Het land van
valse beloften
44
Broga breekt
de werkdag
2
RENÉ DIEKSTRA
Wraakverlangen Even met een sleutel langs
de auto van je ex of die vervelende collega negeren.
Psycholoog Elise Seip (33) onderzoekt het
verlangen naar wraak. Hoe werkt dat?
Column
Als je belooft iets gegarandeerd te zullen
doen, maar al op het moment dat je het be
looft niet weet of je die belofte te zijner tijd
wel kunt of wilt nakomen, waar ben je dan mee
bezig? In ieder geval met misleiden. En meestal
ook met liegen. Volgens de algemeen geaccep
teerde definitie is liegen 'iets met stelligheid zeg
gen waarvan je weet of gelooft dat het niet waar is
of absoluut niet zeker is'.
Er wordt dus op deze planeet heel wat gelogen. Uit
een reeks onderzoeken blijkt dat kinderen en vol
wassenen per dag gemiddeld tien leugens vertellen
('Sinterklaas bestaat echt hoor') en soms zelfs tien
tallen. Onderzoek onder (huwelijks)partners toont
aan dat op iedere tien gesprekken die ze met elkaar
hebben er tenminste één een leugen bevat ('Ik vind
je helemaal niet te dik').
Opmerkelijk is dat, terwijl de meeste mensen
liegen veroordelen, ze het stiekem toch vaak
goed, terecht of begrijpelijk vinden. Leugens wer
ken als smeerolie of balsem in relaties. Als minis
ter-president Rutte in de dagen na de ramp met
MH17 zegt dat hij zeker
weet dat de schuldigen
hoe dan ook gepakt zul
len worden, dan spreekt
hij niet de waarheid, en
dat weet hij. Maar wij
vinden zo'n leugen niet
erg. Integendeel, we
vinden het een aan
vaardbare manier om
nabestaanden ietwat te
troosten. Sterker nog,
we zouden het zelfs als
ongepast hebben veroordeeld als hij gezegd zou
hebben dat hij geen garantie kan geven dat de
schuldigen gepakt worden. Hij spreekt dan wel de
waarheid, maar die waarheid wordt niet op prijs
gesteld. Een balsemende leugen wordt dikwijls
meer gewaardeerd dan een pijnlijke waarheid.
Als de voortekenen niet bedriegen, zijn we in
landen als het onze en de VS een post truth-samen-
leving aan het inglijden. Een samenleving waarin
niet de realiteitswaarde of het waarheidsgehalte
van beloftes ertoe doet, maar de mate waarin die
beloftes aantrekkelijk of wervend zijn. Wat niet
zelden betekent dat het leugens zijn. Heel vaak is
het onzeker of onwaarschijnlijk dat ze nagekomen
kunnen worden en dat weet de belover ook.
We zien dat proces zich nu in de VS voltrekken,
waar Donald Trump steeds meer van de beloftes
die hij tijdens de verkiezingscampagne heeft ge
daan, afzwakt of terugneemt. We zien dat ook in
Groot-Brittannië waar de Brexiteers steeds meer
moeite hebben om wat ze beloofd hebben, waar te
maken. En we zien het op het persoonlijke vlak. In
dezelfde periode dat sociale media kwamen met de
belofte van mensen verbinden, is het percentage
verbroken partnerrelaties, eenpersoonshuishou
dens en gebruikers van stemmingsverbeterende
stoffen (drugs, amfetamines, antidepressiva) expo
nentieel toegenomen. Er wordt nergens zoveel ge
logen of gedaan alsof als via die sociale media.
Blijkbaar hechten we inmiddels meer belang aan
aandacht dan aan waarheid.
Leugens
werken als
smeerolie of
balsem in
relaties
LEESTIPS
VAN DE
WEEK
LEKKER IN BALANS
r was eens een jonge
vrouw. Op een dag
maakte haar vriend
het uit. Geheel onver
wacht, schrijft ze op
I een internetforum.
I Hij had nooit laten
weten dat het met zijn gevoelens
voor haar niet meer helemaal snor
zat.
Ze moest hun huis, dat op zijn naam
stond, uit. En hij wilde niets delen van
de spullen die ze samen hadden ge
kocht, grotendeels met zijn geld om
dat hij zo veel meer verdiende. Vlak na
de breuk kwam ze erachter dat hij zes
weken ging reizen door Botswana en
Namibië, met zijn nieuwe vriendin.
