Vijf jaar geleden
werd de Nederlander
Ewold Horn gekidnapt
inde Filipijnse jungle.
Sindsdien is hij
spoorloos. Dit is
het verhaal van zijn
verdwijning.
10
k
ia
RECONSTRUCTIE ONTVOERING OP DE FILIPIJNEN
(1) DE VOGEL
(2) DE KIDNAP
Het maakte
me zelfs
niet uit of ik
in de rug
geschoten
zou worden
(3) DE DADERS
I wee uur nadat ze zijn ontvoerd,
beseft Ivan Sarenas dat hij maar
één ding kan doen om aan de
dood te ontsnappen. Hij is pas 35,
te jong om te sterven. De Fili
pijnse reisgids draait zich om
naar de man met wie hij onder
een stuk zeil op dit bootje zit, bestuurd door gewa
pende criminelen die geld aan hen willen verdie
nen: Ewold Hom (dan 52 jaar), een vogelaar uit het
verre Nederland. Hij fluistert.
„Ewold, ik ga ontsnappen."
De Nederlander knikt.
„Ik ben minderwaard dan jullie, ik ben een Fili-
pijn. Ik wil niet in zo'n losgeldvideo belanden. Be
grijp je?"
De Nederlander knikt weer. „Okay, Ivan. Good
luck."
Het is vijfjaar geleden - en nog altijd gaat er geen
dag voorbij waarop Ivan Sarenas niet aan dat mo
ment denkt. En aan Ewold Horn. „Natuurlijk heb
ik spijt. Ik dacht dat het veilig was, echt waar. Maar
het feit dat ik witte buitenlanders meenam, veran
derde de situatie. Dat heb ik onderschat. Dat heb
ben we allemaal onderschat."
Weinig vogelsoorten zijn zo moeilijk te vinden
als de Sulu-neushoornvogel. Veertig exemplaren
zijn er nog - en je moet er voor naar het uiterste
zuiden van de Filipijnen. Daar, in de ongerepte
jungle waar geen mens komt, laten ze zich soms
nog zien.
„Hij móest die vogel gewoon in het echt bekij
ken", zegt Pieter 't Hart, die al jaren met hem is be
vriend. En dus reizen Ewold Horn en zijn Zwitserse
vogelvriend Lorenzo Vinciguerra op 24 januari 2012
naar het eiland Tawi-Tawi. Op zoek naar een ex
treem zeldzame vogel, op een eiland ter grootte van
Texel. Maar ze hebben hulp: reisgids Ivan, die het ge
bied goed kent. „Ewold en Lorenzo wisten dat het
geen ongevaarlijke piekwas", zegt Ivan. „Tawi-Tawi
stond op de rode lijst, alle ambassades waarschuw
den ervoor. Maar we waren goed voorbereid. We
hadden negentien bewakers ingehuurd."
Ewold is niet zomaar een vogelspotter: hij is een
alom bewonderde vogelpreparateur. En dat is hij
mede doordat hij zoveel vogels in het echt zag, zegt
vriend 't Hart. „Hij heeft niet alleen gelezen hoe spe
cifieke vogelsoorten bewegen, hij heeft het gezién.
Zijn opgezette vogels lijken wel te leven."
't Hart omschrijft Ewold als een rustige, intelli
gente man. „Hij woont diep in de polder, doet niet
aan internet, rijdt in een oude Volvo. Een vrije vogel.
En een goeie vent."
Vier dagen lopen ze door de jungle: de Neder
lander met het lange haar, de kleine Zwitser met
het ronde brilletje, en de gids. Plus hun beveiligers.
„De sfeer was relaxed", vertelt gids Ivan. „Ze waren
blij, want we hebben die vogel vaak gezien. Ik vond
Ewold cool. Heel vrijgevig ook."
In de vroege morgen van woensdag 1 februari
vaart het gezelschap met een gehuurd bootje naar
de landingsbaan op Tawi-Tawi, waar een klein toe
stel hen naar de bewoonde wereld zal vliegen.
Ineens zijn hun beveiligers verdwenen. „Mensen
die we vertrouwden, deden ineens hun werk niet
meer", zegt Ivan. Maar ze moeten hun vliegtuig
halen. Ze gaan het water op.
