15
Als de VVD na de verkiezingen opnieuw wil
regeren, kan premier Rutte amper om het CDA
van Sybrand Buma heen. De twee hebben echter
een bijzondere relatie, namelijk: geen.
...terwijl Buma ook best zonder Rutte kan
RIVALEN BUMA EN RUTTE
Om 21.05 uur gaat de telefoon van Sy
brand Buma. Mark Rutte aan de lijn.
Zojuist is het referendum over het ver
drag met Oekraïne 'verloren'. De pre
mier hoopt dat de CD A-leider niet al
te straffe woorden kiest, straks in de
media. Rutte wil na deze 7de maart
wat speelruimte houden om het 'nee'
te interpreteren. Buma heeft in de
campagne juist gezegd dat de uitkomst
- welke dan ook - gewoon opgevolgd
moet worden. Hij is perplex. Afgeme
ten antwoordt hij de premier: „Heb jij
mij wel gehoord in de campagne?"
Het tekent de verhouding tussen
Rutte en Buma. De pragmaticus en de
onwrikbare. Of minder aardig gezegd:
de flip-flopper versus de loden deur.
Ze kennen elkaar al jaren - nog van
Balkenende IV - en hebben een bij
zondere relatie. Namelijk: geen. Waar
Rutte bekendstaat om zijn manage
mentcapaciteiten, valt Buma buiten
het groepje dat af en toe mee uit lun
chen wordt genomen.
Afscheid
De laatste keer dat de mannen met
zijn tweeën om tafel zaten, was bij
het Indonesisch Restaurant Poentjak.
Dat etentje dateert alweer van 2013,
weten insiders, een eeuwigheid
naar politieke maatstaven. Veel
om het lijf had het onderhoud
niet; veel koetjes en kalfjes, her
inneringen ophalen, dat werk.
Achteraf bleek het een soort af
scheid: Rutte sloot even later het
Herfstakkoord met D66, Chris
tenunie en SGP, het trio dat vanaf
dat moment stevig aan de borst
werd gedrukt als 'de meest ge
liefde' of constructieve drie.
Juist uit die houdgreep heeft Buma
altijd willen blijven, klinkt in het
CDA-kamp. Hij laat zich niet paaien.
„Rutte spint een web om de mensen
van wie hij iets nodig hebt. Dat is
Pechtold overkomen, dat is ook Klaver
overkomen met het leenstelsel. Hij
smeert zoveel stroop dat je op het
laatst de uitgang niet meer ziet."
Bij de VVD houden ze het op de on
wil van Buma: die zegt als een 'prui
lende peuter' toch overal 'nee' op als er
akkoorden gesmeed moeten worden
met oppositiepartijen om een meer
derheid in de Eerste Kamer bijeen te
harken. Het CDA is onder Buma op
'verantwoordelijkheidsvakantie',
schamperen de liberalen.
Sinds het etentje is
het stil gebleven
tussen Rutte en
Buma. De twee
bellen wel in
dien nodig.
Maar het
blijft bij
beleefd
heden.
De
t Ze houden
het vriendelijk,
maar gezellig
is het al die
jaren nooit
geworden
SLEUTELROL
twee vinden simpelweg weinig aan
sluiting met elkaar. Andere humor,
andere stijl, ander verhaal, heet het.
De één vraagt om 'mee te denken', de
ander zegt 'had er dan van tevoren
over nagedacht'. Ze houden het vrien
delijk, maar gezellig is het al die jaren
nooit geworden.
Tsjakka
Buma vindt de premier een man
zonder mening, die lenig de ruimtes
pakt als die vallen. Een politicus die
wacht, wacht en nog eens wacht en
dan niet voor de oplossing gaat die
hem het beste lijkt, maar die hem het
beste uitkomt: de 'als-er-maar-een-
oplossing-is'-oplossing. Rutte als
'tsjakka-premier', hoonde Buma al
eens.
Op zijn beurt haalt de premier zijn
neus op voor de starre Buma, die tel
kens pontificaal stelling neemt en
dan niet meer meebuigt.
Zelfs niet als het 'landsbe
lang' in het geding is, zoals
in de kwestie-Oekraïne.
De VVD-leider legt zich w
overigens niet neer bij het
njetvan Buma. Hij belde eind
oktober alles en iedereen, van
Europa-gezinde CDA-toppers
tot Europees president
Donald Tusk, om Buma er
toe te bewegen zijn on
wrikbare standpunt te her
zien en daarmee het associ
atieakkoord te redden.
Hoewel die politieke
kracht
patserij
in CDA-
kringen ontzag
afdwingt, heeft die
op Buma tot dusver
geen effect. „Dat werkt bij hem juist
niet", weet een ingewijde. „Sybrand is
net slagroom. Hoe langer je klopt, hoe
stijver die wordt."