De vakantie hadden ze maanden
daarvoor al gezellig samen geboekt.
De jonge vrouw was nu niet meer
alleen verdrietig, maar vooral ook ra
zend. Ze had de voordeursleutel nog.
Daags na zijn vertrek liet ze zichzelf
binnen in haar oude huis met een ki
lootje graszaad en een paar zakken
aarde. Ze verstrooide alles door de
kamers, sprenkelde er water over
heen, zette de verwarming flink
hoog en trok daarna de deur defini
tief achter zich dicht. De sleutel
gooide ze in de gracht. Wel ging ze na
een week of twee nog eens door de
ramen kijken of alles binnen naar
wens verliep. Dat deed het, schrijft
ze. Toen de ex na zijn droomreis
nietsvermoedend thuiskwam, trof
hij een subtropisch graslandschap
aan. O, en de banden van zijn auto
waren lek gestoken.
„Goeie wraakactie van die gras
mat", grinnikt psycholoog Elise Seip.
Bij de afdeling sociale psychologie
van de Universiteit van Amsterdam
deed zij de afgelopen jaren onder
zoek naar het verlangen naar wraak.
Dat begon vanuit haar interesse voor
hoe emoties ons gedrag sturen. On
langs promoveerde ze daarop.
„Dat denk ik wel. Een van de vragen
waarmee ik me heb beziggehouden,
is hoe en wanneer dat verlangen
wordt opgeroepen. Stel: je wordt be
spuugd. De een ervaart dat als verne
derend, een ander denkt: joh, wat
kinderachtig. De wens om de spuger
terug te pakken, zal bij de eerste veel
sterker zijn dan bij de tweede, die
kennelijk minder geraakt is. De twee
belangrijkste triggers van het verlan
gen naar wraak zijn het gevoel on
rechtvaardig te worden behandeld en
de bedreiging van eigenwaarde."
dinsdag 29 november 2016
Diekstra buigt zich over
de menselijke geest.
Donald Trump laat de ene na de andere belofte
varen. René Diekstra ziet een patroon en vraagt
zich af waarom we liegen over beloften.
Reageren? hartenziel@persgroep.nl
GO
Yoga is hier toch meestal een
vrouwending. Enter broga: yoga voor
'brothers', voor mannen dus. Met een
vleugje krachttraining en op maat
gemaakt voor tijdens de lunchpauze.
Dat zit in de
genen - Martijn
van Calmthout
Mieke Zijlmans
Over de erfelijk
heid van mense
lijke trekjes
(Lannoo, 19,99)
Elke werkdag komt de
man met de hamer
langs. Het ene moment
rammel ik enthousiast
op mijn toetsenbord,
het volgende zijn mijn
loodzware ogenleden
niet tegen te houden.
Er volgt een worsteling
tegen de slaap, tot ik
me verman en opsta.
Op zoek naar een re
medie voor dit dage
lijkse drama, meld ik
me bij Yoga Ground.
Deze Rotterdamse yo-
gaschool biedt lunch-
lessen van een halfuur.
Kunnen die me fris
door de tweede helft
van de dag helpen?
Op het programma
staat 'broga', bedacht
door een Amerikaanse
bodybuilder die als
spierbundel geen aan
sluiting vond op de yo-
gaschool. Heuse man-
nenyoga dus, een mix
van fitness en yoga die
volgens instructeur
Ferdinand Berghuijs
ook geschikt is voor
tough vrouwen.
Het bucketlist-
boek voor kop
pels - Elise De
Rijck199 dingen
om samen te
doen (Lannoo,
12,50)
Ben je
boos
pluk (g)een
Dt.Mjp Shftmt-KMn
HET NIEUWE GEZOND
Owepweden.elta
en teMkip kinderen
Goed vies, het
nieuwe gezond -
Maya Shetreat-
Klein Kinderneu-
roloog over op
voeden, eten en
gelukkige kinde
ren (Scriptum,
22,50)
roos
Els Quaegebeur
Is verlangen naar wraak iets wat
wij allemaal in ons dragen?
r
Elise
Seip:
„Boos
heid is
een
goede
voorspel
ler van
wraak."
FOTO
CHARLOTTE
ODIJK
