De waarde van
merkkleding
44
Simpele
krabber is
het beste
<D
O
2
ROLAND DUONG
Rijst (2, slot) De jasmijn rijst die we in
Nederland eten, komt uit Thailand. Door de
lage opbrengst en wanbeleid leeft het gros
van de rijstboeren in armoede. Maar de teelt
van biologische rijst kan het tij doen keren.
Column
Is merkkleding beter dan de goedkope kleding
van Zara of H&M? Hangt ervan af: gaat het om
kwaliteit of om verantwoorde productie? De
katoenketen is zo ondoorzichtig verweven met al
lerlei mensonterende praktijken, van kinderarbeid
tot ziekmakend pesticidengebruik, dat aan alle kle
ding van gangbare katoen een luchtje kan zitten.
Duur merk of goedkope keten maakt niet uit.
Biokatoen is dan een betere keuze, voor milieu en
boer. En bij biokatoen is de kans ook groter dat de
werkers in het naaiatelier beter betaald krijgen.
Gaan we verder over de kwaliteit van de kle
ding, wie wint er dan? Duur of goedkoop? Enkele
jaren geleden bezocht ik regelmatig winkels van
Zara en H&M. Ik was me nog niet bewust van de
vele misstanden in de textiel en reisde door heel
Europa om tv-reportages te maken. In Polen of
Kroatië, vaak filmend in de mooie stadscentra,
sloop ik tijdens filmpauze de plaatselijke Zara of
H&M binnen voor wat broodnodige verse kleding.
Kostte me daar geen tijd en het bespaarde me een
dag winkelen.
Hardwerkend met jonge dochter had ik in Ne
derland geen tijd om winkelstraten af te struinen
voor mijn kloffie. Ik was positief verrast over de
pasvorm, maar tegelijkertijd verbijsterd over de
kwaliteit van het goedkope textiel. Je hoeft er maar
naar te kijken en er valt
een gat in. Later leerde
ik dat je textiel kan inko
pen op hoeveel was
beurten het kledingstuk
aan kan. Bij goedkope
ketens kopen ze vast in
op een minimale hoe
veelheid wasbeurten.
Hetzelfde kan ik niet
zeggen van merkkle
ding. Voor mijn tijd als
hardwerkende vader
vond ik altijd wel een paar dagen om in Nederland
in de uitverkoop toe te slaan. Uitverkoopjes van
Hugo, Paul Smith, Drykorn hangen nog steeds
naar tevredenheid in mijn niet al te grote kleding
kast. T-shirts van G-Star: stevig! Onverantwoord?
Wellicht, maar de kwaliteit is zo goed dat ik bij
voorbeeld jarenlang geen jasje heb hoeven kopen.
Dat is ook wat waard. Ook haalde ik mijn neus
niet op voor een pantalon uit de wijlen V&D, want
ik vond de kwaliteit en pasvorm van V&D huis
merken echt prima. Geen echte merkkleding,
maar ook niet de bodemprijs.
Wat een verschil met de kleding van de prijs
brekers! Ik heb een colbertje van Zara, wat een
vod vergeleken met de jasjes van de 'merken', dat
kun je echt niet met elkaar vergelijken. De merk
sceptici hebben wel op één punt gelijk. Spijker
broekfabrikanten uit lagelonenlanden produceren
vaak tegelijk voor prijsvechters en dure merken.
De goedkope spijkerbroek kost tien dollar inkoop,
de merkbroek een dollar meer. De dure wordt in
Nederland verkocht voor minimaal honderdtwin
tig euro, de goedkope voor veertig piek. Maar zelfs
experts kunnen het verschil in kwaliteit niet zien.
Heb ik dan zo een goedkope denim? Eh nee. Ik heb
een peperdure, merkspijkerbroek. Formidabele
pasvorm! Made in the USA. Ik wil namelijk dat wij
in het westen ook weer kleren gaan maken. Daar
wil ik best voor betalen.
Merkkleding
hangt nog
steeds naar
tevredenheid
in mijn kast
PRIJSPEIL
TEST 1,2,3
€22,90
€63,99
ond de noordoos
telijke stad Ubon
Ratchathani strek
ken de rijstvelden
zich uit over een
vlak landschap,
zover je kunt kij
ken. Kilometers goudgele sprietjes
groeien er, met hier en daar een
palmboom. Hoewel het land nog
treurt om de dood van koning Bhu-
mibol, gaat voor de gewone Thai het
leven verder. Het is oogsttijd en de
felle zon en temperaturen van boven
de dertig graden maken het werk op
het land zwaar.
