Yi
23 JUNI
GELREDOME, ARNHEM
13
Rechter wil duidelijkheid over actie mariniers en de geweldsinstructies
De rechter gelast
nader onderzoek
naar de dood van
twee kapers die
omkwamen bij de
gewelddadige
beëindiging van de
Molukse treinkaping
bij De Punt (1977).
ticketmaster.nl celinedion.com
r rolden tranen. Er werd ge
knuffeld. Het feit dat het ju
ridische hoofdstuk van De
Punt niet definitief gesloten
I is, wordt gevierd als een mo
rele overwinning. De nabestaanden van
de omgekomen treinkapers hebben al
jaren één missie: waarheidsvinding.
Ze willen weten wat er precies is ge
beurd op die vroege ochtend van 11 juni
1977, toen scherpschutters de gekaapte
trein met 15.000 kogels doorzeefden en
32 mariniers de trein bestormden. En
kele minuten later lagen in de trein zes
dode kapers en twee omgekomen passa
giers. Drie kapers overleefden het.
De kans op de waarheid krijgen ze, nu
de rechter het beroep van de Neder
landse Staat op verjaring van tafel
veegde en nader onderzoek gelastte naar
de dood van de kapers Max Papilaja en
Hansina Uktolseja. Die zijn, volgens de
nabestaanden, door de mariniers dood
geschoten terwijl ze al waren uitgescha
keld. „De eerste drempel op weg naar de
waarheid is genomen", reageert Marco
Papilaja, neef van Max. „Dat de verjaring
van de baan is, overtreft onze stoutste
verwachtingen."
De rechtbank benadrukte in het tus
senvonnis hoe beladen de zaak is en hoe
groot het spanningsveld. Voor de passa-
Chris Uktol- giers die in angst in de trein zaten. Voor
seja (I), broer de mariniers die hun leven in de waag-
van een van schaal hebben gesteld. En voor de nabe-
de doodge- staanden die willen weten of hun dier-
schoten trein- baren door onrechtmatig geweld om
kapers, praat het leven zijn gekomen. „We kunnen de
met advocaat zaak niet meer terugdraaien, maar we
Liesbeth Zeg- hebben nooit bevredigende antwoor-
veld (m). „We den over haar dood gekregen", zegt
hebben nooit Chris Uktolseja, broer van Hansina.
bevredigende Onder de overlevenden en nabe-
antwoorden staanden zijn altijd twijfels geweest. De
gekregen over rechter gaf de Staat dan ook een veeg uit
haar dood." de pan over het gebrek aan informatie
fotoanp richting de nabestaanden. Die kregen
geen inzage in autopsierapporten en in
formatie van het Gerechtelijk Laborato
rium. Die feiten kwamen pas in 2013
naar buiten na onderzoek van ex-kaper
Junus Ririmasse, nabestaande Nona Lu-
malessil en journalist Jan Beckers uit
Vlissingen. Het archiefonderzoek dat de
regering daarna liet uitvoeren, ver
toonde veel 'witte vlekken' en was 'niet
effectief. Daarom is nader onderzoek
nodig om antwoord te geven of het op
treden van de mariniers onrechtmatig
is geweest, stelt de rechtbank.
„Daarbij is van cruciaal belang hoe de
omstandigheden waren in de trein, wat
de mariniers wel en niet hebben kun
nen waarnemen en hoe zij zelf de situ
atie hebben ingeschat. Het wreekt zich
dat de mariniers hierover nooit een of
ficiële verklaring hebben afgelegd."
Daarom wil de rechtbank mariniers
uit de aanvalsgroepen die betrokken
waren bij de dood van Papilaja en Uk
tolseja als getuigen horen. Daarnaast
moet de Staat nieuwe documenten
overleggen: foto's die direct na beëindi-
De Staat heeft een
enorme tik op de vingers
gekregen. Er is gewoon
nooit onderzoek gedaan
ging van de kaping zijn genomen, ko
gelbaandiagrammen en transcripties
van geluidsopnamen tijdens de bestor
ming.
De rechter stelt wel dat een geweld
dadige beëindiging van de kaping
'noodzakelijk' was. De verhoren moeten
alleen duidelijk maken wat op briefings
is verteld en of de geweldsinstructies
ruimte lieten voor het levend aanhou
den van gewonde en ongewapende ka
pers die zich 'niet duidelijk waarneem
baar' overgaven. Volgens de rechtbank
zijn Papilaja en Uktolseja van dichtbij
doodgeschoten. „Het gaat ons er niet om
de mariniers juridisch te vervolgen", be
nadrukt nabestaande Marco Papilaja.
„Het gaat om de waarheid en de rol van
de mensen die politiek verantwoordelij
ken waren."
Advocaat Liesbeth Zegveld is blij met
het tussenvonnis. „De Staat heeft een
enorme tik op de vingers gekregen. De
overheid heeft het laten lopen en gewoon
nooit onderzoek gedaan. Als ze dat wel
had gedaan, was dit hele circus niet nodig
geweest. Als iemand wordt doodgescho
ten hebben nabestaanden er recht op te
weten wat er precies gebeurd is."
De mariniers beweren tot op de dag
van vandaag dat ze binnen de grenzen
van de geweldsinstructies hebben ge
handeld. In een mail, die de toenmalige
commandanten vorige week naar alle be
trokken mariniers stuurden, spraken ze
hun schande uit over de beschuldigin
gen.
„Het officiële rapport heeft onomsto
telijk vastgesteld dat de mariniers de be
vrijdingsactie overeenkomstig de op
dracht en het door het bevoegd gezag ge
geven mandaat hebben uitgevoerd. Wij
kunnen nog steeds trots zijn op de pres
tatie van toen, die indertijd veel bewon
dering heeft gegenereerd."
De zaak is aangezwengeld door Jan
Beckers uit Vlissingen. Hij heeft zich ja
renlang gestort op onderzoek naar wat er
is gebeurd in Bovensmilde.
Beckers was woensdag zelf bij de
rechtszaak aanwezig. „Het was een
mooie en waardige, maar ook een emoti
onele zitting", vertelt Beckers. Het tus
senvonnis is volgens hem de 'belangrijk
ste overwinning van de Molukse ge
meenschap sinds 1977'. „De verjaring van
de zaak is van de baan en de rechter er
kent dat de verwondingen van de kapers
zijn toegebracht door mariniers. De vraag
is of dat opzettelijk is gebeurd of in de
strijd."
Uitsluitsel daarover kan nog jaren du
ren, verwacht Beckers.
donderdag 2 februari 2017
Meer onderzoek naar
doden van treinkapers
Tonny van der Mee
Den Haag
—Liesbeth Zegveld (advocaat)
GREEN
HOUSE
TALENT
concerts west
