Geniaal: de voorloper
van de zelf rijdende auto
Vooruitstrevend: gratis
energie uit de natuur
Praktisch:
spuugbakje
Even thuis bij Felix Mendelssohn
ZEELAND 21
m
maandag 12 december 2016
In het Bizarium kunnen uitvindingen van Leonardo da Vinei natuurlijk
niet ontbreken. Ze zijn vooral bizar door hun genialiteit. Zo ontwierp
Da Vinei rond 1500 een ingewikkelde machine op wielen die hij zelf
kon programmeren: de 'self-propelled car'. Door een radarwerk in te stel
len, kon hij vooraf bepalen hoe het ding zou gaan rijden. En de mate
waarin veren werden strakgetrokken, bepaalde de snelheid. Da Vinei
kwam nooit toe aan de uitwerking. Pas na eeuwen werd de machine in
het echt gebouwd. Ook De Jonghe en Geerinck (op de foto) maakten dit
exemplaar helemaal na. "En hij werkt", verzekeren ze.
Sommige uitvindingen worden als een gevaar gezien voor onze
maatschappij. Ze zijn hun tijd vooruit, of leveren teveel mensen
schade op. Daarin past de 'Wardenclyffe toren' van Nikola Tesla,
de wetenschapper die in het Bizarium een eigen afdeling heeft. De to
ren, die begin vorige eeuw zestien jaar lang in New York stond, zou
dankzij het toepassen van natuurkundige wetmatigheden een enorm
gebied van draadloze energie kunnen voorzien. De geldschieters van Te-
sla trokken zich in 1906 echter terug. Er wordt gefluisterd dat dit ge
beurde onder druk van politici en grote ondernemers. Het leveren van
gratis energie die vanuit de natuur zelf komt, zou immers een ramp zijn
voor de economie. „Er was en is nog steeds een algemeen belang om niet
uit te zoeken of dit kan werken", zegt Mare De Jonghe. „We weten het
dus nog steeds niet." In het Bizarium staat een schaalmodel van de to
ren, die in het echt 57 meter hoog was.
Sommige uitvindingen
zijn klein, en uit nood of
praktische problemen ge
boren. Zo ook het speekselbakje
uit de tijd dat de westerse wereld
werd geteisterd door een tbc-
epidemie. In die tijd spuugden
mensen nog ongegeneerd op
straat, maar daardoor ver
spreidde de ziekte zich. Spuug-
bakjes werden daarom ontwor
pen en geproduceerd. De ont
werptekening is op de achter
grond te zien. De initiatiefne
mers van het Bizarium gebruik
ten dat soort schetsen om de
spullen zelf na te maken.
In het Mendelssohn in Zeeland
Festival 2016 staat de vocale mu
ziek van Felix centraal. Het was
een extraatje dat in de periode van
het festival Liza Ferschtman het vi
oolconcert vertolkte.
Ook het liedrecital dat sopraan
Annegeer Stumphius samenstelde
was een afwisseling. Dit pro
gramma zou hebben kunnen plaats
vinden ten huize van Felix Men
delssohn. Robert en Clara Schu
mann behoorden tot zijn vrienden
kring. Voeg daarbij hun vriend
Brahms en de zus van Felix, Fanny
Hensel-Mendelssohn, en je hebt
een speciale middag waarop wer
ken aan bod komen waarin de spe
cifieke facetten van deze componis
ten aan bod komen. Van alle vijf de
componisten liederen, en ter afwis
seling de cellosonate in D van Men
delssohn. Alle vijf waren het ro
mantische componisten. Ieder had
een herkenbare eigen stijl. De stijl
van twee van hen is superieur aan
die van de andere drie. En boven
dien spelen de teksten een grote rol
en die van Heine steken er met kop
en schouder bovenuit.
De speciale verhouding tussen
Robert en Clara Schumann en Jo
hannes Brahms zal wel een onop
geloste vraag blijven. Ook Felix en
Fanny hadden een speciale band.
Vast staat dat ze allen bewondering
hadden voor het werk van de ander.
Het waren volbloed musici en ze
speelden alle vijf prima piano. Solo
piano spelen is één en begeleiden is
twéé. Het is echt heel moeilijk om
zangers te begeleiden. De bekende
pianist/begeleider Gerald Moore
koos niet voor niets als titel Am I
Alles was technisch
knap en muzikaal
in evenwicht
Too Loud1 voor zijn mémoires. Hij
was een fenomeen op dit gebied en
stimuleerde de musici die hij bege
leidde. Stumphius heeft een prach
tige dictie en een grote, zeker niet
vibratoloze, operastem. Zij koos
voor een afwisseling van sfeer in de
reeks liederen: uitbundig, sereen,
speels en droevig. De Ballade van
Schumann bracht zij fenomenaal,
haar Spechgesang techniek is sug
gestief, soms theatraal en alles komt
over. Ook Geistliches Wiegelied
van Brahms (met cello erbij) was
een toppertje.
Grote verrassing was de vertol
king van de Sonate in D van Men
delssohn door de zoon van Anne
geer; Joel Wöpke (cello) die vak
kundig begeleid werd door pianist
Léon Bak. Een lyrisch Allegro, een
tweede deel met grillige versierin
gen en een elegant trio, gevolgd
door een Adagio dat een hommage
aan Bach is, en een vrolijke Finale,
alles was technisch knap en muzi
kaal in evenwicht. Chapeau! Het re
cital werd in stijl besloten met een
reeks liederen van Mendelssohn.
PZC ONLINE
Hoe maak je een
replica van iets
dat nooit heeft
bestaan? Of trap
ik nu tegen een
heilig huisje?:)
PC
aan de naïeve dromer
De Wardenclyffe toren foto's peter nicolai
Jeanette Vergouwen
RECENSIE
Mendelssohn in Zeeland, liedre
cital. Gehoord zondag 11 decem
ber in het Speelhuus Ter Reede in
Vlissingen.
KNALLENKAART
Regelmatig worden ze in
de regio gehoord: onbe
kende knallen waarvan in
eerste instantie niemand
kan vertellen waardoor ze
veroorzaakt worden. De
PZC wil deze knallen in
kaart brengen. Heeft u er
een of meer gehoord?
Meld ze bij ons, via
www.pzc.nl/knallenkaart
TWITTER
Jan-Kees de Meester
@JKdeMeester
Het Terneuzens college is
enthousiast over het plan
een replica van de Vlie
gende Hollander naar de
stad te halen, schreven wij.
Dan hebben we het dus
over het legendarische
spookschip dat met strak-
gespannenzeilen tegen de
wind in voer. Jan-Kees de
Meester heeft nog één
vraag...
BESTE LERAAR
De afgelopen weken heb
ben weken hebben
Zeeuwse scholieren hun
favoriete leerkracht kunnen
voordragen voor titel
'Beste leraar van Zeeland'.
Daar zullen vijf genomi
neerden naar voren komen.
Moet jouw docent daar ook
bij? Dan moet je nu in
actie komen. Vandaag is je
laatste kans. Kijk op
www.pzc.nl/besteleraar om
te zien hoe je dat voor el
kaar krijgt.
MEEST GELEZEN
1. Zeeuw uitvinder van het jaar
2. Gewonde bij brand in Oude-
lande
3. Binnenstad Goes stroomt
vol voor Kerstmarkt
4. Kwaliteit Admiraal De
Ruyter Ziekenhuis op orde
5. Scheepswerf Hansweert
boekt grote order
Kijk op www.pzc.nl of
O @pzcredactie
II facebook.com/depzc
@pzcredactie
