Nergens gaat de
opwarming sneller
II
14
Noordpool
Statoil
Feiten en cijfers
De hoeveelheid ijs op de Noordpool kan van jaar tot
jaar sterk verschillen. Maar in november meldden
wetenschappers dat de oppervlakte ijs in veertig jaar
met bijna veertig procent is afgenomen. Deze zomer
werd ruim 4 miljoen vierkante kilometer ijs gemeten.
Dat is minder dan in de 'slechtste' jaren 2007 en 2012.
Milieu
organisatie
Greenpeace
sleepte in oktober
de Noorse regering
voor de rechter. Noorwe
gen wil toestaan om meer
olie op te pompen in de Ba-
rentszzee. Boringen in het
Noordpoolgebied zijn omstreden.
Nooit eerder gleed een
cruiseschip tussen de
ijsschotsen in het uiter
ste noorden van Canada.
Dit jaar bracht de Crys
tal Serenity duizend vakantiegangers
via het hoge noorden van Alaska naar
New York. Een route die altijd onbe
gaanbaar is geweest vanwege het
zee-ijs. Maar dat ijs is nu verdwenen
en snel ook.
Nergens op de wereld gaat de op
warming zo snel als op de Noord
pool. Het is er gemiddeld 2,8 graden
warmer dan een eeuw geleden.
Waar de Zuidpool grotendeels uit
land bestaat, is de Noordpool een
stuk bevroren zee. Normaal groeit
het ijs aan zodra de zon in oktober
voor een halfjaar onder gaat. Maar er
is dit jaar nog geen millimeter bijge
komen, verzuchtte de Amerikaanse
De zomers komen
laat op gang en ook
de winters beginnen
later
Nationale Beleidsorganisatie voor
Oceaan en Atmosfeer (NOAA) giste
ren. De dienst noemt 2016 'het meest
extreme jaar voor de Noordpool dat
we ooit hebben meegemaakt.'
De krimpende ijsmassa leidt tot
nogal wat problemen. De zeespiegel
stijgt door al het smeltwater. Ook
werkt de Noordpool als een soort air
conditioner van de wereld. Als die
kapot is, kan dat het weer in de war
schoppen. Hevige stormen en slagre
gens beuken in op de kusten. En om
dat de bodem niet meer permanent
bevroren is, komen uit de grond gas
sen vrij. Die hopen zich op in de at
mosfeer, wat er weer toe leidt dat de
aarde nog meer opwarmt.
Dieren zijn als eerste de klos. Zo
verdwijnt in de komende veertig jaar
een derde van alle ijsberen, waar
schuwden wetenschappers deze
maand in het tijdschrift Biology Let
ters. Ijsberen - de naam zegt het al -
zijn voor hun voedsel afhankelijk van
ijs. Vanaf de schotsen jagen ze op
zeehonden.
Deze week verscheen ook een on
derzoek waaruit blijkt dat rendieren
in het poolgebied in twintig jaar tijd
gemiddeld zeven kilo lichter zijn ge
worden. In de winter valt er minder
sneeuw en meer regen. Dat regenwa
ter bevriest en vormt een ijslaag op
het mos dat de rendieren eten. Veel
kuddes kunnen zo niet genoeg
voedsel vinden.
Natuurbeschermers
schreeuwen dan ook
moord en brand over de problemen
op de Noordpool. Terecht, zegt pool-
onderzoeker Louwrens Hacquebord
van de Rijksuniversiteit Groningen.
„Ik kom al sinds 1979 in de poolge
bieden en zie die met mijn eigen
ogen achteruit gaan. Er ligt minder
sneeuw. De zomers komen laat op
gang en ook de winters beginnen la
ter. Alles lijkt van slag."
Olievelden
De landen rond de Noordpool zien
ook voordelen. Onder het ijs liggen
uitgestrekte olie- en gasvelden. Tot
dusverre waren die voorraden onbe
reikbaar. Nu steeds meer ijs ver
dwijnt, worden de velden opeens
bereikbaar. Maar lekkages of
scheepsongelukken komen hard aan
in het kwetsbare gebied. Het is de
kraamkamer van veel voedsel in de
zee. Olie breekt slecht afin koud wa
ter en is moeilijk op te ruimen in een
regio waar het vaak stormt en het de
helft van het jaar donker blijft.
Rusland, Canada, de Verenigde
Staten, Noorwegen en Denemarken
maken allemaal aanspraak op de
zeebodem in de poolregio. De Rus
sen plantten een Russische vlag op
grote diepte. Denemarken, Canada,
en de Verenigde Staten troeven el
kaar af met ijsbrekers. Groenland
opent de deur voor Aziatische mijn-
bouwbedrijven omdat de grond on
der de ijskap vol metalen en minera
len zit die nodig zijn voor het maken
van telefoons en computers. „Op de
Noordpool wemelt het opeens van
de geologische expedities. Onder
tussen nemen de spanningen tussen
natuur- en milieuorganisaties toe",
zegt Hacquebord.
Ondertussen vaart de Crystal Se
renity ook in 2017 weer 'om de
noord'. Een van de laatste ongerepte
landschappen op aarde is toeganke
lijk geworden voor toeristen. Na
tuurorganisaties waarschuwen dat
zulke cruises de rust van de ijsberen,
walvissen en walrussen verstoren.
Hacquebord denkt dat het wel mee
valt. „Al is het maar omdat de
strenge regels voor de poolgebieden
aardig worden nageleefd en de gid
sen goed zijn opgeleid. Natuurorga
nisaties moeten ook niet vergeten
dat het er zo mooi is dat iedereen
die terugkeert van een reis
naar de Noordpool met
een een ambassadeur
is voor het be
houd ervan."
donderdag 15 december 2016
GO
Olie breekt slecht af in koud
water en moeilijk op te ruimen in
de regio waar het weer onbe
stendig is en het de helft
van het jaar donker
blijft.
Louwrens Hacquebord
