biedt tegen namaak. De enige andere produc
ten met een BOB in Nederland zijn de asperge
en vier soorten kaas.
Hoe word je als aardappel een echte Opper-
doezer Ronde? Op de eerste plaats moet je op
de juiste plek geboren zijn. Wie buiten een
straal van 1 kilometer rondom het dorp groeit,
heeft pech en is gewoon een aardappel. De
wat hoger gelegen grond is rijk aan zavel
(zand met deeltjes lutum - niet te veel want
dan wordt het klei). Dat zorgt er voor dat de
bodem vruchtbaar, goed te bewerken, vocht-
houdend en doorwortelbaar is.
Ongeveer 40 procent van onze smaak wordt
bepaald door omgevingsfactoren als zon,
water, temperatuur en de bodem. Het zit 'm
dus in de mineralen in de grond van Opper
does, en in onze stamboom. Wantje moet
ook als juiste pootpieper de grond in gaan.
Al 145 jaar kweken ze in Opperdoes min of
meer dezelfde plant. Onze vorm is vrij ty
pisch: we zijn een beetje rond en hebben
diepe ogen. Dat zijn de kuiltjes die je ziet.
En dan onze schil: zo dun en elegant!
In maart gaan we in de grond, het liefst als
het 16 tot 17 graden is en niet te nat. Eerst
gaan we onder plastic om ons te beschermen
tegen nachtvorst. Na ijsheiligen, half mei,
kan dat er af, en met een beetje mooi voorjaar
kun je ons een paar weken later al rooien.
Tussendoor moeten we wel bespoten worden
tegen de schimmelziekte fytoftora. Wij zijn
extra kwetsbaar omdat we op een relatief
klein oppervlak, en dicht bij elkaar groeien.
Daardoor is de kans op besmetting groter.
Dat is ook de reden dat een biologische Op-
perdoezer (nog) niet bestaat.
Voor eind augustus zijn alle Opperdoezers
uit de grond. Dat gebeurt nog grotendeels
met de hand. De aarde wordt machinaal een
beetje omgewoeld, maar vanwege ons tere
schilletje worden we met de hand uit de aarde
gehaald. De rooiers zitten op hun knieën op
de grond en leggen ons in kisten. Heel voor
zichtig, want als je hard over onze schil wrijft,
laat hij al los.
En dan komt het moment waarom het alle
maal draait. We gaan de pan in. Het beste is
om ons helemaal onder water te koken. In
Opperdoes eten ze ons al generaties lang op
dezelfde manier: even dopen in de gesmolten
roomboter. Zo lekker kan eenvoud zijn.
begin van de 20 ste eeuw. Onze
zuiderburen hadden al eerder
bedacht dat het lekker was om
ons in staafjes te snijden en twee
keer te frituren in plaats van één
keer. Zo werden we veel krokan
ter. In de jaren 20 en 30 staken
we in die vorm de grens over
naar Nederland. Onze Rotter
damse bakker, meneer Ladage,
bakt al vanaf zijn 11de patat.
Eerst in de marktkraam van zijn
vader, sinds 1967 voor zichzelf.
Zijn omzet op de eerste dag was
16 gulden en 80 cent. Nu ver
koopt hij 13.335 zakken patat
per dag.
5 Beschermde
elegantie
Ik ben het culinair-
ste aardappeltje van
Nederland, de crème
de la crème, the top of the pie
pers. Dat zeg ik niet om arrogant
te doen, maar als enige knol heb
ben wij, de aardappelen uit het
Noord-Hollandse dorpje Opper
does, wel een Beschermde Oor
sprongsbenaming. Zo'n BOB is
een Europese verordening die
streekproducten bescherming
magazine 35
Kleurrijk
Aardappels zijn er in
alLerlei kleuren en
vormen: van geeL tot
paars en van glad en
rond tot knobbelig
en langwerpig.
WG
