10
De Groningse hoogleraar Ben Feringa (65) won dit jaar de Nobelprijs voor de
Scheikunde. Hij slaagde erin om het kleinste machientje ter wereld te ontwikkelen,
duizend keer dunner dan een mensenhaar. „Ik droom van mooie moleculen."
EINDEJAARSINTERVIEW BEN FERINGA
„Hier ga ik geen antwoord op geven.
Dat is privé."
„Zo lang mogelijk, graag. Ik heb mo
menten nodig waarop ik niet ge
stoord wil worden. Om rustig na te
denken of te werken aan een publica
tie. Ik zet mijn telefoon wel eens een
dag uit."
„Ik ben niet zo gauw bang. Wie zich
zelf angst aanpraat, heeft geen leven."
„De Elfstedentocht. Ik reed hem in
1997. Zo'n Nobelprijs winnen is fan
tastisch hoor, maar dat elfsteden-
kruisje...? Oh, man. Ik heb vorig jaar
met Sinterklaas klapschaatsen gekre
gen. Als er écht ijs komt, ben ik ver
trokken."
„Ik wou dat ik muziek kon maken.
Artiesten vervaardigen iets wat
uniek is. Ik voel me verwant met
met hen. Ze zijn creatief, ik ook. Ik
krabbel de hele dag molecuul
structuren op papiertjes of op het
krijtbord in mijn werkkamer. Het
is mijn taal."
„Op klompen in de tuin werken."
„Ik heb een kleine, maar hechte
vriendenclub uit mijn studietijd. Ik
zie de mannen een paar keer per jaar
voor een etentje en een goede discus
sie. Met de gezinnen van onze andere
vrienden gaan we elke winter een
week skiën in Zwitserland."
„Onvoldoendes heb ik nooit gehaald,
geloof ik. Mijn laagste rapportcijfer
was een 6 voor Engels. Mijn neef
Herman en ik zaten bij elkaar in de
klas. We deden altijd een wedstrijdje
wie het hoogste cijfer haalde. Meestal
scoorde hij een punt hoger dan ik."
„Ik vind het misplaatst om zoiets te
vragen over mijn overleden moeder,
een fantastische vrouw. Hiermee
wordt haar nagedachtenis door het
slijk gehaald. Zeer ongepast!"
„Hij was nooit bang om te onderne
men, nieuwe dingen te proberen. Ik
ook niet."
„We hadden het bepaald niet breed
op de boerderij. Toch heeft het mij
nooit aan iets ontbroken. Ons gezin
was warm en hecht. Met Sinterklaas
en carnaval als hoogtepunt. Verder
moest er gewerkt worden. Natuurlijk
is het fijn als je ouders elke dag speci
aal voor jou met thee klaar zitten.
Maar ik heb negen broers en zussen,
dan voed je elkaar op. Ik ben mijn ou
ders dankbaar dat ik kon doorleren in
een tijd dat onderwijs geen vanzelf
sprekendheid was. Dat is het voor
veel mensen overigens nog steeds
niet. Ons land zou zich best wel wat
meer mogen inspannen voor funda
menteel onderzoek. Zonder dat on
derzoek hadden we nu geen iPhone
en geen flatscreen. Dan was de vin
ding van mij en mijn collega's er ook
nooit gekomen."
„Iemand die met het verstrijken van
de jaren steeds bescheidener is ge
worden. Iemand met grote bewonde
ring voor de natuur. Want hoe meer
ik ontdek, hoe meer vragen er opdoe
men. Kloppen mijn beweringen wel?
Ben Feringa
Begrijp ik eigenlijk zelf wel waar ik
mee bezig ben? Dat soort vragen to
nen aan hoe nietig ik eigenlijk ben."
„Teach your children van
Crosby, Still, Nash
Young. De tekst maakte een
indruk op me toen ik jong was.
Mijn eerste lp was van Creedence
Clearwater Revival. En ik houd
van Dvorak. Dromerige klassiek,
dat past bij mij. Ik kan uren
dromen van mooie moleculen."
„Dat ik niet meer tijd heb besteed
aan mijn kinderen toen ze klein wa
ren. Ik zat vaak in het lab of in het
buitenland. Ik miste de eerste stapjes
van mijn dochters. Of hun eerste
woordjes. Dat hoort erbij als je zoals
ik leeft voor de wetenschap. Maar het
is wel spijtig."
„Boerenkoolstamppot. De boeren
kool teel ik zelf. Bij elke verjaardag
thuis bak ik een appeltaart."
