Marjan Berk
Merkel pleit voor verbod
op boerka's in Duitsland
1
CDU in retoriek opgeschoven naar rechts
'NAVO en EU samen antwoord op Trump'
15
Ons leven
'voltooid' te
verklaren... Ik
vond dat een
vreselijke
gedachte
De Duitse bonds
kanselier Merkel wil
dat er in bepaalde
omstandigheden een
boerkaverbod komt.
Al een paar weken
liep ik om het boek
van Willeke
Stadtman heen. Ik
bladerde er af en toe
in, ik dacht na, ik las weer een
stukje. 15 misverstanden over eu
thanasie was de ondertitel, het
geen het boek voor mij nog
brandgevaarlijker maakte. Na de
lancering van een politiek plan
om bij een voltooid leven een
mogelijkheid te hebben dat 'vol
tooide leven' te beëindigen op
een geaccepteerde manier, ont
stak ik in treurige boosheid. Ons
leven - waarin we over het alge
meen ons best doen tot ons recht
te komen, verantwoordelijkhe
den aan te gaan voor onszelf en
voor de wereld om ons heen -
'voltooid' te verklaren... Ik vond
dat een vreselijke gedachte.
dat? Wanneer je de verhalen in
dit boek leest, kun je je voorstel
len dat er voor een aantal mensen
weinig reden is om dóór te leven.
En ik denk aan de uitspraak van
onze oude huisarts: „Wanneer
mensen echt grote doodsdrift
hebben, moet je ze laten gaan!
Help ze dan!"
Ik denk ook aan het leven van
mijn moeder. Na de oorlog kreeg
ze borstkanker. Na een amputatie
bleek na een jaar dat de ziekte
was uitgezaaid in haar botten,
hetgeen nog leidde tot een zesja
rig, traag verlopend en buitenge
woon pijnlijk proces. Ze had een
sterk hart, dat het vertikte op te
geven, tot ze in 1951 op 46-jarige
leeftijd stierf. Ik was net 18 jaar,
mijn broer 16, en ik herinner me
nog, naast het verdriet, de enor
me opluchting dat wij haar af
schuwelijke pijn, waartegen uit
sluitend steeds hogere doses
morfine werden ingezet om haar
broze leven te verlichten, niet
meer machteloos hoefden aan te
zien.
lang de hoop dat ze beter zou
worden. In de jaren na de oorlog
waren de middelen om iemand
te genezen nog niet zo verfijnd
als tegenwoordig: amputatie van
een borst, hormooninjecties,
pijnlijke bestraling, dan had je
het zo'n beetje gehad.
En toch...
Haar leven was nog lang niet
voltooid. Tot het laatst behield ze
haar sarcastische gevoel voor hu
mor, dat haar ook door de oorlog
had geholpen bij al die gevaar
lijke beslissingen, al die onder
duikers die verder moesten. Ze
heeft haar korte leven lang het
bange kind dat ik was laten zien
welke keuzes ze maakte. Ze
leerde mij de do's-and-don'ts
van het leven, die voor mij nog
steeds als leidraad gelden. Maar
het verhaal van mijn moeder is
een hoogstpersoonlijk verhaal.
is een inzichtgevend boek, waar
in veel misverstanden over eu
thanasie worden weggenomen.
Bij werkelijk ondraaglijk lijden,
en dat kan alleen maar persoon
lijk worden vastgesteld, is er in
ons land een uitweg. En Willeke
Stadtman neemt in haar boek
heel veel misverstanden hierover
op genuanceerde wijze weg.
Het rapport van de 'Advies
commissie voltooid leven' ver
scheen op 4 februari 2016 en ver
oorzaakte veel commotie. Con
clusie: alles kan bij het oude blij
ven. De euthanasiewet is toe-
komstbestendig, hulp bij
zelfdoding dient
voorbehouden te
blijven aan art
sen.
Ze komt hiermee tegemoet aan de
roep om een strengere vluchtelin-
genpolitiek.
Bijna 80 minuten sprak Angela
Merkel haar partijgenoten toe, pre
cies op dezelfde plek waar ze zes
tien jaar geleden voor het eerst tot
partijleider werd gekozen. In de
Grugahalle in Essen zijn duizend
CDU-leden bij elkaar gekomen om
voor nog eens twee jaar hun steun
uit te spreken voor hun bondskan
selier. De uiteindelijke 89,5 procent
van de stemmen vóór lijkt een in
drukwekkende steunbetuiging,
maar het is voor haar de op één na
slechtste uitslag ooit. De proble
men rond de vluchtelingenstroom
van de afgelopen anderhalf jaar
Wir schaffen das!') brachten haar
niet aan het wankelen, maar haar
gezag is wél aan het afbrokkelen.