Bij Champi Bokhong (52) lopen de
zweetdruppels over haar voor
hoofd. Met rieten hoed op,
zwarte laarzen aan en een
sikkel in haar hand staat
ze tot haar middel in een
rijstveld. Bokhong is tien
jaar geleden overgestapt
op biologische Fairtrade
rijst. Beter voor haar ge
zondheid, die van de consu
ment, het milieu en vooral: haar
inkomen. „Voorheen gebruikte ik
chemicaliën en had ik hoge schulden.
De opbrengst van mijn rijst was lager
dan de productiekosten. Sinds ik ben
overgestapt op organische landbouw
zijn de productiekosten gehalveerd
en verdien ik genoeg om met mijn fa
milie van te leven."
Bodemprijs
Ongeveer 40 procent van de bevol
king van Thailand, na India de groot
ste rijstexporteur ter wereld, werkt in
de rijstproductie. Mede door wanbe
leid van de Thaise overheid heeft de
marktprijs van rijst na jaren van stag
natie de bodem bereikt: in tien jaar
was de prijs nog nooit zo laag. Veel
boeren leven daardoor in armoede.
Het merendeel gebruikt chemische
meststoffen en pesticiden, die ze te
gen hoge prijzen bij grote bedrijven
kopen. Door leningen en oplopende
rentes raken ze in de schulden. Bo
vendien zijn de productiekosten vaak
hoger dan de inkomsten.
Steeds meer rijstboeren maken
daarom de overstap naar het verbou
wen van biologische jasmijnrijst, ook
wel bekend als pandanrijst. Volgens
cijfers van de non-profit organisatie
Greennet groeide de Thaise markt
voor biologische rijst in 2016 met
28 procent.
Coöperatie
Rijstboer Bokhong is
aangesloten bij de Orga
nic Jasmine Rice Produ
cer Group (OJRPG), een
coöperatie met inmiddels
ruim 700 leden. De coöpera
tie werkt samen met de Progres
sive Farmer Association (PFA), een
organisatie die Montri Gosalawat al
in 2986 oprichtte om kleine Thaise
rijstboeren te helpen. „Organische
rijst is de redding voor Thaise boe
ren", vertelt de 76-jarige Gosalawat.
„Samen hebben we een sterkere on
derhandelingspositie om een hogere
prijs te krijgen."
De coöperatie heeft al jaren het
Fairtrade-certificaat. Boeren die aan
gesloten zijn bij PFA krijgen een mi
nimumprijs van circa 14,4 Thaise
rif, (<y v
4,s
woensdag 8 februari 2017
Roland Duong,
de nieuwsgierigste
man van Nederland,
proeft en test
producten.
Reageren? roland.duong@persgroep.nl
GO
Op de lange
latten of de
smalle ijzers,
we winteren
nog even door.
Craft Active
Extreme 2.0 XL
Sportbeer.nl
€34,90
Wehkamp.nl
€39,95
Bol.com €39,99
Barts Haakon
Bijenkorf €17,99
DeWitSchijndel.nl
Sport200 €24,99
Simmer Mohawk
Clear Blue
Bol.com €63,99
Coolblue.nl
Bever.nl €79,95
Ook last van keuzestress tijdens je
zoektocht langs internetwarenhuizen
en prijsstunters? Geld&Goed helpt
een handje, met deze week een
vergelijkend warenonderzoek van
ijskrabbers.
Rijden met te veel ijs op
de ruiten kan een dure
grap zijn. De boete kan
oplopen tot maar liefst
230 euro. Terecht, want
het is levensgevaarlijk
om zonder fatsoenlijk
zicht achter het stuur te
kruipen.
Het krabben van de be
vroren ruiten is de een
voudige oplossing. De
Consumentenbond
testte het 'topje van de
ijskrabberberg'. Hoe ziet
de perfecte krabber er
uit? Hij moet lekker in
Biorijst
redt boer
Steven Musch
de hand liggen en een
blad hebben om het ijs
goed mee weg te krab
ben. Een wisser om het
gekrabde ijs te verwij
deren is ook handig. In
de praktijk blijkt het
toch niet zo eenvoudig.
De ene keer is het
handvat te kort, dan
weer te lang, wat opber
gen lastig maakt. Van
sommige wissers is het
blad niet helemaal recht
waardoor sporen van ijs
achterblijven. Het ijs
verdwijnt volgens de
l»V 'CV!
A Net als vroeger:
Thaise boeren varen
wel bij biologische
rijstteelt.
FOTO ERNIE ENKELAAR
■o
O