De drie voelen dat er iets mis is - en beseffen
even voor 12.00 uur dat ze gelijk hebben. Midden
op open water zien ze een veel snellere boot nade
ren, met vijf gewapende mannen aan boord. Ze
schieten in de lucht en dwingen het drietal over te
stappen naar hun boot. Ewold en Ivan moeten met
de ruggen tegen elkaar zitten, Lorenzo gaat naast
hen liggen. De kidnappers gooien een stuk zeil
over hen heen en starten de boot - maar krijgen
vrijwel direct ruzie met elkaar. Ivan: „Ze kwamen
niet van het eiland, ze wisten niet eens goed de
weg. Ze gingen eerst de kant op waar wij vandaan
kwamen, daarna ineens de andere kant op."
De twee Europeanen blijven rustig. Ze lijken re
kening te hebben gehouden met dit scenario.
„Ewold was niet bang", zegt Ivan. „Ik denk dat hij
erop vertrouwde dat hij snel weer vrij zou zijn."
2,5 uur lang varen de kidnappers met hun drie
gijzelaars over open water. Dan ziet gids Ivan van
onder het zeil dat ze weer even langs de kust varen
- en hij neemt de belangrijkste beslissing in zijn
leven. „Het maakte me zelfs niet uit of ik in de rug
geschoten zou worden, als ik maar niet in zo'n 'los
geldvideo' zou belanden. Ik vroeg Ewold nog even
of hij zou meegaan, maar hij bleef. Lorenzo gaf me
wat geld dat hij had verstopt, de rest hadden de
kidnappers al afgepakt. Toen ik opstond, fluisterde
Lorenzo: 'Wat? Hier? Nu?' De kidnappers
schreeuwden, ik dook onder water. Ze hadden ma
chinegeweren met granaatwerpers, maar mis
schien vonden ze mij hun kogels niet waard. Of
waren ze te geschokt dat ik echt ontsnapte."
De honderden kleine eilanden die het zuiden van
de Filipijnen vormen, zijn een achtergesteld ge
bied. De islamitische bewoners voelen zich al jaren
verwaarloosd door de regering van het verder
christelijke land. „De zorg en het onderwijs zijn er
dramatisch", zegt Filipijnen-deskundige Evert de
Boer van de Filipijnen Groep Nederland. „Mensen
voelen zich totaal vergeten."
De onvrede leidt in de jaren 70 tot de opkomst
van moslimgroepen, die strijden voor autonomie.
De meest radicale: Abu Sayyaf, een groep die zich
in de jaren 90 voor het eerst toelegt op het ontvoe
ren van buitenlanders. Dat blijkt zo lucratief, dat
de groep al snel een ander karakter krijgt. De Boer:
„Het is een criminele organisatie geworden, met
kidnappen als businessmodel. Ze halen miljoenen
per jaar op. Daarom zijn ze ook zo moeilijk te ver
slaan: ze zijn onderdeel van de lokale bevolking,
die profiteert van de inkomsten."
Honderden ontvoeringen heeft de groep op haar
naam. Voor vissers uit de regio vragen ze tussen de
5.000 en 10.000 dollar losgeld, Indonesiërs doen al
iets meer. Westerlingen zijn de hoofdprijs: een Eu
ropeaan of Amerikaan kan tonnen of zelfs miljoe
nen opleveren. „Abu Sayyaf is gewelddadig en
moeilijk te traceren, maar er is één voordeel", zegt
voormalig FBI-onderhandelaar Chuck Regini, die
betrokken was bij negen ontvoeringen door de be
weging. „Ze zijn uit op geld, en niks anders. Ze
noemen zich moslimradicalen, maar willen geen
eigen staat. It's all about money. Dat maakt het voor
een onderhandelaar makkelijker praten."
zaterdag 21 januari 2017
Peter Groenendijk
Victor Schildkamp
k weet het zeker:
lOXtrA
- Ivan Sarenas, gids
FILIPIJNEN
Jolo
1 Ontvoerd op Tawi-Tawi
Vastgehouden op Jolo 1
NL op schaal
Tawi-Tawi
50 KM
