Rookwaar
18
15 jaar euro aflevering 1
Flitsen
Arcelor
Mittal
Shell
ASML
In Twistgesprek blikken we terug én vooruit op brandende
economische kwesties. Vandaag: arbeidseconomen Ronald
Dekker en Bas van der Klaauw over de flexibele arbeidsmarkt.
De werkloosheid
daalt, toch zijn vaste
banen een
probleem.
Werkgevers kiezen
liever voor flexwerkers.
Als iedereen in vaste
dienst moet, worden
minder mensen
aangenomen.'
RONALD
BAS
Café Frigge in Groningen verhoogde de prijs
van zijn broodje kaas 'van 5 gulden naar 5,50
gulden', schreef deze krant, 'om na de over
stap naar de euro niet op 2,27 euro maar op
2,50 euro uit te komen'.
Nauwelijks een derde van de Europese be
volking geloofde dat de euro zou bijdragen aan
stabiele prijzen, bleek uit de Eurobarometer,
nota bene een onderzoek van de EU zelf.
Was die angst achteraf overdreven? Het
eerlijke antwoord: nogal. In de dertien jaar
vóór de euro was de inflatie in Nederland ge
middeld 2,6 procent op jaarbasis. Na 2001 is
de gemiddelde inflatie 1,8 procent. Komt dat
door de euro? Moeilijk te zeggen. Ook in lan
den die de munt niet voeren - Groot-Brit-
tannië en de VS - is de inflatie na 2001 ge
daald, ongeveer in dezelfde verhouding. De
euro heeft er dus in elk geval niet voor ge
zorgd dat de prijzen de pan uitrijzen.
Grappig om te zien is welke producten
sinds de invoering van de euro (veel) duur
der zijn geworden, en welke juist niet. Kap
pers en horecauitbaters werden in 2001 door
de Consumentenbond gezien als grootste
fraudeurs met het omrekenen. Anno 2016
blijkt dat ze er niet bovenuit steken. Beide
sectoren zijn weliswaar een procent of 40
duurder geworden, in vijftien jaar tijd, de
prijzen van veel andere producten zijn nog
veel harder omhoog geschoten.
Shag en sigaretten spannen de kroon, met
een prijsstijging van 115 procent. Gevolgd
door de thuiszorg, die ruim twee keer zo
duur is geworden. Ook de prijzen van post
zegels, gas en parkeren gingen over de kop.
Ligt dat aan de euro? Waarschijnlijk niet.
Soms - zoals bij energieprijzen - zijn geopo
litieke verschuivingen de oorzaak, maar in de
meeste gevallen is het gewoon de Neder
landse overheid die we boos moeten aankij
ken, omdat ze meer belasting is gaan heffen.
Daar kan Brussel of de euro zoveel niet aan
doen.
En Café Frigge in Groningen? Dat ging in
2008 failliet, en ook dat had met de euro niks
te maken. Het rookverbod was de boosdoe
ner. Een maatregel van de Nederlandse over
heid, inderdaad.
Van der Klaauw: „Een aantal jaar
had ik tijdelijke contracten op de
universiteit. Ik vond dat nooit ver
velend of onzeker. Ik kreeg altijd
wel aanbiedingen. Als student gaf
ik schaatsles aan volwassenen, en
als scholier ging ik in de zomerva
kantie bollenpellen. Nu heb ik een
vaste baan en geef ik voor de lol
schaatsles en voetbaltraining."
Dekker: „Uitzend, oproep, tijdelijk
contract, zzp, detachering: ik heb
zowat alle soorten flex gedaan.
Eerst als tomatenplukkende scho
lier, en later als restaurantkok of
sjouwend door de Rotterdamse
haven met een bevroren geit op
mijn schouder.
Ook bij de universiteit waren het
eerst flexbanen. Dat vond ik toch
vervelend. Blijkbaar ziet je werk
gever jou als een risico. Nu heb ik
vast werk."
Dekker: „Flexwerkers zijn altijd
slechter af. Ze krijgen minder be
taald. De werkgever geeft ze min
der scholing en hij is goedkoper
uit. Verplicht doorbetalen bij
ziekte is voor hem minder een
probleem. En als er geen werk is,
loopt hij niet het risico op dui
mendraaiende werknemers."
