Ruzie over pieten: Sinterklaasje komt niet binnen
3
Cybersoldaten versterken het leger met digitale oorlogsvoering
Het Nederlandse leger heeft er een compleet nieuwe eenheid
bij Zo'n 80 cybersoldaten zijn de afgelopen twee jaar klaargestoomd
en kunnen op missie. Daar strijden ze niet met kogels en bommen, maar
proberen ze tegenstanders met virussen en malware te bestrijden.
Opperste concentratie in het hart van
de gloednieuwe legereenheid in de
Beatrixkazerne in Den Haag. In een
futuristische ruimte vol schermen
druppelen de laatste digitale bedrei
gingen binnen. Er is een aanval ge
weest van een fictieve groep hackers
die een brandstoftank hebben laten
ontploffen. Precies zo'n zelfde exem
plaar staat daadwerkelijk in Den Hel
der. Aan de militaire techneuten de
taak om uit te zoeken of dit ook hier
kan gebeuren.
Procedures trainen. Daar draait het
om bij deze door de NAVO georgani
seerde oefening met 38 landen. Niet
direct de meest spannende klus, er
kent commandant cyberoperaties
Erik Sprong. Maar daarom niet min
der belangrijk. Want wie dit niet
goed onder de knie heeft, kan op het
slagveld ook niet presteren. Dat is
toch waar het hart van elke militair
bij deze eenheid sneller van klopt.
Deze 'cybercommando's' moeten
niets hebben van het gooien van een
bom vanuit een straaljager. Of het
houden van zware vuurgevechten in
heuvelachtig terrein. Nee, hier krui
pen ze het liefst achter hun pc en
slaan ze elkaar op de schouders als ze
een raketinstallatie onklaar hebben
kunnen maken met een virus. Of een
cruciale database hebben overgeno
men waardoor de vijand beslissingen
neemt op basis van gemanipuleerde
informatie.
Programmeertaal, dat is hun wa
pen. Virussen. Scripts. Malware. Een
niet te onderschatten kracht op het
slagveld van de 21ste eeuw. Want er is
zoveel te hacken. „Je zult nog ver
baasd zijn hoe slecht de digi
tale wereld is beveiligd", zegt
Sprong. Hij noemt het voor
beeld van een hack op het
elektriciteitsnetwerk in Oe
kraïne, vlak voordat de Rus
sen de Krim binnenvielen. Of
het kraken van het e-mailac-
count van een medewerker
van Hillary Clinton. „Dat soort
dingen kunnen dus."
Ook de Nederlanders worden
geacht op deze manier toe te
kunnen slaan. Dat is een stuk
complexer dan het laten vallen
van een bom. Cybercomman
do's hebben weken tot maanden
voorbereiding nodig om doelen on
klaar te maken. „Als je een wapen
koopt, kun je daarna nog beslissen op
wie je gaat schieten. Bij ons moet al
les op maat worden gemaakt", zegt
Sprong.
Virus
De cybercommando's moeten zien te
achterhalen met welke computers
wordt gewerkt, met welke software,
hoe ze systemen binnen kunnen
dringen, welk virus ze daarvoor moe
ten gebruiken en welke commando's
ze moeten geven.
Goede inlichtingen zijn cruciaal.
„En je moet heel creatief zijn. Als je
een computer niet binnen kunt drin
gen, maar wel de airconditioning
kunt hacken, kan dat ook een doel
zijn om uit te schakelen. Dan worden
de pc's zo heet dat ze het vanzelf be
geven", zegt Sprong.
Zomaar virussen de wereld in stu-
ren is ook weer niet de bedoeling.
Boots on the ground
zullen altijd nodig
zijn. Maar wij kunnen
ze helpen doelen
te verstoren
Dat kan niet alleen het beoogde doel,
maar ook een half land ontregelen.
