PEILT DE STEMMING
Vrije-uitloopei verdwijnt door griep
12
VANDAAG: OVER HET 'D66-GEVOEL'
„Dat D66 pro-EU is, is voor mij eer
der een negatieve keuze: er is geen
alternatief voor een vorm van poli
tieke samenwerking in Europa. Net
als culturele diversiteit. Dat is nu
eenmaal een gevolg van de immi
gratie. Deal ermee."
Mijn gesprekspartners erkennen
onafhankelijk van elkaar: hen gaat
het maatschappelijk en financieel
goed. Dan geniet je al snel wat meer
van die leuke 'Marokkaans-Neder
landse fusionlunchroom' op de hoek,
erkent Knottnerus. „Maar wat moet
ik dan? Plaatsvervangend medelijden
ontwikkelen met de buurtgenoot die
dat anders voelt?"
Bij D66 bestaat wel degelijk het be
sef een 'elitepartij' te zijn, merkt
Sanne de Wilde op. „Hoogopgeleid,
wit, stedelijk. Bij de Jonge Democra
ten kom je bij wijze van spreken
mensen tegen met drie masterstu-
dies, die vijf talen spreken. Maar we
proberen er iets aan te doen."
Wat? Dat vraag ik Sjoerd Sjoerdsma
(35) in diens werkvertrek in de
Tweede Kamer. Sjoerdsma, ex-crisis
diplomaat, is lang en jong, actief als
buitenland- en mensenrechten-
woordvoerder, zichtbaar in de media
en campagneleider voor de verkie
zingen in maart. Met het etiket 'elite
partij voor de grachtengordel' doet
men D66 tekort, vindt Sjoerdsma.
„We zijn de grootste in steden als En
schede en Groningen, de tweede par
tij in nota bene de Haagse Schilders
wijk. Ik ben juist optimistisch dat wij
de nieuwe, progressieve volkspartij
kunnen worden."
Honderden nieuwe leden hebben
zich bij D66 aangemeld sinds de op
komst van Donald Trump, vertelt
Sjoerdsma. „Die mensen achten het
niet uitgesloten dat het in Nederland
door het succes van de PW dezelfde
kant uitgaat als in Amerika. Dat sce
nario moeten we op 15 maart zien te
voorkomen."
Voor iedereen
D66 zet in op de 'Nederlandse be
lofte' als equivalent van Trumps
'Make America great again'. Die bete
kent: „Als je in dit land je best doet,
heb je uitzicht op een vaste baan, een
koophuis en een degelijk pensioen.
Voor iedereen."
Volgens Sjoerdsma maken burgers
zich vooral zorgen over hun banen en
pensioenen 'eerder dan over islami
sering en immigratie'. En: als (mos
lim) immigranten er eenmaal zijn,
'biedt ze dan direct taallessen aan'
om hun integratie te bespoedigen.
„Het verbaast mij dat de conserva
tieve partijen niet in dat voorstel van
ons meegaan."
Toch deelt niet iedere D66'er
Sjoerdsma's optimistische can do-
houding. Van Wim van Wegen (36),
contentmanager en burgerraadslid
uit Bant, mag D66 zich wel wat kriti
scher uitspreken over de grote
thema's van deze tijd, zoals de EU,
integratie en de islam. „Pechtold
zoekt telkens de confrontatie met
Wilders. Het zou beter zijn als hij
zich ook eens uitspreekt over de radi
cale uitwassen van de islam. Die zijn
er en dat moet gewoon bespreekbaar
zijn."
Voor Van Wegen is D66 'de partij
die het beste past bij mijn denkbeel
den over vrijheid, over de manier
waarop mensen zich moeten kunnen
ontplooien, onafhankelijk van waar
ze vandaan komen'. En dan zegt hij
iets wat alle gesprekspartners be
amen: „Daarmee is D66 nog niet de
ideale partij. Maar de ideale partij be
staat ook niet."
Een progressieve
volkspartij wil D66
worden. Maar veel
Nederlanders vinden de
sociaalliberalen te elitair.
o aantrekkelijk is het te
genwoordig niet om een
D66-kiezer te zijn. Je
krijgt vanuit rechts-
populistische hoek nogai
wat over je heen. Van 'Gutmensch'
tot 'landverrader': met name voor
veel PW-aanhangers staan D66 en
partijleider 'kereltje' Alexander
Pechtold voor alles wat er mis zou
zijn met de 'gevestigde orde'.
„Dat schelden raakt mij niet per
soonlijk", zegt Sanne de Wilde
(33), financieel analist en gemeen
teraadslid namens D66 in Lely
stad. „Soms vind ik die kritiek
flauw, soms grappig. In de raad
hoor ik het ook: jullie zijn zó ge
nuanceerd, eigenlijk staan jullie
nergens voor."