Rest de vraag of de stroeve relatie
een toekomstige politieke samenwer
king in de weg zit. De WD ziet hele
maal geen problemen. „Het zijn ge
woon politieke collega's die op inhoud
verschillen. Ze zijn allebei stoer ge
noeg om na zo'n campagne bij elkaar
te gaan zitten als dat moet", weet een
bron dichtbij de premier.
Bij het CDA wordt weliswaar ook
gewezen op de professionaliteit van de
twee kemphanen, maar zijn ze ook
niet vergeten hoe genadeloos Rutte
opereerde na de val van Rutte-I. Het
CDA kon wat extra tijd goed gebrui
ken om te hergroeperen, maar Rutte
toonde geen medelijden en aasde op
snelle verkiezingen, tot de PvdA hier
een stokje voor stak. Buma heeft
daarnaast nooit kunnen wen
nen aan een premier die voor
zijn ogen ooit een glas kapot
sloeg, weet een ingewijde.
„Op zo'n manier je zelfbe
heersing verliezen, zoals
Rutte destijds in het
Catshuis,
dat is voor
Buma on
denk
baar."
zaterdag 3 december 2016
GO
Tegenpolen op het Binnenhof
Tobias den Hartog
Laurens Kok
Den Haag
Insiders gaan er voetstoots vanuit
dat een volgend kabinet ten min
ste zal bestaan uit VVD, CDA en
D66, aangevuld met één of twee
andere partijen. Een brede mid
dencoalitie dus. De verklaring
volgt uit een logische optelsom:
het gedoodverfde drietal heeft de
meeste zetels in de Eerste Kamer
- 35 van de 75 - en heeft zeker op
sociaal-economisch vlak door
gaans veel overeenkomsten. Pak
daarbij een PVV met wie niemand
zegt te zullen regeren en Rutte-lll
staat al bijna op het bordes.
Maar dat scenario is minder lo
gisch als je naar de verkiezings
programma's kijkt. Het CDA-pro-
gramma leest als één lange aan
klacht tegen het liberale individua
lisme van de VVD, dat de gemeen
schapszin zou ondermijnen. De
VVD houdt stevig vast aan de
marktwerking in de zorg, terwijl
CDA en D66 bereid lijken de
macht van zorgverzekeraars in te
perken, een grote wens van PvdA
en met name SP. SP-lijsttrekker
Emile Roemer heeft hier zelfs een
breekpunt van gemaakt.
Ook op sociaal-economisch ter
rein maakt het CDA een ruk naar
links. De christendemocraten wil
len de 'doorgeschoten flexibilise
ring' van de arbeidsmarkt tegen
gaan: het CDA bepleit één ver
plichte basisverzekering tegen ar
beidsongeschiktheid voor alle
werkenden. Daarnaast komen
zzp'ers alleen nog maar in aan
merking voor de gunstige zelf
standigenaftrek als zij een mini
mumbedrag aan pensioen opbou
wen.
Verder bepleit het CDA in navol
ging van PvdA-premier Lodewijk
Asscher aanpassing van de Euro
pese detacheringrichtlijn, die het
nu mogelijk maakt goedkoop bui
tenlands personeel in dienst te
nemen. De VVD zijn al die maatre
gelen juist een gruwel. De libera
len vinden dat ondernemers, ook
zzp'ers, zo min mogelijk bekneld
moeten worden in hun onderne
merschap.
Inhoudelijk gezien lijkt de vorming
van een centrumlinks kabinet van
CDA, D66, PvdA en SP misschien
meer voor de hand te liggen dan
een coalitie van het brede midden
met de VVD. Aan de verhouding in
de Eerste Kamer ligt het niet:
daarin komen CDA, D66, PvdA en
SP samen uit op 39 Eerste Ka
merzetels, een nipte meerderheid.
De realiteitszin van dit scenario
staat of valt natuurlijk met de uit
slag op 15 maart. In de huidige
peilingen is een kabinet van CDA-
D66-PvdA-SP met gemiddeld 56
zetels nog erg ver weg. Voor
Buma-I moet het CDA aan de bak.
Maar ook als het resultaat straks
tegenvalt, is een coalitie met de
VVD nog geen 'moetje', menen de
christendemocraten. Een inge
wijde uit CDA-kringen: „Stel er zijn
twee grote winnaars, bijvoorbeeld
de VVD en de PVV, waarom zou
den wij dan met een zetel of vijf
tien in zo'n kabinet gaan zitten?
Wederom een kabinet met een
minderheid in de Eerste Kamer
kan dan gebeuren. Waarom niet?"