Winterbloeiers
uit verre oorden
O
2
ROMKEVAN DEKAA
Ventileren De luchtkwaliteit buiten is één ding,
maar binnenshuis kan het ook gezonder.
Schoonmaakmiddelen, fijnstof, schimmels en huidschilfers
zitten ons binnenklimaat dwars. Hoe klaren we de lucht?
Stoel geeft je een dikke 'hug'
Column
BOEKEN
OVER HUIS,
TUINEN
KEUKEN
Waarom zou een struik in 's hemelsnaam
midden in de winter bloeien, het jaar
getijde dat er nauwelijks een insect te
bekennen is om de bloemen te bevruchten?
Het lijkt zinloos. Dat is dan ook de reden dat er
geen inheemse winterbloeiers zijn. Ja, de gewone
hazelaar staat vaak al in januari in bloei, maar die
heeft bloemen die door de wind worden besto
ven. Die heeft geen bijen of hommels nodig.
Onze winterbloeiende struiken, waarvan we
er een stuk of tien hebben, komen dan ook
allemaal uit verre streken. Waarschijnlijk is het
klimaat daar milder dan hier, zodat de bloemen
in hun thuisland wel door insecten bestoven
kunnen worden. Dat is
zeker het geval met
Jasminum nudiflorum,
de winterjasmijn, die in
zijn vaderland China
bloeit in streken waar
de gemiddelde januari-
temperatuur ruim bo
ven nul is.
Winterjasmijn is de
bekendste van onze
winterbloeiende strui
ken. De struik begint vaak al in november te
bloeien met zwavelgele bloemen. Als het gaat
vriezen stopt de bloei. Gaat het weer dooien, dan
gaat de bloei vrolijk verder. Op die manier bloeit
de plant met intermezzo's van november tot
maart.
Als je weet dat het gaat vriezen, kun je een paar
takken met bloemknoppen naar binnen halen.
Die bloeien dan in een vaasje een dag of tien
door. Winterjasmijn verliest in het najaar zijn
blad, maar de vierkante twijgen zijn de hele
winter lang glimmend groen, tenminste, als ze
jong zijn. Oudere takken worden grijs.
Het advies luidt vaak om de oude takken weg te
snoeien, maar dit kan een flinke klus zijn, zeker
als de struik tegen een muur tot vlak onder de
dakgoot groeit. Want vaak wordt winterjasmijn
als leistruik tegen een muur geplant.
In een vaasje
bloeien takken
met knoppen
een dag of
tien door
Wie lui is en geen zin heeft om het oude, grijze
van het jonge, groene hout te onderscheiden,
zou ook om de vier a vijfjaar de hele struik bij de
grond kunnen afknippen. Doe dat dan wel direct
na de bloei, want anders knip je de bloemknop
pen voor het volgende seizoen af.
De dakgoot bereikt de struik bij deze behande
ling nooit. Winterjasmijn is geen klimplant; de
struik kan zichzelf niet aan een muur vasthou
den. Je moet hem aanbinden. In het wild groeit
de plant dan ook niet tegen een muur - die kom je
daar zelden tegen. Van nature is winterjasmijn
meer een hangplant. Zo kun je hem in de tuin
ook gebruiken, bijvoorbeeld als je hem bovenop
een keermuurtje plant.
Maar ook als losstaande struik is Jasminum
nudiflorum effectief, omdat de takken vaak naar
alle kanten uitwaaieren, waardoor een soort
pruik ontstaat. De soepele takken nijgen naar de
grond en wortelen. Waar ze die raken, ontstaat
weer een nieuwe plant. Zo wandelt de struik
door de tuin.
Wie geen tuin heeft, zou winterjasmijn in een
pot kunnen planten. Het struikje is met wat
toewijding prima tot een mooie bonsai te
vormen.
Niet iedereen beseft
het, maar de
luchtkwaliteit in
onze huizen kan
slechter zijn dan
de luchtkwaliteit
buiten.
Zo is het in oude huizen al snel koud
en vochtig. Zodra de kachel aangaat,
is het in een mum van tijd veel te
warm. Een tussenweg lijkt er niet te
zijn. Schimmel vindt er vaak zijn
weg. Wat rest is het dilemma: kachel
uit of kachel aan? Raam open of raam
dicht? Ondertussen draait de lucht-
ontvochtiger overuren.
In nieuwe huizen is de atmosfeer
vaak geen haar beter, want tegenover
te slechte isolatie staat tegenwoordig
te goede isolatie. Nederlandse wo
ningen zijn steeds beter geïsoleerd,
waardoor ventileren lastiger wordt.
„Schimmels en fijnstof, vervuiling
uit meubels waarin oplosmiddelen
zijn verwerkt, dampen van bouwma
terialen als purschuim: dit alles
hoopt zich dan op in de lucht in
huis", zegt Sam de Ligt, specialist op
het gebied van binnenmilieu. Hij
verricht jaarlijks honderden lucht
kwaliteitmetingen bij particulieren.
„We willen graag energiezuinig wo
nen, maar daarbij vergeten we het
belang van een goede luchtkwaliteit.
