13
Het was een hele
gebeurtenis als je
haar zag. Zeiiep
statig, kaarsrecht
link (1900-1983), die zichzelf liever fantastisch realist dan
magisch realist noemt.
Al in haar jeugd is Mathilde een meisje dat gezien wil wor
den. Van de brokaten stoffen die haar vader van zijn reizen
meeneemt wordt kleding gemaakt. Hij brengt haar liefde bij
voor antiek en kunst. Ze heeft lang blond haar en draagt
graag oorbellen. Voor leeftijdsgenoten is ze niet bijster toe
gankelijk. Biografe Lisette de Zoete noemt haar 'voorlijk'. De
jonge Mathilde heeft in Terneuzen een
relatie met haar geschiedenisleraar en
gaat in de haven aan boord bij zeelui. Zus
Nella vertelt in de biografie over drift
buien - 'die hadden we allemaal': „Ik zat
een keer met Mathilde in de trein toen
een paar jongens haar begonnen te pes
ten om hoe ze eruit zag. Mathilde werd
spierwit en stond op. Mijn zuster ken
nende heb ik direct aan de noodrem ge
trokken, bang dat ze de grootste pestkop
uit de trein zou gooien, dat hij eraan zou
gaan. Ze schreeuwde niet, ze stond daar
stil met een gerichte woede. De conduc
teur heeft ons netjes naar de Eerste
Klasse verhuisd."
In Amsterdam weet ze zichzelf met
een in de kijker te spelen. Ihssen 1959 en 1963 woont ze aan
het Leidseplein boven de handwerkwinkel van de vrouwen
vereniging Tesselschade Arbeid Adelt. Verenigingssecreta
resse Margreet van der Meer vertelt: „Ik heb haar vaak zien
lopen in Amsterdam, het was een hele gebeurtenis als je haar
zag. Ze liep statig, kaarsrecht. Zij keek voor zich uit met een
uitstraling van: de wereld moet naar mij kijken in plaats van
ik naar de wereld. Rondom haar zag je de hele wereld
zich honderd keer omdraaien."
Willink is al gauw een vaste bezoeker van de kamer boven
de winkel. De oudere heer, hij valt op. In 1963 gaat Mathilde
bij hem wonen in zijn woning bij het Rijksmuseum. Hij ver
went haar, dat is de ene kant van het verhaal. Anderzijds is
zijn werk in die tijd niet echt in trek. In haar jaren als stewar
dess verdient Mathilde de kost. Als ze vanaf 1971 in de jurken
van Fong Leng en met een extravagante make-up als wan
delend kunstwerk door Amsterdam schrijdt, wordt ook
Willink beroemd en verkoopt hij veel beter. Lisette de Zoete:
„Mathilde is door Willink en Fong Leng en zichzelf tot een
kunstwerk gemaakt, ze is de Muze en de reclamezuil, ze ge-
nereert publiciteit. Tussen 1971 en de zomer van 1975 trekt
ze 37 creaties van de mode-ontwerpster aan. Eén jurk kost
gemiddeld 20.000 gulden. Je kunt zeggen dat Mathilde in de
eerste jaren Willink helpt, en dat ze de latere jaren eist. Op
het laatst is het hebben, hebben, hebben. Zo wordt een breuk
onvermijdelijk. Willink kan zijn eigen creatie niet meer
aan."
Mathilde weet zichzelf in woorden te vangen. „Ik ben een
tijdelijk monument", zegt ze. In de bio
grafie wordt gesuggereerd dat haar rela
tie met Willink sadomasochistische
trekjes heeft. Als de schilder haar laat
vallen, ontsteekt ze in woede en vernielt
twee van zijn schilderijen. Ze noemt de
breuk een soort zelfmoord, ze heeft het
ook over de 'Zeeuwse Ramp nummer 2'.
Begin 1977 reist ze met journalist Paul
van Loon en fotograaf Paul Levitton
naar Zeeland met enkele creaties van
Fong Leng in de kofferbak. Het is de
laatste keer dat ze haar moeder ziet.
Achteraf bezien is het een afscheidsreis.
Lisette de Zoete: „Mathilde is door Wil
link van haar spoor geramd. Maar ze wil
haar leven volhouden, ze heeft er alles
voor over om een levend kunstwerk te blijven. Als dat niet
lukt, is er niets meer over. Mathilde heeft mijn boek ver
diend. Het is dik, ze kan er een flinke klap mee op tafel geven.
Ik wilde dit heel graag voor haar doen. Over haar dood durf
ik geen conclusie te trekken. Stiekem denk ik dat ze het zelf
heeft gedaan. Zelfmoord, ja, ze had het er zo vaak over."
Lisette de Zoete
Mathilde
Muze, Mythe, Mysterie
Uitgeverij Lecturis
384 pagina's
29,95 euro
zaterdag 24 december 2016
Paul Levitton foto
grafeerde Mathilde
op de veerboot Prins
Willem Alexander,
begin 1977. Met jour
nalist Paul van Loon
maakten ze een re
portage voor 'Week
end'. Mathilde had
een kofferbak vol
met jurken van ont
werpster Fong Leng
meegenomen. Het
was de laatste keer
dat ze Zeeland be
zocht: later dat jaar
overleed ze.
FOTO'S PAUL LEVITTON
T Mathilde in haar
tienertijd.
Margreet van der Meer
