lil®
4
Monique, schrijfster van 'Cannabis
en kanker', is overleden
Diederik Stapel heeft eindelijk werk
nadat hij jarenlang een paria was
Trendwatchers in jongerencultuur
Tom Palmaerts en Herman Konings
hebben het signaal ook opgevangen.
Millennials reiken liever ver dan dat
zij zich verrijken. Hun ouders mogen
hun eigenwaarde dan ontlenen aan
dure huizen en auto's, zij genieten
door zelf te doen en te maken. Falen
mag, zolang je maar een poging hebt
gedaan. Bij voorkeur samen, want
liever dan tegen elkaar opboksen,
zorgen ze dat ze een doel bereiken
met de mensen uit hun netwerk. Het
maakt niet uit dat ze daarbij moeten
kiezen Voor de zekerheid van het on
zekere', valt Tom Palmaerts op.
Door lol te hebben in zelf produce
ren, voelen ze dat ze intensief leven.
Ze maken, voor iedereen zichtbaar,
een gebaar om van de wereld een be
tere plek te maken, zoals de bio-kok
Jorine Koster oprecht uitspreekt.
Maak-millennials
durven te kiezen voor
de zekerheid van het
onzekere
Zij doet me denken aan de ladder
met 'de zeven niveaus van geluk', be
dacht door de Japanse filosoof George
Ohsawa. Die laat zien waarvoor we
kiezen in ons bestaan. Vanuit de ge
dachte dat je droom nooit groot ge
noeg geleefd kan worden.
Op de onderste trede van die lad
der staan we allemaal in het leven:
die van materiële rijkdom en materi
eel genot. Een treetje hoger, die van
zintuiglijk geluk, kennen we als ge
mak en comfort. Ook dat willen we
koste wat het kost bereiken. Op het
derde, emotionele niveau, zetelt
liefde. De meesten van ons met een
partner, kinderen of goede vrienden
laten het hierbij. Maar sommige
mensen streven naar meer. Ze willen
de waarheid uitdragen (intellectu
eel), of zoals Malala vrede stichten
(sociaal). Nelson Mandela vocht voor
gerechtigheid (ideologisch geluk).
Sporadisch bereikt iemand de ze
vende sport van de ladder, die van ul
tieme vrijheid waar een mens geen
angst meer kent.
Maak-millennials als Koster en
Hulsermans streven op hun eigen
manier naar een betere, eerlijkere
wereld. Gewoon door lef te hebben
en het goede voorbeeld te geven.
p de snelweg naar
kantoor gooit de
bestuurder van
een zwarte Peu
geot pardoes zijn
richtingaanwij zer
uit en knalt zich
zelf voor de remmende wielen van
mijn auto. De man rijdt, denk ik, naar
zijn zin net iets te lang in de walm
van een vrachtwagen. Had hij, zeg
tien seconden, gewacht dan lag er
een zee aan ruimte. Want achter mij
rijdt verder niemand. Zou de ge
dachte bij hem zijn opgekomen? En
ligt het aan mij of steekt bijna nie
mand op de fiets zijn hand meer uit?
Dienstbaarheid is uit. Zelfingeno
menheid nam jaren geleden al haar
plek in. Voor onze familie en of
vrienden komen we op en zorgen we.
Maar in woord en gebaar lijkt de rest
nergens op te mogen rekenen.
Als theoloog snapt Jonas Slaats dat
zolang mensen geluk nastreven,
dienstbaarheid naar de achtergrond
schuift. Niet voor niets verdraaien we
'heb uw naasten lief gelijk uzelf in
een gebod dat klinkt als 'heb eerst
uzelf lief, want anders kunt u toch
niemand helpen'. Wie in de put zit,
heeft een ander inderdaad weinig te
bieden. Maar ben je oké, dan valt er
in de ogen van Slaats weinig te smok
kelen. Maar hij is dan ook religieus.
Dienstbaar zijn lijkt vooral voort te
komen uit spirituele en religieuze
stromingen. Traditiegetrouw is het
daarin de bedoeling dat je het ego, die
opgeblazen ballon, laat leeglopen om
te kunnen ervaren dat jij deel uit
maakt van een groter geheel. Door je
hoge eigendunk geleidelijk af te trai
nen, ga je meer op andere wezens let
ten. Vanuit een ervaring die diep van
binnen komt, kun je uiteindelijk de
onderlinge verbondenheid en de
eenheid der dingen zien.