Aanvallen van cybersoldaten in een
gewapend conflict vallen - net als het
lossen van een schot - onder het oor
logsrecht, zegt hoogleraar Cyber Ope
raties en Militair Recht Paul Du-
cheine. Dat betekent simpel gezegd
dat onschuldige mensen zoveel moge
lijk gespaard moeten worden en het
leed beperkt blijft. Techneuten moe
ten dus precies uitvinden wat de ge
volgen zijn van hun daad. „Van een
granaat weet je dat scherven tot 150
meter verderop neervallen. Maar als je
een wifinetwerk hackt, zul je eerst
moeten onderzoeken wat dat teweeg
kan brengen", zegt Ducheine.
Fijne kneepjes
De allereerste cybereenheid van het
Nederlandse leger telt 80 man. De af
gelopen jaren zijn ze klaargestoomd.
Niet alleen om aan te vallen, maar ook
de eigen manschappen te beschermen
tegen digitale aanvallen van anderen.
Vanaf begin volgend jaar kunnen ze
volgens brigadegeneraal van het De
fensie Cyber Commando Hans Fol
mer op missie worden gestuurd en is
er sprake van bits on the ground. Niet
als zelfstandige eenheid, maar ter on
dersteuning van andere manschap
pen. „Boots on the ground zullen altijd
nodig zijn. Maar wij kunnen ze hel
pen om doelen te verstoren zonder ze
daadwerkelijk te vernietigen. Dat kan
een heel groot voordeel zijn."
Geen toeterende vrachtwagen of
brandweerauto die de goedheilig
man afzet op een schoolplein vol
kinderen. Geen luid klinkend Sin
terklaasje kom maar binnen met je
knecht. Basisschool Onze Wereld
schrapt de intocht omdat de zwar-
tepietdiscussie hoog oploopt on
der ouders.
Bij de gemengd-christelijke
school is het de gewoonte dat Sin
terklaas een grootse entree maakt
voor het plein, toegezongen door
leerlingen én ouders en geflan
keerd door pikzwarte pieten. Zo
gaat het al jaren, maar vorige week
maakte één ouder bezwaar tegen
de donkere schmink. Reden voor
schooldirectrice Tilly Terheijden
om de roetpiet in te voeren.
Daarmee was de kous niet af. Er
ontstonden twee kampen: ouders
die vóór Zwarte Piet zijn en ouders
die tégen zijn. „Sommigen waren
van plan hun standpunt kenbaar
te maken tijdens de intocht op het
plein. De een riep met 200 mede
standers te komen, de ander deed
daar een schepje bovenop", zegt
Terheijden. „Ik heb daar totaal
geen zin in."
Na overleg met de politie komt
Sint maandag niet meer aanrijden
bij Onze Wereld en de pieten zijn
niet langer zwart. Sint 'overnacht'
op school en zet geen stap op het
schoolplein. Vier roetpieten zul
len de klassen bezoeken buiten
het zicht van de ouders.
Terheijden heeft haar besluit in
dichtvorm gedeeld:
Als een traditie al zo lang bestaat
zijn veranderingen in zo'n situatie
vaak iets wat moeilijk gaat
Toch hopen wij op uw begrip
Want de veiligheid van de kinderen
is het belangrijkste, was voor ons de
tip
Niet alle ouders kunnen dat be
grip opbrengen. „Ik ben ontzet
tend teleurgesteld", zegt een moe
der. „De spanning en de lach op
het gezicht van onze kindjes, dat
lopen wij nu mis." Ze overweegt
haar kind zwart te schminken.
dag xx maand 2016
EDITIE
Vanuit de
Beatrixkazerne in
Den Haag worden
cyberoperaties
voorbereid.
FOTO PIM RAS
Raymond Boere
Den Haag
—Hans Folmer, brigadegeneraal
Op de Rotterdamse basis
school Onze Wereld wordt dit
jaar niet aan de deur geklopt.
De intocht van Sint op het
schoolplein is om veiligheidsre
denen afgeblazen.
Jitske-Sophie Venema
Rotterdam
