Moeten we
EUWS 11
Kieswijzer zo werkt het
15 maart
verkiezingen
NOG 37 DAGEN
Vanaf vandaag storten miljoenen Nederlanders zich
weer op de Stemwijzer. Vul hem vooral in, maar neem het
advies niet al te serieus, stelt onderzoeker Jasper van de Pol.
Hij plaatst drie kanttekeningen en ontkracht een mythe.
429
549
ms
(S>
WAAR GAAN DE VERKIEZINGEN
VOLGENS U OVER? VANDAAG:
PVV, CDA, SGP en Christenunie
zich om in hun programma voor
stellen te doen om die voorwaar
delijke invrijheidsstelling aan
te passen. De vraag is of dat iets
verandert. De laatste ingrijpende
inperking van dat recht dateert
alweer van 2008. Toen werd be
sloten dat er forse voorwaarden
aan die vrijlating gekoppeld kun
nen worden.
In de jaren erna kwamen de
rechtse en linkse partijen in de
Tweede Kamer niet dichter bij el
kaar. Zelfs de invloed van de
WD - die de scepter zwaait op
het ministerie van Veiligheid en
Justitie - leverde niet veel op.
Voormalig staatssecretaris van
Justitie Fred Teeven beloofde on
derzoek te doen naar het automa
tisme van vervroegde vrijlating,
maar dat onderzoek is nooit uit
gevoerd. Sterker nog, dit kabinet
werd teruggefloten door het Eu
ropese Hof van Justitie dat vindt
dat misdadigers die levenslang
hebben de kans moeten krijgen
toch vrij te komen. Kans is groot
dat partijen in de campagne weer
goede sier maken (streng, stren
ger, strengst), maar het is maar
zeer de vraag of kiezers dat als
een belofte mogen opvatten.
ettina Barends uit
Hellevoetsluis
dacht er laatst nog
aan. Haar 20-jarige
zoon werd onlangs
aangereden op de fiets. De dader
reed door, maar haar auto verloor
een kentekenplaat, dus kon ze
alsnog worden achterhaald. Haar
zoon hield er gelukkig slechts
'een kapotte knie' aan over, maar
de schrik
zat er
goed in.
De
doorgere
den dader
kreeg een
boete van
300 euro.
„Zoiets
voelt ge
woon niet rechtvaardig. Iedereen
lijkt overal wel erg gemakkelijk
mee weg te komen. Er is zoveel
aandacht voor daders. Zo kijk ik
ook naar die Volkert van der G..
Die komt vrij na twee derde van
zijn straf. 12 jaar voor een moord,
dat druist gewoon in tegen mijn
rechtvaardigheidsgevoel."
Los nog van de vraag of rech
ters hard genoeg straffen, wak
kerde de vrijlating van Van der G.
niet alleen bij Mettina een gevoel
van onrechtvaardigheid aan. Veel
kiezers klagen dat criminelen te
makkelijk weg komen met hun
misstap.
De partijen voelen dat onbe
hagen ook, dus haasten WD,
„Neem het stemadvies vooral
niet te letterlijk. Wie verschil
lende kieswijzers invult, moet
niet raar opkijken elke keer bij
een andere partij uit te komen.
De twee grootste, Stemwijzer
en Kieskompas, zijn anders ge
bouwd en berekenen anders.
Maar ze ontkomen er allebei niet
aan een selectie te maken. Daar
door ontbreken er altijd vragen
die jij belangrijk vindt. Mijn ad
vies is dan ook: vul verschillende
kieswijzers in om jouw stem te
bepalen."
„Over veel stellingen heb
ben kiezers vaak niet heel
uitgebreid nagedacht. Maar hoe
vaker je invult dat je geen mening
hebt, hoe minder je aan het stem
advies hebt. Het uitgangspunt
van kieswijzers is eigenlijk raar:
ze gaan ervan uit dat je overal
een mening over hebt, maar tege
lijkertijd geen idee welke partij
daarbij past.
„Bij veel kieswijzers vind je ge
lukkig uitleg over wat partijen
willen en welke argumenten ze
daarvoor hebben. Daar kun je van
leren. Een goede kieswijzer vat
verkiezingsprogramma's voor je
samen, waardoor je beter beslagen
ten ijs komt."
