Afvallen
Waarom laten we
liggen?
18
PSYCHOLOGELD
SBM
Shell
Kiadis
GELD BESPAREN
Honderden miljoenen euro's kunnen Nederlanders
besparen als ze wisselen van verzekeraar of energiebedrijf.
Maar de hordes die ze daarvoor moeten nemen, zijn vaak te
hoog. „We kiezen niet graag voor onzekerheid."
Even onder ons: het is je dit jaar weer
niet gelukt om af te vallen, hè? Heel
begrijpelijk, hoor. Dat koolsoepdieet is
voor niemand vol te houden. En met al dat
gedoe op je werk heb je 's avonds gewoon
zin in een glas wijn. Of twee. 10 procent van
de Nederlanders nam zich eind vorig jaar
voor om af te vallen. Maar bij slechts 1 op de
6 gingen die extra kilootjes er in 2016 ook
echt vanaf.
Er is wellicht een manier om afvallers vol
gend jaar een duwtje in de rug te geven. De
Raad voor Volksgezondheid en Zorg pleit al
jaren voor een extra belasting op vet eten en
frisdrank, net als bij drank en sigaretten. Het
idee is dat een hoger prijskaartje junkfood
minder aantrekkelijk maakt. Nu is de
gesupersizede hamburger juist vaak goedko
per dan een kilo sinaasappelen. Niet gek dat
lagere inkomens vaker ongezonde rotzooi
kopen.
De handen-af-van-mijn-hamburger-lobby
moet echter niets van een vettaks hebben.
Zij vinden dat de overheid zich niet moet
bemoeien met hun eet
gedrag. Bovendien werkt
een betuttelende belas
ting volgens hen niet.
Consumenten duwen af
en toe een hamburger
naar binnen omdat dat
zo lekker is, niet van
wege de lage prijs. Wie
heeft gelijk?
Om hierachter te ko
men deed psycholoog
Janneke Giesen een ex
periment in een kantine
voor Amerikaanse studenten. Wat bleek?
Als de proefpersonen minimaal een kwart
meer moesten betalen voor de vette hap ko
zen ze eerder voor een lunch met minder ca
lorieën. 1-0 voor de Raad.
De vraag is echter of het effect beklijft.
Gedragseconoom Dan Ariely ontdekte dat
we ons erg druk kunnen maken om een
prijsverhoging, maar dat dat gevoel na ver
loop van tijd wegebt. Dan zijn we gewend
geraakt aan de nieuwe prijs. 1-1 voor de ham
burger.
Een veel sympathieker idee is om de prijs
van gezond eten te verlagen. De Neder
landse gezondheidswetenschapper Wilma
Waterlander liet proefpersonen in een vir
tuele supermarkt shoppen en merkte dat ze
meer groente en fruit in hun boodschap-
penkarretje deden zodra ze daar korting op
kregen. Nadeel: aan die korting raken we ge
wend en dan is dat effect weer uitgewerkt.
Nog steeds een gelijke stand.
Ik heb nog een argument voor junkfood-
belasting, maar daar maak ik me niet popu
lair mee. Je kan de vettaks ook als compensa
tie zien voor alle (zorg-)kosten die de maat
schappij moet maken door dat ongezonde
geschrans.
Fastfoodlovers, jullie mogen me best be
kogelen met hamburgers. Ik hoef toch niet af
te vallen.
Het effect
van een
hogere
prijs ebt
altijd weer
weg
Galapagos
Om te beginnen willen we hele
maal niet weg bij onze verzekeraar
of ons energiebedrijf. Wij mensen
hechten namelijk aan de situatie
zoals die nu is. Zelfs als die niet
optimaal is. „Je weet wat je hebt en
je weet niet zeker wat je ervoor te
rugkrijgt. Omdat we niet graag
kiezen voor onzekerheid, doen we
niets en blijven we gewoon zit
ten", verklaart gedragseconoom
Kirsten Rohde van de Erasmus
Universiteit Rotterdam.
Een experiment in Californië
illustreert onze liefde voor de sta
tus quo. Proefpersonen moesten
hun mening geven over hun elek
triciteitsbedrijf. De deelnemers
werden in twee groepen verdeeld:
de ene helft was klant bij een be
drijf met een betrouwbare service
maar een hoog tarief. De andere
groep had een goedkoop maar
minder betrouwbaar elektrici
teitsbedrijf. De proefkonijnen
mochten kiezen voor een hogere
betrouwbaarheid in ruil voor een
lager tarief en andersom, in zes
verschillende variaties. Opvallend
was dat 60 procent in beide groe
pen koos voor het eigen energiebe
drijf.
HORDE 2
Overstappen betekent gedoe: het
kost moeite. Want ondanks alle
online-vergelijkers, is het nog best
lastig om de kosten naast elkaar te
leggen. Probeer maar eens het
voordeligste telefoonabonnement
te vinden. „Bij het afsluiten van
een zorgverzekering moeten we
ingewikkelde beslissingen nemen
over zaken die we niet kunnen
voorzien: het is heel lastig in te
schatten of je een bepaalde ziekte
krijgt. En welke zorg je dan graag
zou willen. Het is sowieso geen
vrolijk onderwerp om over na te
denken", zegt Rohde. Een andere
verklaring voor ons uitstelgedrag
is volgens haar de onzekere belo
ning. „Het uitzoeken kost nu veel
moeite, maar het is niet direct dui
delijk wat het later oplevert."
Hoeveel Neder
landers zouden
het afsluiten van
een nieuwe
zorgverzekering
op hun to-do-
lijstjevoor de
komende dagen hebben staan?
Hoogstwaarschijnlijk tienduizen
den, zo niet honderdduizenden
landgenoten. Uiteindelijk wagen
maar bar weinig 'durfals' de over
stap: vorig jaar slechts 6,3 procent
van alle verzekerden. 93,7 procent
liet honderden euro's aan zijn
neus voorbijgaan.
En dat is alleen nog maar het be
drag dat we te veel betalen voor
onze zorgverzekering. De
Autoriteit Consument
Markt berekende dat
consumenten nog eens
450 euro per jaar mis
lopen door te blijven
plakken aan hun oude
energieleverancier. Bij
financiële producten
kost het ruim 900 euro
per jaar! Waarom zijn
we zo hondstrouw aan
bedrijven die ons niet
de beste deal bieden?
HORDE 1
Reageren? economie@ad.nl
O
donderdag 22 december 2016
GO
De maritiem
dienstverlener
heeft een lucra
tieve opdracht
van ExxonMobil
binnengehaald.
W
Het biotech-
bedrijf bereikte
een mijlpaal in
het onderzoek
naar de taaislijm-
ziekte.
Het olie- en gas-
concern was de
sterkste daler bij
de hoofdfond
sen.
De biotechno-
loog had tegen
slag bij het tes
ten van hun leu-
kemiemedicijn.
o
Uitstelgedrag
Neem plaats op
de sofa van Irene
van den Berg. Zij
analyseert iedere
week ons econo
misch gedrag.
zó veel geld
Irene van den Berg
ILLUSTRATIE RUBEN L. OPPENHEIMER
Rotterdam
Zes (psychologi
sche) hordes die ons
ervan weerhouden
om over te stappen:
Afkeer van verandering
