13 HORKENTEST PROFESSOR AXEL THEMMEN Lomperiken zijn niet meer welkom in de collegebanken van het Erasmus MC. Die kunnen uitgroeien tot lompe artsen. Professor Axel Themmen ontwikkelde daarom een horkentest. Wie zakt, krijgt geen kans om dokter te worden. Als ze nu al niet betrouw baar zijn, zijn ze dat als arts mogelijk ook niet Een klasgenoot biedt antwoorden te koop aan van een toets die Xavi nog moet maken. Hij vindt dit vak moei lijk, dus het aanbod is verleidelijk. Maar hoe gepast is dat? En is het on gepast als Xavi zijn klasgenoot ne geert? Of juist verklikt? Dit lijkt zomaar een tienerdi lemma, maar deze vragen kunnen de toekomst van een scholier gaan bepa len. Nog sterker: deze vragen moeten voorkomen dat die scholier over een paar jaar nors wegsnelt in een witte jas, een patiënt met een knoop in de maag achterlatend. Wie genees kunde wil studeren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, wordt voortaan onderworpen aan een heuse integriteitstest, ontwikkeld door professor Axel Themmen. „Ik vraag expres naar situaties die dicht bij de scholieren zelf staan", vertelt hij. „Het heeft geen zin om 17- jarigen medische kwesties voor te schotelen, daar zijn ze nog niet voor opgeleid. Liever laat ik ze nadenken over een collega die bijvoorbeeld homo-onvriendelijke opmerkingen op Facebook plaatst." „Wat de test exact voorspelt, weten we nog niet. De wijze van beant woorden zegt in elk geval iets over het morele kompas van een scholier. Het maakt niet uit of die scholier in vult wat sociaal wenselijk is, de test checkt immers of hij wéét wat onge past is. Het is niet oké antwoorden te kopen, ook niet als anderen het wel doen. Het is niet oké om smoezen te verzinnen om onder opdrachten uit te komen - we willen geen studenten die vijf keer spijbelen omdat hun oma zogenaamd is overleden. Als ze nu al niet betrouwbaar zijn, zijn ze dat mogelijk als arts ook niet." „Een goede, open houding heeft een bewezen positief effect op de gene zing. Daarnaast draait het grootste deel van de medische tuchtzaken om de manier waarop een dokter zich heeft gedragen. Patiënten begrijpen heus wel dat een fout niet volledig te voorkomen is - geneeskunde is een moeilijk vak - maar als ze zich seri eus genomen voelen, zijn ze eerder geneigd de consequenties te accepte ren. Uit onderzoek blijkt dat studen ten die zich tijdens hun studie her haaldelijk misdragen, later drie keer zo vaak in aanraking komen met het tuchtrecht." Zeker, sinds 2001 krijgen alle genees- kundestudenten drie jaar lang het vak Consultvoering communicatie en attitude gecombineerd met medi sche technieken. Ze leren onder meer dat oogcontact maken belangrijk is, dat het niet netjes is om een patiënt zich te laten uitkleden en vervolgens naakt te laten wachten. Ze leren dat het prettiger is om te zeggen 'ik ga nu uw borsten onderzoeken' dan met een aan de slag te gaan. „Dat is moeilijk hard te maken. Op basis van gesprekken met onze klini sche collega's weten we dat de hou ding van studenten en jonge artsen is verbeterd, maar dat wordt ook geëist door steeds mondigere patiënten. Toch hebben per jaar nog steeds on geveer tien van de ruim 400 eerste jaars niet de juiste attitude ten op zichte van medestudenten, docenten en patiënten." „Er zijn studenten die op hun tele foon spelen met een patiënt voor hun neus of ze bespreken uitgebreid en lacherig een patiënt in de metro. Er zijn ook studenten die stie kem een klasgenoot fotografe ren tijdens het oefenen van lichamelijke onderzoeken op elkaar. Dat is absoluut niet oké. Ik heb 80 ver schillende voorbeelden verzameld van hetzelfde probleem: respectloos om gaan met je rol." „Dat kan wel, bijvoorbeeld bij het praktijkexamen Communicatie en Attitude maar het geeft gedoe als een student na één jaar met de opleiding moet stoppen om dat hij alleen dit vak niet haalt. Docenten vinden het ook lastig voor dit vak on voldoendes uit te delen." „Ja. We zien dat het rotte appels zijn, dat waren ze mis schien ook al als scholier en zijn ze waarschijnlijk nog steeds als