„Bij de Stemwijzer leveren
partijen zelf antwoorden aan. Die
worden zoveel mogelijk gecheckt,
maar partijen proberen wel een
strategische positie in te nemen.
Als heel veel mensen extra geld
naar de zorg willen, zullen ze
daar niet snel tegen zijn. Ze pro
beren zo populair mogelijke
standpunten in te nemen. Niet zo
vreemd: miljoenen kiezers vullen
zo'n kieshulp in. Wie weet
scheelt het een zetel.
„Partijen proberen invloed uit
te oefenen op de keuze van de
vragen. De belangrijkste kies
wijzers zijn daar niet zo gevoelig
voor. Hun stellingen worden be
paald door zaken die mensen be-
STEMWIJZER
langrijk vinden of wat veel in het
nieuws is."
„Kieswijzers gaan uit van de aan
name dat mensen hun keuze al
leen baseren op de plannen van
de partijen. Wat een partij de af
gelopen vier jaar heeft gedaan,
telt niet mee. Een stemhulp heeft
ook geen boodschap aan strate
gische stemmen. Mensen die an
ders nooit op de VVD zouden
stemmen, doen dat wellicht toch
omdat ze bijvoorbeeld willen
voorkomen dat de PW de groot
ste wordt.
„Uit onderzoek blijkt dat een
meerderheid van de mensen die
een kieswijzer invullen de uit
komst helemaal niet zo serieus
neemt. Mensen willen vooral
checken of ze uitkomen bij hun
eigen partij. Een minderheid van
30 tot 40 procent geeft aan meer
te willen weten of een stemad
vies te krijgen. Mensen worden
dus het meest beïnvloed door een
stemhulp als ze al neigen naar die
ene partij, het eens zijn met de
meeste standpunten of als de par
tij het goed doet in de media. Ze
zoeken vooral naar bevestiging."
Jasper van de Pol is docent en onder
zoeker aan de Universiteit van Am
sterdam. Hij promoveerde onlangs
op een proefschrift over kieswijzers.
maandag 6 februari 2017
Gastvrij Tirol, Nassereith
incl. ontbijt en diner
klantbeoordeling 8,7
8 dagen oad.nl/BEAT02
Alpenrijk Vorarlberg
incl. ontbijt en diner
alleen te boeken bij Oad
8 dagen oad.nl/BEATOI
Drie Alpenlanden in één reis
incl. ontbijt en diner
klantbeoordeling 8,7 va 599
10 dagen oad.nl/BEAT03 SH
Meren en bergen van Karinthië
incl. ontbijt en diner
incl. dagtocht Slovenië va 589
10 dagen oad.nl/BEATI6
Boek nu op oad.nl/tubantia C 0547 28 44 88 (ma-za)
of ga naar uw reisbureau
Prijzen zijn vanaf prijzen, p.p., excl. res. kosten en calamiteitenfonds. O.v.v. typefouten,
kijk op oad.nl/Voorwaarden
—Tobias den Hartog
Waar moeten de verkiezingen
volgens u over gaan?
Mail naar:
verkiezingen@ad.nl
Op de lancering van de Stemwijzer komen traditiegetrouw veel lijsttrekkers af. Premier Mark Rutte
(VVD) is anders dan in 2012 dit jaar wel van de partij, foto anp
'Neem stemadvies
niet te letterlijk'
Laurens Kok
Den Haag
Als ik alles heb ingevuld,
weet ik precies op welke
partij ik moet stemmen.
2 Help, ik heb geen mening
3 Partijen doen precies wat
in de kieswijzer staat
De Stemwijzer werd in 2012
4,6 miljoen keer ingevuld.
Maker is ProDemos, het
Huis voor democratie en
rechtsstaat in Den Haag.
Een andere bekende stern-
hulp is Kieskompas, ontwik
keld door de Vrije Universi
teit. Deze is nog niet online.
DE MYTHE Hordes kiezers
stemmen blind op de partij die
uit de kieswijzer komt