Juist die nuance in de menings
vorming en het fatsoen van hun
volksvertegenwoordigers spreekt
mijn gesprekspartners aan. Ze
stemmen op D66 en zijn in een
aantal gevallen voor de partij ac
tief. Michel Schep (50), software
developer voor Deloitte, uit Al-
mere. „Ben ik het met alles eens?
Nee. Maar ik vertrouw deze partij
en in grote lijnen kan ik dan met
de keuzes leven."
D66-gevoel
Bestaat er zoiets als een 'D66-ge-
voel'? „Dat is voor mij hoop voor
de toekomst", antwoordt Jeroen
Stet (37). Stet, iet-adviseur uit Uit
geest, stemde altijd WD, maar hij
is vorig jaar lid geworden van D66.
„D66 is liberaal met gezonde
ruimte voor ondernemen, waarbij
ook rekening gehouden wordt met
de zwakkeren in de samenleving.
Partijen rechts van D66 vind ik te
cynisch, links te idealistisch."
De nuance zoeken. Ivo Knottne
rus (53), businesscontroller uit
Wageningen, drukt het zo uit:
Door de ophokplicht vanwege de
vogelgriep zitten de ruim vijf mil
joen vrije-uitloopkippen in Neder
land al tien weken in de stal. Sinds
begin november de vogelgriep uit
brak in Duitsland, geldt in Neder
land een ophokplicht voor bedrijfs
matig pluimvee. Later sloeg de
griep ook in Nederland toe. De ver
wachting is dat de ophokplicht
voorlopig niet verdwijnt, nu onder
wilde vogels en op Duitse boerde
rijen nog steeds vogelgriep wordt
vastgesteld.
De gevolgen voor de pluimvee
sector zijn al groot, maar over twee
weken wordt een volgende klap
verwacht. Dan zitten alle kippen
twaalf weken op stal en daarmee
verdwijnt de status vrije-uitloop.
„Er moet dan letterlijk een ander
stempeltje op de eieren, met de
code voor scharreleieren", legt
Hennie de Haan van de Neder
landse Vakbond Pluimveehouders
(NVP) uit. Regionale vrije-uitloop-
kippenboeren willen nog niet op de
afwaardering ingaan. „We wachten
het rustig af. In 2014 kwam het niet
zo ver, omdat de ophokplicht de
twaalf weken niet haalde", zegt Jo-
han Schuttert uit Ommen.
Toch zijn de gevolgen direct voel
baar in de portemonnee van de kip
penboer: een scharrelei is minder
waard dan een vrije-uitloopei. De
optelsom is helder: 5,1 miljoen kip
pen die gemiddeld zes eieren per
week leggen, dat zijn 30,6 miljoen
vrije-uitloopeieren per week. Een
scharrelei is een paar cent goedko
per dan een vrije-uitloopei. Gaan
we uit van 2 cent, dan lopen de hou
ders met vrije uitloop wekelijks
ruim 600.000 euro mis. Volgens De
Haan raakt het een vijfde van de
800 kippenhouders. De helft daar
van zit in Oost-Nederland.
Maar daarmee houden de gevol
gen niet op. De boeren kunnen hun
contracten niet nakomen, waar
door afnemers op zoek gaan naar
andere leveranciers. „Die moeten
dus uit een ander land komen",
i Een scharrelei
is een paar cent
minder waard dan
een vrije-uitloopei
stelt De Haan. „We zijn dan een
stuk markt kwijt en de vraag is of
we die terugkrijgen als de ophok
plicht niet meer geldt."
Hoe langer de kippen op stal
moeten blijven, hoe groter de ge
volgen. Er ontstaat een overschot
aan scharreleieren, waardoor die
steeds minder opbrengen.
Staatssecretaris Martijn van Dam
is in gesprek met de Europese Com
missie voor een ontheffing, omdat
de 'status' van eieren Europees is
geregeld. De staatssecretaris noemt
de economische schade door het af
waarderen van de eieren als zwaar
wegend argument. Hennie de Haan
is weinig hoopvol: „Het is een breed
gedragen voorstel. Maar er zitten 28
landen om tafel en niet in al die lan
den worden vrije-uitloopkippen
gehouden."
Brancheverenigingen van eier-
producenten, waaronder de Neder
landse Anevei, praten ook met de
Europese Commissie om de status
vrije-uitloop te behouden.
woensdag 18 januari 2017
'De ideale partij bestaat niet'
Wim van Wegen
hoopt dat D66 zich
kritischer gaat uit
spreken over de grote
thema's van deze tijd.
FOTO MARCO OKHUIZEN
Vrije-uitloopeieren worden over
twee weken in een klap gede
gradeerd tot scharreleieren, als
de Europese Commissie niet in
actie komt. Dat kost de sector
honderdduizenden euro's per
week. De gevolgen voor de lan
gere termijn zijn nog veel groter.
Ewoud ten Kleij
Kamperveen/Biddinghuizen