Van der Klaauw: „Flex heeft ook
voordelen voor de werknemer.
Een flexwerker is slechter af dan
iemand met een vaste baan. Maar
hij is beter af dan een werkloze.
Dat is belangrijk. Een werkgever
neemt minder mensen aan als ie
dereen in vaste dienst moet. Sinds
2003 zijn zo'n 900.000 vaste banen
verdwenen.
De crisis heeft die trend versneld.
Maar anders was het ook gebeurd.
Voor hogeropgeleiden zijn er nog
evenveel vaste banen, maar voor
mensen met weinig scholing is de
kans op vast werk heel sterk afge
nomen."
Dekker: „Steeds weer nieuwe
mensen, dat kost ook handenvol
geld. Denk aan de werving, aan
mensen leren wat ze moeten
doen. Ik vraag me wel af of de pro
ductiviteit met al dat wisselen niet
minder wordt. Bedrijven onder
schatten het."
Van der Klauw: „Je suggereert dat
alle bedrijven dom zijn."
Dekker: „Ik sluit dat niet uit. Te
vaak kom ik dit tegen. Er is sprake
van kopieergedrag. We doen 'flex'
want iedereen heeft het erover.
Dat leren ze op al die deftige ma-
nagementcursussen."
Van der Klaauw: „Onzin. Jij ziet
alleen de bedrijven die overleven.
Echt domme bedrijven vallen om
en daarvan observeren we nauwe
lijks wat ze deden. Flex is blijkbaar
de strategie om als bedrijf te over
leven, en zeker in een periode van
recessie."
Dekker: „Ik vraag vaak naar de re
den voor deze deze flexbeslissin-
gen over personeel. Vaak zie ik dan
verwarring. Dat gebeurt ook in be
drijven die blijven bestaan."
Van der Klaauw: „Slimme bedrij
ven kijken naar risico's. Die kiezen
voor de losse contracten van flex.
Wel erg: een grote groep mensen
Op 1 januari is het vijftien jaar geleden
dat de euro zijn intrede deed als betaal
middel. Optimisme ging in 2002 hand in
hand met grote vrees. Wat is er van
terecht gekomen? De komende dagen
blikken we terug en
vooruit.
Vandaag: alles
wordt duurder.
Heel het land was in rep en roer eind
2001. ledereen kende wel een ho
recaondernemer die de omwissel-
koers misbruikte om zijn kassalade bij te
vullen.
- Sander van Mersbergen
Toshiba kampt met grote financiële pro
blemen bij zijn nucleaire divisie. Dochterbe
drijf Westinghouse nam in de VS, waar het
twee nieuwe kerncentrales bouwt, een bouw
bedrijf over, dat er door boetes voor kosten-
overschrijdingen en lange vertragingen bij de
bouw veel slechter voor staat dan verwacht.
De voormalige Duitse centralebankpresi-
dent Hans Tietmeyer is dinsdag op 85-jarige
leeftijd overleden. Dat werd gisteren bekend
gemaakt door de Bundesbank.
O
donderdag 29 december 2016
GO
De staalprodu
cent was in
2016 de abso
lute uitblinker in
de AEX.
Nederlands
grootste bedrijf
krabbelde dit jaar
op uit een diep
dal dat in januari
werd bereikt.
De chipmachine
maker profi
teerde eindelijk
van de uiterst
gecompliceerde
euv-technologie.
De provider is
over het hele jaar
gezien dé grote
verliezer van de
AEX.
o
'Flexwerker
altij d beter af
dan werkloze'
Bart van Eldert
Natasja de Groot
Rotterdam
Hoe goed kennen jullie zelf het
leven van flexwerken en vaste
banen?
Flexwerk maakt de werknemer
armer en spekt de beurs van de
baas.
Ronald Dekker (47) is
arbeidseconoom, do
cent en onderzoeker
aan de Universiteit van
Tilburg. Hij woont in
Rotterdam met zijn
vrouw en drie kinderen.
Bas van der Klaauw
(43) is arbeidseco
noom en professor
economie aan de Vrije
Universiteit in Amster
dam. Hij woont in Lei
den samen met zijn
partner en hun twee
kinderen.
Met flexwerk snijdt de werkge
ver zichzelf in de vingers.