ze arts zijn. We willen deze types al bij de poort tegenhouden, want eenmaal toegelaten is het niet makkelijk om ze uit de opleiding te knikkeren. Sinds de wet is gewijzigd in 2010 be staat de mogelijkheid ze alsnog uit te schrijven. Maar dit iudicium abeundi is een heel zwaar middel waar een lang verbetertraject met psychologische hulp aan vooraf gaat." „Het is niet niks, dat weet ik. Maar onze ervaring is dat die verbetering heel moeizaam gaat en als wij ze wei geren, hebben wij in elk geval geen last van ze." „Dit jaar tellen de antwoorden nog niet mee. Ik ben geneigd te zeggen dat wie het jaar erna niet de mini male score op de integriteittest haalt, niet welkom is. Maar dan moeten we zéker weten dat de test valide en vol doende voorspellend is. Aan het einde van dit schooljaar kun nen we daar de eerste re sultaten van zien; zijn diegenen die laag scoor den bij de test ook de studenten die negatief opvallen? gens ontwikkelingsexperts is het morele kompas van een 17-jarige al voor een groot deel ontwikkeld. De cijfers uit 5-vwo voorspellen voor ruim 40 procent het succes van ge- neeskundestudenten. De scholieren die gemotiveerd zijn iets te doen met hun leven - vrijwilligerswerk, fana tiek sporten - doen het vijfjaar later beter bij hun coschappen. We onder zoeken nu of de integriteittest een zelfde voorspellende waarde heeft. „Een uitmuntende maar horkerige arts is een nog betere arts zonder die horkerigheid. Die hartchirurg kan de beste zijn in het aanleggen van meer voudige bypasses, maar in zijn eentje is hij niets. Hij móet samenwerken met andere artsen en verpleegkundi gen. Als hij niet goed met hen om gaat, niet openstaat voor hun kritiek, dan gaat het vaker fout. Dat is bewe zen. Niemand kan alle artsen in één klap veranderen in sociale wonders, maar hoe meer jonge artsen met een goede attitude instromen, hoe sneller deze verandering plaatsvindt." „Zeker, maar het is niet eenvoudig te klikken over een arts die jou moet beoordelen. Toch proberen wij ze te leren dat het belangrijk is om op el kaar te letten en fouten toe te geven." „Dat klopt, dat is een ding. Dat bete kent niet dat we dan maar moeten stoppen met werken aan verbetering. Ik pretendeer met de integriteittest niet de oplossing te hebben, ik pro beer aan de voorkant een steentje bij te dragen aan de integriteit van art sen in opleiding. En begrijp de test niet verkeerd, het is niet de bedoeling om alleen zachtaardige watjes-dok ters over te houden. Het leuke is: uit oefenrondes blijkt dat het gros van de scholieren de test vergelijkbaar invult als de experts. Veruit de meesten we ten prima wat gepast gedrag is. En dat zijn degenen die we willen oplei den tot geweldige artsen." zaterdag 3 december 2016 GO 'We willen niet dat de rotte appels arts worden' Jitske-Sophie Venema Rotterdam Maar wat zegt het als een scholier het kopen van toetsantwoorden gepast vindt? Is hij dan niet ge schikt om arts te worden? Waarom is de houding van een arts belangrijk? Wordt op dit moment al aandacht besteed aan de sociale antennes van medici in spe? Hebben die lessen effect? Wat voor gedrag vertonen zij? Worden studenten al op dit gedrag afgerekend? Zo blijven de mees ten binnenboord? —Axel Themmen Vindt u selecteren aan de poort geen zwaar middel? Tieners krij gen geen kans zich te verbeteren. Hoe zwaar gaat de horkentest meetellen? Kun je van een 17-ja- rige concluderen f dat hij niet integer genoeg is om arts te worden? Een studie geneeskunde duurt minstens zes jaar. In die tijd kan een mens - een adolescent, nota bene - veranderen. Die kritiek hoor ik vaker, ook intern. Maar vol- Móeten alle artsen empathisch zijn? Is een norse houding niet tri viaal als een hartchirurg briljant is? Leren jullie de studenten kritiek te ontvangen en te geven? Bijvoor beeld door een horkerige dokter op zijn gedrag aan te spreken? Tegelijkertijd vinden zelfs jullie eigen docenten het lastig om stu denten af te rekenen op gedrag. V FOTO FRANK DE ROO

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2016 | | pagina 13