8
Waar de mensen op straat in Berlijn vooral
verdrietig en geschrokken zijn, slaan politici hun
piketpaaltjes. „Dit zijn Merkels doden."
BERLIJN GEEN ANGST, WEL BEZORGDHEID
De aanslag, de doden, de gewonden,
maar ook het vermoeden dat de da
der een moslim is, mogelijk zelfs een
vluchteling, raken hem extra hard.
Ney werkt in de vluchtelingenop
vang op het voormalige vliegveld
Tempelhof. Hij kan wel uittekenen
wat er nu gaat gebeuren. Wie er de
schuld krijgt, wie er gaat schelden,
wie er in de verdediging moet. Maar
hij weet even niet wat hij moet zeg
gen: „Hoe kun je nu nog met argu
menten komen? Hoe moet je deze
discussie nu voeren?"
Elizabeth Hertes heeft hetzelfde
gevoel. Ze is een chique oude me
vrouw, die duidelijk en precies kan
verwoorden wat de aanslag met haar
gedaan heeft. Net vertelde ze haar
verhaal nog aan een vriendelijke
agent, die even de tijd voor haar nam.
„Ik snap dat u zich zorgen maakt", zei
hij. „Het is goed dat u hier nu bent."
Ze is niet bang, zegt ze, nee, echt
niet. „Ik laat me hier niet door af
schrikken. Anders winnen ze. En dat
mag niet. Maar ik ben natuurlijk wel
geschrokken, dat kan toch ook niet
anders?"
Mevrouw Hertes hoopt zo dat de
vluchtelingen hier niet de schuld van
krijgen, ook als blijkt dat de dader er
zelf eentje is. Laat het debat niet har
der worden; ze smeekt het bijna.
„Bitte! Dat moet niet. We moeten op
een normale manier blijven praten
met elkaar. Als dat niet meer kan, als
we niet meer kunnen discussiëren,
als we de ander niet meer willen ho
ren, wat moet er dan van ons wor
den?" Ze citeert plotseling uit het ge
dicht 'Ermutigung' ('Aanmoediging')
van Wolf Biermann, een politieke
zanger en dichter: 'Du, lass dich nicht
verharten in dieser harten Zeit', 'Laat je
niet verharden in deze harde tijd'.
„Dat is mooi."
Gaandeweg de dag wordt echter dui
delijk dat het debat zich wel degelijk
verhardt. Het begint met Horst
Seehofer, de voorzitter van de CSU,
de Beierse zusterpartij van Angela
Merkels CDU. Seehofer zegt al lan
gere tijd luid en duidelijk wat hij
vindt van Merkels vluchtelingen
beleid: te slap, niet streng genoeg, te
vaag. Hij gruwt nog steeds van haar
uitnodigende 'Wir schaffen das',
waardoor Duitsland vorige zomer
bijna overlopen werd door honderd
duizenden vluchtelingen uit het
Midden-Oosten. „Het moet anders",
vindt hij. „We zijn het de slachtof
fers, de nabestaanden en de hele be
volking verschuldigd dat we onze
hele immigratie- en veiligheidspoli
tiek gaan herzien."
De Alternative für Deutschland
(AfD) gaat nog een paar stappen ver
der. De populisten, die sinds de
vluchtelingencrisis bezig zijn aan een
Je ziet ze overal staan,
aan de randen van de
markt. Stil, met het
hoofd naar beneden, of
juist met de blik naar
boven, kijkend naar
niks. Het is koud bij de Gedachtnis-
kirche, net onder het vriespunt, en de
lucht is grauw. Dit is geen mooie dag.
Het deert de mensen niet. Ze komen,
blijven even staan, leggen bloemen
neer of steken een kaarsje aan, en
gaan weer weg.
Ook lürgen Ney kijkt naar niks. Hij
staat daar maar, met zijn zwarte
muts, rode baard en lange wollen jas.
Zijn brillenglazen zijn beslagen van
de tranen. „Hoe kan dit nou", stamelt
hij. „Ik snap het niet. Hoe kan dit
nou?" Hij was hier een paar dagen ge
leden nog met vrienden. En nu dit.
Deze aanslag
is een
geweldig
kerstcadeau
voor de AfD.
Het is
weerzin
wekkend
opmars, twitterden via Marcus
Pretzell, de partijleider in de deel
staat Noordrijn-Westfalen: „Wan
neer slaat de Duitse rechtsstaat te
rug? Wanneer houdt deze vervloekte
huichelarij nu eens eindelijk op? Dit
zijn Merkels doden!"
Dit zijn Merkels doden.
Jürgen Ney, de vluchtelingenwer
ker, had het al gezegd: „Deze aanslag
is een geweldig kerstcadeau voor de
AfD. Het is weerzinwekkend."
Ook Gary Planz had zo gehoopt dat
iedereen zich een beetje in zou hou
den. Planz, Amerikaan van geboorte
('New Jersey'), bleef hier in de jaren
70 hangen na zijn diensttijd, en voelt
inmiddels een diepgewortelde liefde
voor zijn tweede vaderland. En ook
hij staat met tranen in zijn ogen te
kijken naar de kerststalletjes, alle met
de luiken dicht.
Hij heeft net bloemen en kaarsjes
neergelegd, en zo meteen gaat hij
woensdag 21 december 2016
Bitte, laat
het debat
nu niet
verharden'
Mark van Assen
Berlijn
Jürgen Ney
Bondskanselier Merkel op de Breitscheidplatz met de
ministers De Maizière (I) en Steinmeier (2de links), fotoafp
