Voor helden van de zee
y»
7
GIPHARTS KOOKEILAND
Van aal tot zult
Het huis waarin wij al
bijna vijftien jaar
wonen staat in de
Utrechtse Zeeheldenbuurt.
De bewoners van dit wijkje
noemen zichzelf natuurlijk
'zeehelden', een gebruik dat
wij hebben overgenomen,
ondanks onze bleekneuzige,
smalgeschouderde, bebrilde
voorkomens - of laat ik al
leen voor mezelf spreken. In
ons taalgebruik zijn uit
drukkingen geslopen als
'dat zou een zeeheld toch
nooit doen?' of'dit is echt
zeeheldenkost'.
Die laatste gebruiken we
natuurlijk wanneer er ge
rechten als klapstuk en
hutspot op tafel verschijnen,
schotels waarvan we altijd
hebben aangenomen dat
Willem Barentsz, Karei
Doorman, Michiel de Ruy
ter, Maarten Tromp, Piet
Heijn ofWitte de With ze
met graagte verorberden.
Maar klopt dat eigenlijk wel?
Galjoten
Het bracht ons bij de vraag
wat deze zeehelden - met in
hun kielzog de bemanning
aan wie onze zeerovers hun
heldenstatus in feite hebben
te danken - nu eigenlijk echt
aten aan boord van hun fre
gatten, galjoten en pinken.
Gelukkig schreef de emi
nente culinair-historica Li-
zet Kruyff daarover een paar
jaar geleden een erg verma
kelijk en leerzaam artikel,
wat valt na te lezen op de
aanbevelenswaardige site
foodlog.nl.
Het was de lokroep van de
maag die vele handelaars
vanuit Europa naar 'de Oost'
had gestuurd. Men was op
zoek naar kaneel, kruidna
gels, peper, thee, suiker, kof
fie, papaver en andere ingre
diënten die de dis bij ons
moesten opluisteren.
Onderweg moest er na
tuurlijk wel worden gege
ten. Die schepen van de
VOC hadden wel iets weg
van drijvende boerderijen.
De reis naar de Oost duurde
soms maanden en hoewel er
onderweg ook veel proviand
werd ingeslagen, namen de
De schepen van
de VOC hadden
iets weg van
drijvende
boerderijen
zeehelden veel ingrediënten
mee. Grote kazen werden
aan boord gesjouwd, houten
vaten met gepekeld of ge
droogd vlees, bonen, zuur
kool, meel en dranken als
bier en wijn.
In de krochten van het
schip liepen argeloos de var-
AAN DE SLAG
kens, schapen en kippen
rond, die tijdens de reis zon
der pardon werden geslacht.
Ook werden aan boord van
de schepen vaak groenten
verbouwd: sla, sterrenkers
en andere gewassen.
Natuurlijk waren het
vooral de kapitein, kooplie
den en andere gezagsdra
gers die zich deze lekker
nijen lieten welgevallen. De
bemanning kwam er be
kaaider vanaf. Hun kostje
bestond voor een groot deel
uit scheepsbeschuit, dat
vanaf de zestiende eeuw een
van de hoofdbestanddelen
van het eten aan boord was.
Andere namen voor
scheepsbeschuit waren 'hart
broot', 'tweebak' of
(zee)kaak. Scheepsbeschuit
(een woord dat komt van
het Franse biscuit, oftewel
twee keer gebakken) heeft
weinig te maken met ons
idee van beschuit: het zijn
keiharde koeken, die vaak
alleen konden worden gege
ten als ze eerst werden ge
weekt in thee of soep.
Om oude tijden te laten
herleven hier speciaal voor
alle zeehelden van Neder
land een eigentijdse variant
van scheepsbeschuit.
Houd de juiste
volgorde aan
Draai het
kraanfilter eraf
Pak die lekkende
kraan op tijd aan
4. Grachtenpand
C. Kat
5. Koffiepot
Als echte zeehelden vra
gen de Giphartjes zich af:
wat aten Barentsz, De
Ruyter en Tromp - met in
hun kielzog de bemanning
aan wie deze zeerovers
hun status danken?
Ingrediënten
1 kilo bloem
350 ml water
3 theelepels suiker
2 theelepels boter
1 theelepel zout
Deze kaak is niet dubbel-
gebakken, maar zou het
origineel in de verte moe
ten benaderen.
Kneed bloem, water, zout,
suiker en boter tot een
stevig deeg. Rol dit uit op
een bebloemde onder
grond, vouw het op, rol
het opnieuw uit en herhaal
dit nog een keer. Houd
een plak over van 8 milli
meter tot een centimeter
dik. Steek hieruit ronde
beschuiten en leg deze op
een bakplaat, eventueel
op bakpapier. Prik met
een vork gaatjes in de
kaken.
Bak ongeveer 40 minuten
op 200 °C in een voorver
warmde oven, tot de
kaken lichtbruin zijn. Laat
de beschuiten helemaal
afkoelen.
Loodgieterswerk is
niet moeilijk en ook
niet eng. Zorg ervoor
dat je alle stappen in de
juiste volgorde weet te
hanteren en de klus is
zo geklaard. Zet de
hoofdkraan uit, laat
vervolgens de warme en
koude leidingen leeglo
pen. Pas dan verwissel
je de kraan.
Voordat je de hoofd
kraan weer openzet,
draai je het kraanfilter
van je nieuwe kraan
eraf. Ook draai je het
warme en koude water
open. Viezigheid, in de
leiding gekomen tijdens
de klus, spuit nu onder
redelijke druk uit de
kraan en de garantie op
de kraan blijft zo behou
den.
Een lekkende keuken
kraan kan het hout van
het aanrechtblad dus
danig aantasten dat
het hout zacht wordt en
de kraan los gaat zitten.
Pak dit op tijd aan, want
een nieuwe kraan blijft
daarop ook nooit meer
zo stevig zitten.
vrijdag 27 januari 2017
29,95, Frederik Roijé
39,88, Suck UK
14,95, Esschert Design