„Ik heb het altijd heel moeilijk ge
vonden om dat onder woorden te
brengen. Het is zó persoonlijk. Mis
schien staat God voor al die dingen
waarop wij geen grip hebben. Ik put
in elk geval zekerheid uit mijn geloof.
Het geeft mij rust en stelt me in staat
om te relativeren. Er is meer in het le
ven dan scheikunde. God leert me
ook dat ik respectvol moet omgaan
met mensen en hun gevoelens."
„Het idee dat ik niet nog jaren onder
zoek kan doen, beangstigt me wel
eens. Van de andere kant: ook als ik
oud ben, zal ik blijven onderzoeken.
Een schrijver of een schilder stopt
ook niet opeens omdat hij een be
paalde leeftijd bereikt. Ouder wor
den betekent hooguit dat je het rusti
ger aan moet doen. Niet dat je plotse
ling achterover moet hangen."
„In Friesland. Mijn echtgenote komt
ervandaan. Wij hebben een familie
huisje aan het Sneekermeer. Onze
drie dochters komen er graag omdat
zij dol zijn op zeilen. En ik vind het
zelf heerlijk om eens een paar weken
niet te hoeven reizen."
„De eerste stap die ik zette in het
Groningse studentenleven. Ik stond
met duizenden eerstejaars in de in
middels afgebroken Harmonie. Shoc
king Blue speelde. Ik zie Mariska Ve
res nog op dat podium staan. Waan
zinnig. Het dak ging eraf. Het kalk
van de engeltjes aan het plafond
dwarrelde op ons. Die avond luidde
de mooiste fase van mijn leven in."
„Met een goed gesprek. Door haar
aandacht te schenken. Samen iets
doen."
„En paar maanden geleden. Door
twee Chinese postdocs. Ze had
den een supramoleculair spiertje
gebouwd dat onder invloed van
licht bewoog. Dat ze dat bedacht
hadden! Dat het werkte! Ik stond
met mijn mond vol tanden."
„Nou, een uurtje is genoeg hoor. Ik
zou wel met Angela Merkel willen
praten. Zij blijft in de waan van de
dag haar verstand gebruiken. Ze weet
mensen aan zich te binden en pro
beert de wereld vooruit te helpen. Ik
bewonder haar enorm."
dinsdag 27 december 2016
<30
'Elfstedenkr uis j e
is het allermooist'
Gerben van 't Hof
1. Wie was uw eerste liefde?
2. Hoe lang kunt u zonder tele
foon?
3. Waar bent u bang voor?
4. Waar kunnen we u altijd voor
wakker maken?
Als u morgen wakker zou
worden met een nieuwe
kwaliteit of mogelijkheid,
welke zou dat zijn?
6. Wat is uw guilty pleasure?
7. Hoe vaak spreekt u uw beste
vriend(in)?
8. Wat is het laagste cijfer dat u
ooit gehaald hebt?
9. Welke slechte eigenschap hebt
u van uw moeder?
10. Welke goede eigenschap hebt
u van uw vader?
11. Als u iets kon veranderen aan
uw opvoeding, wat dan?
12. Wat ziet u als u in de spiegel
kijkt?
Ben Feringa (18 mei
1951) is hoogleraar or
ganische chemie aan de
Rijksuniversiteit Gronin
gen. Dit jaar won hij met
zijn collega's Jean-
Pierre Sauvage en Fra-
ser Stoddart de Nobel
prijs voor de Schei
kunde voor hun onder
zoek naar moleculaire
nanomachines. In 1988
werd hij in Groningen
benoemd tot hoogle
raar. De geboren Drent
slaagde er in om een
nanomotor te ontwikke
len, een door licht
voortgedreven rote
rende molecuul. Een
van de mogelijke toe
passingen van zulke
moleculen is het afleve
ren van geneesmidde
len in het lichaam. Fe
ringa woont in Paters-
wolde, samen met zijn
vrouw Betty. Ze hebben
drie dochters.
Welk lied ontroert u?
14. Waar heeft u het meeste spijt
van?
15. Wat is uw lievelingsgerecht?
16. Wie is God voor u?
17. Heeft u moeite met ouder wor
den?
18. Waar bracht u de laatste drie
zomervakanties door?
19. Welk moment wilt u nóg een
keer beleven?
20. Hoe verrast u uw partner?
Wanneer bent u zelf
W I voor het laatst
B verrast?
22. Met wie zou u 24 uur willen
worden opgesloten?
23. Met wie zou u zeker geen 24
uur willen worden opgesloten?
