Wat Donald kan,
kunnen Geert en
Jan net zo goed
II
13
ZATERDAG IN DE WINKEL!
Deel 1 van de
'vergeten sprookjes'
Geert Wilders laat er geen gras over
groeien: gisteren lanceerde hij zijn
verkiezingsposter met de leus
'Nederland weer van ons'. Is Neder
land nu niet van ons dan? De
vergelijking met Trumps 'Make
America Great Again' is snel
gemaakt. Ook daar klonk dat
Amerika toch al 'great' was?
Het past volgens politicoloog
Kees Aarts in een trend van
populisten, die een nieuwe politiek
voeren: niet over de standpunten,
maar als middel om emotie los te
maken. „Kijk naar de muur bij de
Mexicaanse grens waar Trump het
over had. Ik denk dat hij niet echt
een muur wil bouwen, maar hij
gebruikt het om aan te geven dat de
immigratie een halt moet worden
toegeroepen. Je moet het niet
letterlijk nemen."
Populisme is niet voorbehouden
aan de rechtse partijen, benadrukt
Aarts. „Het zijn partijen die zich
niet richten op hun collega's, maar
op het volk zelf en die pretenderen
beter te weten dan wie dan ook wat
er onder het volk leeft."
SP-leider Emile Roemer bewees
dat woensdag in een reactie op
Trumps winst. „De heersende poli
tieke elite heeft totaal geen idee wat
er in de wijken en in de hoofden
van de mensen speelt. Wij bieden
een goed sociaal alternatief." Op
rechts biedt VNL van Jan Roos naar
eigen zeggen 'een mogelijkheid om
fatsoenlijk boos te zijn'voor wie de
PW té vinden.
Nederland kende in 2002 al een
soortgelijke schokgolf als nu door
de VS gaat. De LPF van Pim Fortuyn
haalde als nieuwkomer 26 zetels.
Ongekend. Maar het is niet zo dat
Nederland al 'aan de beurt is ge
weest' en daarom immuun is voor
een herhaling van die schokgolf.
„Dat zou een grote fout zijn",
meent Aarts. Hij wijst op hoe
weinig krediet de regeringspartijen
WD en PvdA hebben. „Als iemand
twintig jaar geleden zou zeggen dat
de PvdA tien zetels zou halen, was
die uitgelachen. Nu staan ze op dat
aantal in de peilingen."
Politicoloog Henk van der Kolk
wijst op een belangrijk verschil:
partij-identificatie. „In Amerika
stemmen mensen ook op Trump
omdat ze nou eenmaal Republikein
zijn en zich verbonden voelen met
die partij. Bij ons is dat anders. Een
extreem populistisch iemand trekt
hier alleen maar kiezers die hem
echt geweldig vinden."
DE GELAARSDE KAT
8 7 01V 003'23
'beetje' vooruitgang dat Obama
kon bieden."
„Trump heeft niks van doen met
de werkelijkheid. Hij kan gouden
bergen beloven, omdat hij niks
op heeft met de feiten. Je kunt in
zijn ogen als president muren om
Amerika bouwen, miljardenpro
jecten financieren en hele delen
van de arbeidsmarkt uitsluiten
en toch de belastingen verlagen.
Dat is totaal onrealistisch, maar
dat doet er niet toe voor de
kiezer.
„Daarnaast heeft hij geen moeite
met het uitschelden en kleineren
van alle mensen die hem in zijn
ogen van die gouden bergen en
dat droombeeld afhouden. Dat
maakt hem in de ogen van
mensen die toch al weinig van de
economie begrepen een onver
schrokken held."
„De grote prijs die we hiervoor
gaan betalen, is het verlies aan
waarden. Eerlijk zijn. Feiten se
rieus nemen. Respect voor an
deren, dat hoeft nu niet meer. Als
de president daar niets mee op
heeft, dan hoeven de onderdanen
daar ook niks mee op te hebben.
Trumpstemmers hebben zich van de
realiteit afgekeerd en willen alleen nog maar
de Amerikaanse droom horen, stelt econoom
Dan Ariely, gespecialiseerd in irrationeel gedrag,
somber vast. Feiten doen er voor deze mensen
niet meer toe.
Trump heeft
'verdeel, heers
en bedrieg'tot
kernwaarde
verheven
Nu was er al sprake van een
diepe verdeeldheid on
der de mensen, waar
door deze uitslag kon
ontstaan. Maar Trump
heeft verdeel, heers en
bedrieg tot
Amerikaanse kern
waarde verheven."
„Kijk, alle mensen, of ze
nou hoog of laag
opgeleid zijn, hebben
basale angsten. Maar in de
meeste plaatsen hebben
samenlevingen sociale nor
men ontwikkeld die deze
angsten beteugelen. Als er ie
mand in de politiek komt
bovendrijven die al die nor
men ondermijnt, dan kan de
geest overal uit de fles komen,
ook bij jullie."
gaan. Hij gaat voor de rijken de
belastingen verlagen die de ar
men vooruit moeten helpen."
„Dat is nog een tweede onlogi
sche ontwikkeling. In de regeer
periode van Obama is het sinds
lange, lange tijd weer beter
gegaan voor de lage en midden
klasse. Gemiddeld hadden
huishoudens juist flink meer te
besteden en stegen hun kansen
om hogerop te komen door werk
en inkomen. Maar het was niet
genoeg. Mensen hebben een
plaatje in hun hoofd hoe het in
hun ogen zou moeten zijn. De
Amerikaanse droom zien zij vele
malen rooskleuriger dan dat
Als er een econoom is
die deze verkie
zingsuitslag had
kunnen zien
aankomen, is het
Dan Ariely. De Amerikaan is
gedragseconoom en schreef een
bestseller over waarom mensen
zo eenvoudig misleiden en mis
leid (willen) worden. Toch werd
Ariely woensdagochtend zwaar
depressief wakker.
„We betalen nu de prijs voor de
enorme ongelijkheid die we
hebben laten ontstaan in oplei
dingen, inkomen en vooral
gezond verstand. Je kunt deze
uitslag zien als een civiele oorlog.
Van de mensen met een
hogere opleiding heeft 75
procent op Clinton gestemd
en 25 procent op Trump.
„Dat lage en mid
deninkomens massaal stem
den op een partij die al meer
dan 25 jaar probeert te
voorkomen dat opleiding
en gezondheid voor
iedereen toegankelijk wor
den, kun je alleen maar als ir
rationeel beschouwen. Met
Trump zal het benadelen
van de midden- en lage
inkomens versneld verder-
vrijdag 11 november 2016
'Trump is een held
voor wie niets van
economie snapt'
De overwinning van Trump in de
VS kan maar zo een voorbode
zijn van de verkiezingsuitslag in
Nederland. Ook hier kunnen op
15 maart de populisten van PVV,
SP en 50PLUS als winnaar uit
de bus komen.
Hanneke Keultjes
Laurens Kok
Den Haag
Profiteert Geert Wilders hier
van Trumps triomf?, fotoanp
O.a. verkrijgbaar bij:
Bruna, Jumbo en Primera
Trump kan blijkbaar wel aan
dat droombeeld voldoen.
Wat is de prijs die Amerikanen
hiervoor gaan betalen?
—Dan Ariely
Kan dit ons ook ge
beuren?
Sandra Phlippen
Maar we hebben toch net twee
termijnen Obama gehad?
New York
