«P
4
4
-J-
4a
T!
Een puur binnenlandse aangelegenheid,
zeggen de Europagezinde politici. Een anti-Europees
signaal, zeggen populisten. Wat is de daadwerkelijke
impact van het Italiaanse nee? Eén ding is zeker: de
eenheid wordt er niet groter op, nu premier Matteo
Renzi zijn ontslag heeft ingediend.
Het referendum in Italië ging over
een wijziging van de grondwet uit
1948. Premier Matteo Renzi vroeg de
Italianen om in te stemmen met het
terugbrengen van het aantal zetels in
de senaat, die nu te veel macht zou
hebben. Ook wilde Renzi de invloed
van de provincies inperken. Zo zou
hij sneller besluiten kunnen nemen
en de kwakkelende economie op
gang trekken. Al sinds zijn aantreden
in 20t4 presenteert Renzi zichzelf
als een hervormer en belooft hij de
kiezers meer politieke stabiliteit. Ita
lië versleet 63 regeringen in 69 jaar
tijd. Het referendum heeft zich nu
tegen Renzi gekeerd. De oppositie
mopperde dat de premier met het af
slanken van de senaat te veel macht
naar zich toetrekt. De kiezers grepen
het referendum aan om hun onvrede
over de regering te uiten. Renzi ver
bond zijn lot aan de uitslag. Nu hij
een nederlaag heeft geleden, ziet hij
geen andere mogelijkheid dan op te
stappen. De Italiaanse president
Mattarella heeft hem gevraagd nog
even aan te blijven, tot de begroting
is goedgekeurd.
De populistische Vijfsterren-
beweging (M5S) en Lega Nord, die
een harde campagne voerden tegen
Renzi en zijn referendum, zien even
wel hun kans schoon. Zelfs voorma
lig premier Silvio Berlusconi mengt
zich in de strijd om de macht. Om
Zelfs Silvio
Berlusconi en
zijn Forza Italia
mengen zich
in de strijd om
de macht
M5S en Lega Nord aan een meerder
heid te helpen gaat zijn partij Forza
Italia vermoedelijk een sleutelrol ver
vullen bij het vormen van een
nieuwe regering.
De uitslag van het referendum
maakt de machthebbers in Brussel
knap nerveus. Premier Matteo Renzi
was groot voorstander van Europese
samenwerking en daarmee een be
langrijke bondgenoot van de EU.
Bondskanselier Angela Merkel heeft
haar handen de komende maanden
vol met verkiezingen in eigen land.
In Frankrijk doet president Francois
Hollande niet mee aan de verkiezin
gen. Het extreemrechtse Front Natio
nal kan er een belangrijke rol gaan
vervullen. In Nederland doet de eu
rosceptische PVV het goed in de pei
lingen. Eerder zetten anti-Europese
sentimenten de politiek in Honga
rije, Polen, Griekenland en Spanje op
zijn kop. In Groot-Brittannië kozen
de Britten afgelopen juni zelfs voor
een vertrek uit de Europese Unie.
Brussel heeft dus alle reden tot zorg.
Van een vertrek van Italië uit de EU
zal het echter niet komen, verwach
ten de Europese machthebbers. De
eurosceptische Vijfsterrenbeweging
en Lega Nord keren zich weliswaar
tegen de euro, maar hebben aangege
ven niet te willen breken met de EU.
De Eurocommissaris voor Economie,
Pierre Moscovici, deed het referen
dum gisteren dan ook af als een Itali
aanse aangelegenheid en geen stem
tegen de Europese Unie. Op de
Franse televisie zei hij: „Italië is so
lide en ik heb er alle vertrouwen in
dat het land de situatie aan kan."
In heel Europa kraaien de leiders
van eurosceptische partijen victo
rie. Zo twitterde Marine le Pen van
het Franse Front National: 'De Italia
nen hebben hun afkeer laten blijken
van premier Renzi én de EU. Ze hun
keren naar vrijheid en daar moeten
we naar luisteren.' PW-leider Geert
Wilders schreef: 'Gefeliciteerd Italië.'
Populistische, rechtse en extreem
rechtse partijen winnen in heel Eu
ropa aan populariteit. Ze gedijen op
een groeiende onvrede over de im
migratie, kwakkelende economieën
en ontevredenheid over de toene
mende invloed van de Europese
dinsdag 6 december 2016
'Nee' Italië kenmerkend
voor kwakkelend Europa
Sander van Mersbergen en Gerben van 't Hof
WAAR GING HET REFERENDUM
EIGENLIJK OM?
Premier Renzi werd
het mikpunt van de
nee-stemmers in het
referendum, fotoap
WAT BETEKENT DE ITALI
AANSE NEE-STEM VOOR DE
EUROPESE UNIE?
PROFITEREN DE POPULISTEN
IN EUROPA VAN HET ITALIAANSE
REFERENDUM?