Nog niet de helft van de huizen waar
ik kom, heeft een ventilatiesysteem."
Huidschilfers
Michiel van der Molen, universitair
docent luchtkwaliteit aan de univer
siteit van Wageningen, bevestigt dat
de luchtkwaliteit binnenshuis slech
ter kan zijn dan buitenshuis. „Er kan
zich binnen zo veel ophopen als je
slecht ventileert. Huidschilfers, haar,
fijnstof..."
Maar hoe ventileer je een huis het
best? Het Rijksinstituut voor Volks
gezondheid en Milieu (RIVM) be
schrijft het begrip ventilatie als volgt:
'Het proces waarbij verse lucht van
buiten naar binnen wordt toegevoerd
en gebruikte lucht van binnen naar
buiten wordt afgevoerd. Voldoende
ventilatie voorkomt dat stoffen zich
ophopen in het binnenmilieu'.
Sam de Ligt: „Plaats ventilatieroos-
ters in huis, het liefst tegenover el
kaar, zodat er een luchtstroom ont
staat. Dit is iets anders dan tocht. Een
luchtstroom wordt pas tocht ge-
We willen
energiezuinig
wonen,
maar vergeten
daarbij de
luchtkwaliteit
noemd zodra je er last van krijgt,
door bijvoorbeeld kou op je nek.
Ook is het goed om 's nachts het
raam open te hebben in de slaapka
mer - of het nou koud is of niet.
Het gaat erom dat er genoeg zuurstof
binnenkomt. Is dit niet het geval, dan
word je moe wakker en kun je hoofd
pijn krijgen."
Manon van der Heijden (24) heeft
zo'n ventilatieprobleem. Ze woont in
een Amsterdamse containerwoning,
waar geen raam open kan. „Voor
frisse lucht moet ik mijn voor- of
achterdeur openzetten. Wel zit er
een ventilatiestrook boven het raam,
maar ik heb niet het idee dat die
lucht doorlaat. In de winter slaap ik
met de deuren dicht, maar zodra het
wat minder koud is, zet ik 's nachts
de achterdeur maar open. Ook zet ik
's ochtends altijd de deur even open."
Manon moet er dus wat voor doen,
maar Michiel der Molen vindt haar
aanpak prima: „Een metalen contai
ner is hermetisch afgesloten, op de
ventilatiestroken na. Dat maakt goed
luchten nog belangrijker."
Kiertje
Sam de Ligt merkt dat steeds meer
mensen zich bewust worden van de
luchtkwaliteit in huis. Maar een me
ting uit voorzorg is niet nodig, zegt
Van der Molen. „Als je geen lichame
lijke klachten ervaart, hoeft dat niet.
Zet de ramen regelmatig tegen elkaar
open en zorg voor minimaal een
kiertje frisse lucht in de slaapkamer.
Een meting zou ik pas laten doen als
je vermoedt dat klachten als hoofd
pijn, vermoeidheid en een slechte
concentratie komen door de lucht
kwaliteit."
Voor slaapkamers in tochtige hui
zen heeft de wetenschapper ook nog
een tip, van belang op koude dagen:
„Lucht de slaapkamer één keer per
dag goed door en zet vervolgens de
kachel weer aan."
Verder is het belangrijk om even
tuele luchtontvochtigers goed
schoon te houden. Vooral het filter
van zo'n apparaat kan vervuild raken,
waardoor het juist vervuilde lucht
door de kamer blaast.
Aan het eind van de dag is ventile
ren vooral een kwestie van je ge
zonde verstand gebruiken. Van der
Molen: „Als het kan zet je elke dag
even een raam open, zodat frisse
lucht erbij kan en vieze lucht kan
ontsnappen."
TIPS NIEUWS
vrijdag 3 februari 2017
GO
Liza Rijken
Het vrolijke Over
straatnamen met
name staat vol
weetjes over...
straatnamen.
(Nijgh&Van Dit-
mar, €18,50)
Mijn tuin is een
parkeerplaats
is een boek voor
iedereen met een
nietszeggende
tuin. En dat wil
veranderen.
(Thoth, €16,95)
Heel Holland
bakt brood
leert je de fijne
kneepjes van het
broodbakken.
(Kosmos, €19,99)
8
Sam de Ligt,
specialist binnenmilieu
Op zoek naar een
beetje rust in deze
hectische tijden?
Zodra je neerzakt op de
'Catch Lounge Chair'
van &tradition treedt de
ontspanning al in.
Tenminste, dat is de
belofte van ontwerper
Jaime Hayon, die graag
een beetje humor in zijn
ontwerpen wilde ver
werken.
De stoel strekt zijn arm
leuningen naar je uit om
je een warme en com
fortabele 'hug' (knuffel)
te geven.
En omdat de rugleuning
van de Catch Lounge
Chair een beetje naar
achteren gekanteld is,
kun je optimaal ont
spannen. De stoel van
&tradition is te koop
vanaf 1829 euro.
Romke van de Kaa
over de hits van het
tuincentrum
Over
straatnamen
met name
Reageren? r.vandekaa@persgroep.nl
