Ode aan uitvinders, bedenkers
en andere creatieve geesten
Ruim honderd godshuizen van tussen 1940en 1970 zijn niet beschermd
r
Status gemeentelijk monument kan
afbraak van wederopbouwkerken
voorkomen oppert Stichting Cultureel
Erfgoed Zeeland. 'Sloop is laatste optie.'
Meer dan honderd kerken die tus
sen 1940 en 1970 zijn gebouwd
dreigen ongemerkt te verdwijnen.
Op een uitzondering na zijn ze niet
beschermd, terwijl ze vaak het
dorps- of stadbeeld bepalen en van
(grote) waarde zijn. Gemeenten
moeten sloop daarom voorkomen.
Ook inwoners en kerkbesturen
kunnen een steentje bijdragen.
Dat concludeert de Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ)
in de uitgebreide inventarisatie
'Tussen baksteen en beton'. Zee
land telt verhoudingsgewijs veel
wederopbouwkerken. Dat komt
doordat in de Tweede Wereldoor
log en door de Watersnoodramp
veel kerken zijn verwoest.
De wederopbouwkerken zijn het
waard om te beschermen, vindt de
SCEZ. Meer dan een kwart is zelfs
van grote cultuurhistorische en ar
chitectonische waarde. Slechts
twee kerken zijn rijksmonument:
de RK-kerk van Philippine en de
PKN-kerk van Schore. Daarnaast
heeft alleen de gemeente Terneu-
zen vijf kerken aangewezen als ge
meentelijk monument. Maar meer
dan 95 procent heeft geen enkele
status en dat moet volgens de SCEZ
veranderen.
Ze heeft daarom allereerst de
waarde van wederopbouwkerken
geïnventariseerd. Een select aantal
is van nationale betekenis, zoals de
Eloykerk van Oostburg en de tien-
kantige Geertruidkerk van Ou-
werkerk. Ook de kerken die minder
bijzonder zijn, zijn het behouden
waard, stelt de SCEZ. De Sint Bar-
barakerk in Breskens bijvoorbeeld.
Ook al is de noodkerk eenvoudig
van ontwerp, stijgt hij volgens de
onderzoekers boven andere kerken
uit door 'de uitzonderlijke beeld
houwwerken van pastoor Omer
Ook de kerken die
minder bijzonder zijn,
zijn het behouden
waard
Gielliet'. Ook de openluchtkerken
in Haamstede, Dishoek, Cadzand,
Zoutelande en Westkapelle zijn het
beschermen waard. Sommige ker
ken zijn al van belang omdat ze
beeldbepalend zijn, zoals de Sint
Eligiuskerk in Oostburg en de
PKN-kerk van Ellewoutsdijk. An
dere kerken zijn op gemeentelijke
schaal belangrijk, zoals de kerken
van Schoondijke en de Vrije Evan
gelische Gemeente in Bath.
Sloop kan worden voorkomen
door van kerken een gemeentelijk
monument te maken, suggereert
de SCEZ als oplossing. Ook inwo
ners, kerkbesturen en maatschap
pelijke organisaties kunnen zich
sterk maken voor behoud van de
kerken. Dat kan door ze buiten de
dienst open te stellen. Kerken die
niet meer als zodanig worden ge
bruikt, kunnen worden omge
bouwd tot woningen of horeca. Pas
als dat niet lukt, is sloop de laatste
optie, meent de SCEZ.
Sf
maandag 12 december 2016 pzc.nl e-mail: bevelanden@pzc.nl
Museum Bizarium in Sluis, een initiatief van Mare de Jonghe en Ann Geerick, is een museum vol bizarre uit
vindingen die ze zelf nabouwden van tekeningen en prototypes met behulp van specialisten van over de
hele wereld.ZEELAND 20
FOTOS PETER NICOLAI
Kerken dreigen te verdwijnen
Jeffrey Kutterink
Vlissingen
- Cultureel Erfgoed Zeeland
ZEELAND 16: Commentaar
