8
FIDEL CASTR01926 2016A
Met de dood van Fidel Castro is de
laatste socialistische leider-oude-stijl van
het toneel verdwenen. Cubaanse
ballingen in de VS vieren feest.
tatuur. Dissidenten verdwijnen
achter de tralies. Martelingen zijn
aan de orde van de dag. Duizenden
Cubanen vluchten naar de Ver
enigde Staten
Nu Castro is overleden, zwaaien
de ballingen in Miami met vlagge
tjes en slaan ze vreugdevol met
pollepels op pannen. „Dit is het
begin van het einde", jubelt de 32-
jarige Alex Pineiro tegen het pers
bureau AP. „Ik ben blij dat Castro
dood is en dat er weer hoop gloort
voor Cuba."
Onder Castro is Cuba compleet
verpaupert. Na het uiteenvallen
van de Sovjet-Unie in 1991 raakt de
president zijn politieke vrienden
kwijt en daarmee de economische
steun. Maar Castro blijft het com
munisme trouw en geeft de VS de
schuld van het lijden van zijn volk.
In 2006 neemt Fidels vijfjaar
jongere broer Raül de leiding over,
zijn presidentschap wordt twee
jaar later geformaliseerd. Castro
ziet het tandenknarsend aan maar
hij moet wel. De revolutionair
kampt met ernstige maag- en
darmproblemen en ondergaat tal
van spoedoperaties om interne
bloedingen te stoppen.
Fidel komt er bovenop maar
ademt vanaf dat moment vooral
verleden. Zijn leuzen op de bill
boards in Cuba dateren van decen
nia terug. Interviews met hem op
de staatstelevisie zijn uit de tijd
dat Castro nog die sigarenrokende
leider is, in zijn olijfgroene jasje
met twee borstzakjes en gestreken
kraag.
Raül Castro, inmiddels al 85,
voert economische en politieke
hervormingen door en haalt de
banden met de Verenigde Staten
aan. Fidel heeft zijn groene tenue
verruild voor een trainingspak en
verschijnt nauwelijks meer in het
openbaar. De vader van zeven kin
deren van drie vrouwen brengt
zijn dagen door met lezen en
schrijven. Verder ontvangt de
kromgegroeide revolutionair tal
van wereldleiders die graag met
hem op de foto gaan.
ij is de iconi
sche, revolutio
naire held die
opkomt voor
zijn volk. Of: de
meedogenloze
dictator die
mensen laat oppakken, martelen
en executeren.
Vast staat dat Fidel Castro ruim
een halve eeuw lang allesbepalend
is voor het leven van de Cubanen
en de verhoudingen tussen groot
machten flink op scherp zet.
De vlaggen in het Caribische ei
land hangen half stok na het over
lijden van de voormalige presi
dent, die 90 jaar oud is geworden.
Er mag geen druppel rum worden
geschonken, sportwedstrijden en
concerten zijn afgelast. Op de trap
pen van het universiteitsgebouw
in de hoofdstad Havana rouwen
studenten met kaarsen, bloemen
en portretten van Castro.
Als zoon van een rijke landeige
naar sluit de in 1926 geboren Cas
tro zich aan bij een groepering die
strijdt tegen de rechtse generaal
Fulgencio Batista. De charismati
sche Castro grijpt in 1959 de macht
en onteigent bedrijven en banken.
Met de steun van de Verenigde
Staten voeren contrarevolutionai
ren in 1961 een aanval uit op de
Varkensbaai in een poging om
Castro's regime omver te werpen.
Het wordt een pijnlijke misluk
king.
De Amerikanen maken zich
grote zorgen om de communisten
in hun achtertuin. Als de Sovjet-
Unie raketten op het eiland
plaatst, is de crisis compleet en
staat de wereld op de rand van een
kernoorlog. Het loopt met een sis
ser af.
Met hulp van de Sovjets krijgen
de Cubanen huizen, onderwijs en
medische zorg. Onder de bebaarde
Castro, bijgenaamd 'el coman-
dante', verandert Cuba steeds
meer in een communistische die-
De omstreden nalatenschap van
Castro klinkt door in de reacties
die Rusland en de Verenigde Sta
ten geven op zijn overlijden. De
Russische president Vladimir Poe-
tin omschrijft hem als 'een op
rechte vriend op wie Rusland kon
bouwen'. Donald Trump, die in ja
nuari aantreedt, noemt Castro
'een brute dictator die zijn eigen
volk bijna zes decennia onder
drukt heeft'. „Hij laat een erfenis
na van vuurpelotons, onvoorstel
baar leed, armoede en schending
van fundamentele mensenrech
ten".
Welk lot de Cubanen nu staat te
wachten is onduidelijk. Barack
Obama zette de deur open voor
economische samenwerking maar
Trump zegt weinig te voelen voor
nauwere banden met Cuba. Bo
vendien stopt Raül Castro in 2018
als president. Verjonging is er niet,
blijkt tijdens het laatste congres
van de communistische partij.
Achter de tafel zitten vooral ze
ventigers. Fidel zit in het midden.
Hij schraapt zijn keel, steekt zijn
wijsvinger omhoog en houdt zijn
allerlaatste toespraak. Tien minu
ten duurt die. Niet te vergelijken
met de urenlange betogen van
weleer.
Vandaag kunnen mensen af
scheid van Castro nemen. De urn
met zijn as staat op het Plein van
de Revolutie in Havana. Morgen is
er een officiële uitvaartceremonie
waarna de urn wordt bijgezet in
Santiago de Cuba. De stad waar
Castro zijn revolutie begint is ook
de stad waar het roerige tijdperk-
Castro eindigt.
Hij laat
een
erfenis na
van vuur
pelotons,
armoede
en schen
ding van
mensen
rechten
maandag 28 november 2016
Einde
van een
roerig
tijdperk
Met de Argentijnse revolutionair Che
Guevara (r) in 1958. foto photo news
Castro en dochter Alina Fernandez op haar
trouwdag, 1972. fotophotonews
Ballen met superster Diego Maradona in
2005 tijdens een tv-show. fotoafp
Met Jimmy en Rosalynn Carter in 2011.
FOTOAFP
De laatste officiële foto van Castro, met
president Tran Dai Quang van Vietnam
(paarse das), 16 november 2016. fotoepa
A Met Chroesjtsjov
(2de links), foto afp
A Gebroeders Fidel,
Raül, Ramon, fotopn
Gerben van 't Hof
Havana/Rotterdam
A Castro
stond bekend
als opvliegend.
Hier in 1999
tijdens discus
sie met IOC.
FOTOAFP
—Donald Trump