20 WEEKE
PORTRET HANS KRABBENDAM, ADJUNCT-DIRECTEUR ROOSEVELT STUDIECENTRUM
Vanavond slaan we een pagina om in de wereldgeschiedenis. Hans Krabbendam begint in
2017 aan een heel nieuw hoofdstuk in zijn leven. Met rollen voor de presidenten Roosevelt
en Trump, de potentiële premier Wilders en paus Franciscus. Het decor verandert van
Middelburg in Nijmegen. Zijn nieuwjaarswens? „Stabiliteit."
De veranderingen in
de wereld en in zijn
persoonlijke leven
vallen wonderwel
samen. Na vandaag
zal weinig nog het
zelfde zijn voor
Hans Krabbendam. De Middelburger
(52) vertrekt bij het Roosevelt Study
Center (RSC) dat een andere weg in
slaat, verlaat de lokale politiek, verhuist
naar Nijmegen en wordt als gerefor
meerde jongen directeur van een ka
tholiek instituut.
Spannend?
„Welnee, ik ben ongeneeslijk nieuws
gierig. Daarom vertrok ik ooit naar
Amerika om te gaan studeren in Ohio.
Ik vond Nederland ineens benauwend.
Er was een wereld te ontdekken. Nu
sluit ik na 25 jaar mijn Zeeuwse periode
af en ga ik naar Nijmegen. Ik ga eerst
eens rustig die nieuwe wereld daar le
ren kennen. Ik ben ook ongelooflijk op
timistisch en naïef. Of nou ja, laat ik
zeggen: onbevangen."
Vertrek uit het paradijs
„Ik zit in een fase van afsluiten en op
nieuw beginnen. Wat is de betekenis
van mijn Zeeuwse periode in mijn le
ven? Ik heb 26 jaar gewerkt bij het
Roosevelt Study Center en 25 jaar in
Middelburg gewoond. Ik was hier nog
nooit geweest. Ik kom uit Katwijk aan
Zee, daar heb je het strand om de
hoek. Trouwens, we zijn wel één keer
ooit per ongeluk in Middelburg be
land. We zouden naar Antwerpen
gaan, maar we waren onze paspoorten
vergeten. In Essen werden we uit de
trein gezet. 'Nou', zei mijn vader, 'dan
gaan we maar naar Middelburg'. En
kijk: nu heb ik hier zo lang gewoond
en zijn mijn kinderen hier geboren en
opgegroeid. Het is hier veilig, klein
schalig. De verbondenheid tussen
mensen in de gemeenschap is groot.
Zeeland is een klein paradijs. Ik zal het
missen."
„Zeker ook de gemeenteraad en de
vruchtbare samenwerking met ande
ren. Als Christenunie zitten we in de
coalitie, maar we konden aan beide
kanten opereren. We zijn een be
trouwbare partner zonder anderen, de
oppositiepartijen, buiten te sluiten.
Piet Kraan van de LPM verwoordde
het als nestor van de raad heel aardig
door mijn vertrek een verlies voor de
coalitie én de oppositie te noemen.
Toch is dit het goede moment om te
vertrekken: ik ben 52, de kinderen zijn
het huis uit en er komt iets moois voor
in de plaats in Nijmegen."
Rondom Roosevelt
„Mijn eerste paper op de Universiteit
Leiden ging over president Theodore
Roosevelt. Zo kwam ik in aanraking
met het Roosevelt Study Center. Dat
was toen niet meer dan één kamer. Na
mijn studie in Ohio in de VS kon ik op
het RSC aan de slag als onderzoeker
van de Nederlands-Amerikaanse be
trekkingen. Het centrum gaat nu een
nieuwe toekomst in. Het blijft onaf
hankelijk, maar de band met de Uni
versiteit Leiden wordt veel sterker.
Dat is nodig om voldoende geld bin
nen te halen voor onderzoek. Inhou
delijk wordt het onderzoek verbreed
naar de transatlantische betrekkingen.
Dat is ook logisch. Voor Nederland is
de band met Amerika heel belangrijk,
maar vanuit Amerikaans perspectief is
dit maar een steentje in een groter
mozaïek. Daarom is die bredere
onderzoekshorizon nodig. En er zijn
kansen genoeg, want in West-Europa
Het is hier veilig, klein
schalig. De verbonden
heid tussen mensen is
groot. Zeeland is een
klein paradijs. Ik zal het
missen
zijn er weinig andere instituten die
zich hiermee bezighouden."
„Ik hoop wel dat de fysieke band
tussen het Roosevelt Institute for At
lantic Studies, zoals het gaat heten,
met Middelburg sterk blijft. Dat on
derzoekers ook hier werken en wonen.
Ik vond het juist één van de leuke din
gen aan het RSC dat we zo direct kon
den samenwerken met andere
Zeeuwse instituten die zich bezighou
den met erfgoed. Dat samenspel vond
ik leuker dan het puur wetenschappe
lijke onderzoek."