Een ander dienen, is één van de
drie 'poorten' om op het allerhoogste
bewustzijnsniveau uit te komen,
zegt Slaats. Die poorten horen bij el
kaar: waarheid, schoonheid en
dienstbaarheid. Hij ziet dat nog
steeds als concrete handvatten. Maar
sinds de jaren 90 van de vorige eeuw
pikken mensen er alleen de tweede
poort eruit: overweldigende schoon
heid. Wat Slaats wil zeggen is dat zo
lang we alles als 'mooi' willen erva
ren, we dienstbaarheid nooit zullen
bevatten.
Inleven
Ons brein is er wel toe uitgerust. Elk
mens is bedraad om te willen helpen,
mede dankzij ons empathische cir
cuit in de hersenen. Daarmee kun
nen we wat aan de 'epidemie aan
narcisme' doen, stelt Roman
Krznaric in zijn boek Empathie. De fi
losoof deed vijfjaar onderzoek naar
ons inlevingsvermogen en blijft opti
mistisch. Al meldt hij dat het empa-
thieniveau onder jonge Amerikanen
tussen 1980 en 2014 opvallend is ge
daald, zoals blijkt uit onderzoek van
de University of Michigan.
Zolang we alleen
schoonheid willen
ervaren, bevatten we
dienstbaarheid nooit
We kunnen empathie oefenen
door onze blik van binnen naar bui
ten te keren, zegt hij. Stop met zelf
onderzoek en navelstaren, draai je
om en vind die ander. Dat maakt het
leven zo veel aangenamer.
Officieel mag dat nog geen dienst
baarheid heten, weet ik na een be
zoek aan de Gouden Tempel in India.
i
EftvErc
dinsdag 20 december 2016
GO
Monique Posthumus (52)
vertelde in juni hoe ze
wiet inzette als medicijn
tegen haar darmkanker.
In het boek Cannabis en
kanker pleit ze voor een
holistische aanpak.
Helaas is Monique op
9 oktober overleden.
Echtgenoot Willem
Beetsma: „Tijdens het in
terview was ze broodma
ger vanwege een darm
perforatie, daarna is ze
opgeknapt met sondevoe
ding. In augustus kreeg ze
helse pijnen. Morfinepleis-
ters hielpen niet. Begin
oktober gooide ze de
handdoek in de ring. Van
de paar maanden die art
sen haar hadden gegeven,
heeft ze 2,5 jaar weten te
maken. Door tegen alle
doktersad-
viezen in te
gaan. Haar boodschap is:
geloof niet alles wat
artsen zeggen. Na 36 jaar
samen is het gemis groot.
Het besef daalt in: ze is er
niet meer. Zwaarmoedig
ben ik niet, maar vreugde
en verdriet liggen dicht bij
elkaar deze dagen."
-Dominique Prins
Diederik Stapel viert kerst
met zijn gezin bij zijn
Amerikaanse 'pleegouders',
Beverly (87) en Charlie
(93). „Zij hebben mij in de
afgelopen jaren met liefde
en wijsheid bijgestaan.
Ze hebben zelf ook van
alles meegemaakt en dat
maakt hen open, wijs en
kwetsbaar."
Stapel kent hen uit de tijd
dat hij studeerde en do
ceerde in Amerika. Nadat in
2011 uitkwam dat hij als
hoogleraar onderzoeksre
sultaten vervalste en de
status van paria verwierf,
raakte Stapel in een de
pressie waarover hij dit jaar
het boek Zuchten schreef.
Kort na de publicatie bleek
ook de Bredase hoge
school NHTV hem bij nader
inzien geen baan
te gunnen.
„Psycholoog en
uitgever Bram Bakker heeft
me twee dagen per week
als behandelaar binnenge
haald bij een verslavingskli
niek. Het is fijn om weer
met mensen in gesprek te
zijn. Dat is er afgelopen vijf
jaar weinig van gekomen."
-Cathérine van der Linden
Vervolg van pagina 2-3
Tom Palmaerts
Wees
dienstbaar
4
—Jonas Slaats