Er werd dan ook met spanning
uitgekeken naar haar rede. Schuift
de CDU op naar rechts of blijft Mer
kel volharden in wat velen in Duits
land én haar eigen partij als een te
zachte benadering van het vluchte
lingenprobleem zien?
Ze begint meteen met een be
lofte: „Een situatie als die in 2015,
met een stormloop van vluchtelin
gen op onze grenzen, kan, zal en
mag niet meer voorkomen. Dat was
en is mijn politieke doel." En: „Niet
iedereen die gekomen is, kan en
mag blijven."
Dit is niet opzienbarend. Merkel
zei al eerder dat ze spijt heeft van
haar onverbloemde uitnodiging
aan de vluchtelingen uit het Mid-
den-Oosten, zónder dat daar een
plan van aanpak tegenover stond.
Wel nieuw is dat Merkel pleit voor
een boerkaverbod, zeker omdat ze
daar tot nu afwijzend tegenover
stond. „Bij ons is het: gezicht laten
zien, totale bedekking is niet pas
send. Dat zouden we moeten ver
bieden. We willen geen parallelle
samenleving." De CDU wil nu geen
boerka's in de rechtszaal, bij politie
controles en in het verkeer.
Samen
Merkel trekt ook van leer tegen het
taalgebruik van de populistische
Pegida-beweging, die actie voert
met de slogan 'Wij zijn het volk'.
„De enige die bepaalt wie het volk
is, dat is nog altijd het hele volk; dat
bepalen we samen, en niet alleen
maar een kleine groep."
Uit de commentaren klinkt door
dat Merkel en haar CDU in hun re
toriek zijn opgeschoven naar rechts.
Dat moest ook bijna wel, de roep
om een strenger asielbeleid werd
luider en luider. Aan de andere kant
wil de bondskanselier dat Duits
land zijn liberale koers niet hele
maal laat varen en zijn menselijke
gezicht blijft tonen: „Iedereen die
echt hulp nodig heeft, moet die ook
krijgen."
Ze vindt dat de Duitsers zich tij
dens de crisis van hun beste kant
lieten zien. Haar complimenten aan
de mensen die meehielpen aan de
opvang van 890.000 vluchtelingen,
kregen het grootste applaus.
Volgens hem versterkt die sa
menwerking de trans-Atlanti
sche band. Daarmee zou de twij
fel over een verzwakking door
het presidentschap van Trump
de kop in worden gedrukt.
Stoltenberg zei dat gisteren bij
de aftrap van een ongeziene sa
menwerking tussen de twee
blokken. De 28 bondgenoten
werden het over die samenwer
king in juli op hun laatste top
met president Obama al eens.
Gisteren leverden hun buiten
landministers een lijst van 42 sa-
menwerkingspunten.
Zo stellen de twee blokken zich
straks samen te weer tegen aan
slagen en cyberaanvallen, delen
ze inlichtingen en staan ze elkaar
bij in crisissituaties. Daarnaast
willen ze hun defensieplanning
beter op elkaar afstemmen.
Ook op het vlak van satelliet
communicatie, luchttransport,
onbemande vliegtuigen en bij
tanken in de lucht zien ze veel
mogelijkheden.
Topfunctionarissen zullen vaker
eikaars vergaderingen bijwonen
en ook bij eikaars militaire oefe
ningen - 'nu nog perfect geïso
leerd', aldus een VS-diplomaat -
gaan ze meekijken.
Trump lijkt een perfecte aanja
ger van de Europese defensie.
Lidstaten waren al bezig hun de
fensie-uitgaven te vergroten,
maar lijken daar versneld mee
verder te gaan nu VS-bijstand bij
een aanval niet langer vanzelf
sprekend is.
In gesprek
Minister Koenders vindt dat de
NAVO zo snel mogelijk met
Trump in gesprek moet gaan,
door een al geplande top, in de
eerste helft volgend jaar, naar
voren te halen, zo zei hij gisteren
in Brussel.
Volgens NAVO-bronnen blijft
het meest waarschijnlijke mo
ment volgend jaar juli, rond de
G20-top die in Hamburg plaats
vindt.
woensdag 7 december 2016
Slotakkoord
Wat is voltooid? Wie bepaalt
Bij mijn moeder leefde nog heel
Het boek van Willeke Stadtman
1
Mark van Assen
Essen
Merkel was gisteren op een grote CDU-bijeenkomst. fotogetty
Een hechte defensiesamen-
werking tussen de EU en
NAVO is het beste antwoord
op de verkiezing van Trump.
Dat zegt NAVO-topman Jens
Stoltenberg.
Frans Boogaard
Brussel