Trendbreuk onder Trump
„Het is gevaarlijk om nu al te bepalen
dat we een ander Amerika krijgen. In de
19de eeuw was sprake van economische
groei, in de 20ste eeuw van expansie in
de wereld. Zou Amerika zich in de 21ste
eeuw meer op zichzelf gaan richten? Dat
is nog speculeren. Duidelijk is wel dat er
met Clinton als president meer conti
nuïteit zou zijn en dat we nu met
Trump meer op een alternatief Amerika
afstevenen. Dat maakt het gemakkelij
ker om te stellen dat een hoofdstuk
wordt afgesloten."
„Dat hoofdstuk begon met Theodore
Roosevelt, die de blik naar buiten
richtte, op de wereld. Trump richt de
blik naar binnen. De VS zullen hun lei
dende positie in de wereld minder ge
makkelijk kunnen vasthouden. En dan
hoor ik Trump zeggen: 'to make Ame
rica great again'. Hij wil muren bouwen
om de wereld buiten te sluiten. Hij zet
nieuwkomers neer als verstoorders van
de Amerikaanse goedheid. En als je dan
ziet dat Rusland blij is met Trump. Poe-
tin kan nu gemakkelijker zijn agenda
uitvoeren dan wanneer Clinton presi
dent was geworden. Amerika en Rus
land gaan elk voor hun deelbelang. Ter
wijl de wereld meer gebaat is bij werken
aan een gezamenlijk belang."
Fan van Franciscus
„Ik maak een fantastische switch in
mijn werk: ik raak president Trump
kwijt en krijg er paus Franciscus voor
terug. Hij spreekt mij enorm aan. Hij is
zich bewust van de lange loop van tradi
ties en zoekt maximaal naar verbindin
gen tussen mensen. De paus wint aan
acceptatie buiten de katholieke wereld
en wordt belangrijker op het politieke
wereldpodium, zeker als Amerika en
Rusland de blik naar binnen richten. Hij
nodigt vluchtelingen uit in zijn apparte
ment. Ik vind het hoopgevend dat er
nog stemmen zijn die morele overtui
gingskracht hebben. Franciscus is uit
nodigend en betrouwbaar."
„Ja, een gereformeerde jongen die di
recteur wordt van het Katholiek Docu
mentatiecentrum in Nijmegen, daar
verbazen meer mensen zich over. Ik ben
Nederlands gereformeerd opgevoed, in
het hervormde Katwijk aan Zee. Het ge
loof was thuis heel belangrijk en dat is
zo gebleven. Ik voel me onderdeel van
een groter script. Dat kan determinis
tisch klinken, alsof alles is voorbestemd
en je geen keuzes hebt, maar zo zie ik
het niet. Het is een script waarin de ac
teurs vrijheid hebben, maar waarin wel
ankerpunten zitten waarop je je kunt
richten. Liefde. Trouw. Betrouwbaar
heid. Rechtvaardigheid. Die ankerpun
ten zijn niet exclusief gereformeerd of
katholiek; ze hebben raakvlakken met
waarden uit andere religies. Alleen legt
elke traditie andere klemtonen. Soms
zijn die tegenstrijdig: is de vrijheid van
de één belangrijker dan het recht van de
ander? Het is goed dat je elkaar daarop
aanspreekt. Je moet wederzijds weten
wat de ander beweegt."
Wilders' wereldbeeld
„Ik vind het echt te prematuur om het
nu al te hebben over een premierschap
van Wilders. De belangrijkste vraag in
Nederland in 2017 is voor mij: houden
we het met elkaar vol? Ik zie de trend
waarin het eigenbelang wordt verdedigd
ten koste van anderen. De ontevreden
heid is groot. Ik las onlangs in de krant:
Nederland is een schatrijk maar onge
lukkig land. Het zou mooi zijn als we
weer oog krijgen voor onze bevoor
rechte positie. Vergelijk ons leven eens
met dat van vluchtelingen uit Syrië."
„Net als Trump schetst Geert Wilders
een ideaalbeeld van het verleden. Van
culturele homogeniteit. Maar die was er
bepaald niet. In de jaren tachtig bijvoor
beeld ging het economisch ook slecht,
waren er immigranten, spanningen in
de wereld, zorgen over de toekomst. We
zijn vergeten hoe spannend het was
omdat we de uitkomst kennen. Maar het
verleden was geen veilige vanzelfspre
kendheid."
„De seinen staan voor mij trouwens
niet op rood: ik denk niet dat Wilders
premier wordt. De PW krijgt geen ab
solute meerderheid. En ik zie niet hoe
hij een meerderheid kan vormen. Er zijn
andere varianten te vinden. Ons land
wordt na de verkiezingen in maart niet
ineens instabiel."
Mijn nieuwjaarswens
„En toch... Toch wens ik voor 2017 stabi
liteit. Want met alle spanningen om ons
heen kunnen we dat allemaal goed ge
bruiken."
zaterdag 31 december 2016
Ik ben
ongeneeslijk
nieuwsgierig
Maurits Sep
