel, maar niet
veel goeds. Je mist nog altijd een been,
bent beschoten door moslimmilities,
hebt familie en vrienden verloren in
de oorlog, en de enigen die medelij
den krijgen zijn de moslims. „Weet je
hoeveel Serviërs zij wel niet vermoord
hebben? Nee, dat weet je niet. Daar
wordt namelijk niet over gesproken. Is
dat geen genocide dan?" Je zet geen
stap in dat museum, dat weet je wel.
Boer slecht
voor kuikens
Melkmeisje
naar Louvre
Miljardenverlies
banken Italië
vrijdag 10 februari 2017
GO
M Dutchbat-veteranen
bekijken een observatie
post op het voormalige
hoofdkwartier
van Dutchbat.
FOTO VINCENT JANNINK/ANP
Hier herdenkt ieder
zijn eigen Srebrenica
Mark van Assen
Potocari
—Dion van den Berg, Pax
Het kerkhof in Poto
cari. FOTO REUTERS/DADO RUVIC
Een oud-Dutchbatter
bij het namenmonument
voor de slachtoffers.
FOTO DADO RUVIC/REUTERS
DEN HAAG Ruim de helft
van de houders van vlees
kuikens in Nederland zorgt
niet goed voor de diertjes,
blijkt uit onderzoek van de
Nederlandse Voedsel- en
Warenautoriteit (NVWA).
De meest voorkomende
overtredingen waren te nat
strooisel in de stal, over
bezetting en te weinig licht.
De NVWA deed inspecties
bij veehouders in 2015 en
in de eerste helft van vorig
jaar. Melkveehouders,
kalverhouders, paarden-
houders, nertsenhouders
en konijnenfokbedrijven
zorgen volgens de toe
zichthouder het best voor
hun dieren.
AMSTERDAM Het melk
meisje van Johannes Ver
meer gaat naar Parijs. Het
Rijksmuseum in Amster
dam leent het beroemde
schilderij uit aan het Musée
du Louvre, waar het van
22 februari tot 22 mei is te
zien. Het melkmeisje maakt
deel uit van de tentoonstel
ling Vermeer et les maïtres
de la peinture de genre,
over de schilderkunst van
de Gouden Eeuw. Het is de
eerste keer dat het kunst
werk in het Louvre te zien
is.
Het werk wordt tentoon
gesteld met elf andere
schilderijen van Vermeer
en met werk van tijdgeno
ten als Gerrit Dou, Gerard
ter Borch, Jan Steen en
Pieter de Hooch.
MILAAN De Italiaanse ban
ken UniCredit en Monte dei
Paschi di Siena (MPS) heb
ben het vierde kwartaal van
2016 afgesloten met miljar-
denverliezen. Voor UniCre
dit resteerde een min van
13,6 miljard euro. MPS had
onder de streep een tekort
van 2,5 miljard euro.
De dieprode cijfers komen
niet als een verrassing. Uni
Credit nam eerder een
voorziening van ruim 13 mil
jard euro op de verkoop
van slechte leningen. Daar
naast kampt de grootste
bank van Italië met kosten
vanwege een reddingsplan.
De omzet van UniCredit
viel bijna 11 procent lager
uit door lagere opbreng
sten op leningen.
