Hier zijn het de emoties die kloppen -^ERNEliZEN 12 ZEELANE Open dag in het Zeeuws Archief Zirk*" Rond 1900 kwam Walcheren voor een breed publiek in beeld als vakantieoord. Het Zeeuws Archief in Middelburg laat mor gen zien hoe het toerisme op het eiland massaal werd. Het is een hele cocktail aan activiteiten, die het Zeeuws Archief mor gen onder de titel 'Schat graven in de tijd' biedt. Lezingen van onder anderen schrijver Geert Mak, architect Egbert Hoogenberk en publiciste Veronica Frenks. Ex posities met ansichtkaarten, foto's en affiches die een beeld geven van het vroege toerisme. Een de monstratie 'hoe restaureer ik een Archiefstukken vertellen het verhaal van vervlogen vakanties fotoalbum?' En rondleidingen door de depots, waar archiefstuk ken het verhaal van vervlogen va kanties vertellen. Eind 19e eeuw brak het besef door dat niet alleen de elite be hoefte had aan ontspanning. Ook de minder welgestelden konden zich vermaken op het eiland Wal- cheren. Met de oprichting van VW-kantoren werd geprobeerd die doelgroep van wervende infor matie te voorzien. Het is het begin van het massatoerisme. Tijdens de open dag in het Zeeuws Archief morgen van 10.00 tot 17.00 uur kunnen bezoekers er varen hoe Walcheren rond de eeuwwisseling aan de weg tim merde. Dagjesmensen uit Brussel en nog verder weg werden tijdens de zomermaanden naar Walche ren gelokt met kortingen op de trein- en bootkaartjes. De Middel burgse houthandelaar Alberts ex ploiteerde in de jaren 1880 een badstrand bij Zandvoort. Niet erg succesvol, maar de complete admi nistratie van de exploitatie is be waard gebleven. Er liggen tekenin gen van het nieuwe hotel Britan nia op de Vlissingse boulevard. De gemeente keurde het ontwerp af, omdat het een grotere opzet wil de. Van hotel Zomerlust in Dom burg zijn de tekeningen bewaard, toen het in 1925 als pension werd gebouwd. Opzienbarend is ook het in rood fluweel gevangen al bum met toeristische foto's, die als directe voorlopers van de an sichtkaarten beschouwd kunnen worden. Recenter, maar ook inte ressant: een stapel klachtenbrie ven over accomodaties 1965-1990. Zelfverzekerde mensen brengen mij altijd in ver warring. Is het dan soms toch abnormaal om aan je bestaan te twijfelen? Voor wie dat laatste wél doet, is elke aanleiding goed genoeg. Dochter zijn van een Zweedse moeder, bijvoorbeeld, en toch geen blonde haren hebben. Dat is een (niet onbelangrijk) element uit 'Ogen van Surabaya', de najaarsproductie van Theater Zeelandia. Dat is een aspect uit het leven van actrice en tekst schrijver Anna Rottier. Het ver haal is autobiografisch, inclusief het 'familiegeheim' van Indonesi sche oorsprong dat opduikt. In een persoonlijk leven doet dat er toe, en roepen de feiten de emo ties op. Hier op de planken zijn de feiten van minder belang. Hier zijn het de emoties die al dan niet zullen 'kloppen'. Het is dan ook een prachtige vondst om het verhaal onder te dompelen in klank. Een veel te mager woord. Muziek is dan weer een veel te dik woord. Daniel Cross van het Rosa Ensemble is daar verantwoordelijk voor. Een deel van zijn instrumentarium be staat uit 'idiofonen', instrumenten die van zichzelf erg klankrijk zijn. Miramba, gamelan, gong. Een veel zeggende keuze. Natuurlijk is er die verwijzing naar Indonesië. Maar ook naar het gegeven, dat emotie heel dicht aanleunt bij of bijna synoniem is aan 'de klank van het zelf. Jezelf horen klinken is een the ma dat nog op andere wijze terug komt. Losse woorden (meestal) of (soms) flarden van zinnen van wat Anna zegt, worden herhaald, ze 'spreken in koor', ze echoën. Het legt een klemtoon, of vormt een bezwerend ritme. Het drukt ook iets uit van de verwarring, of van de opwinding, waarin Anna verkeert. Het 'galmt' Anna los van zichzelf, ze weet het niet meer. Of ze laat zich gaan op de veelheid van identiteiten die ze in zich voelt. Op die manier heb ik dat nog zelden in het theater gehoord, en het is een fascinerend deel van de voorstelling, iets wat op zijn ei gen wijze een laag en een bele ving toevoegt aan het verhaal. Het decor spreekt een soortgelij ke taal van verdeeld in eenheid. Een sober bouwsel, groot wand- meubel zoals dat in het huis zou kunnen staan waar Anna zich met haar man wil vestigen, om haar Zeeuwse roots te bewijzen. Ach ter elke kastdeur schuilt een ver rassing. Van gamelan tot schim menspel, van kookpot tot bed. Al die stukjes en brokjes vormen sa men één geheel en vertellen mee dat éne verhaal. Al die stukken Anna, van kind tot actrice, vormen toch samen één Anna. En ook al is er altijd die 'ander' om je heen (want dat is de bijna zwijgende rol die musicus Daniel Cross op bijna mysterieuze wijze speelt), ten slotte is het die 'Zweedse pinda' die zich één en ondeelbaar zichzelf zou moeten kunnen voelen. Die de hoogte- en laagtevrees van het leven zal moe ten overwinnen. Ook al eindigt het voorlopig misschien onbeslist. Als er tussen proza en poëzie zo iets bestaat als proëzie, en dat dan in de vorm van toneel, dan komt 'Ogen van Surabaya' dicht in de buurt. Het blijft daarbij heel spe ciaal en uniek, dat toneel van dat niveau overal in Zeeland ook op de kleinere podia te zien zal zijn. vrijdag 4 november 2016 Het begin van het massatoerisme Jan van Damme Reclame van de Spoorwegmaatschappij Mechelen-Terneuzen in 1892 voor dagjes uit naar Walcheren. Anna Rottier en Daniel Cross in Ogen van Surabaya. FOTO LEX DE MEESTER Willem Nijssen RECENSIE 'Ogen van Surabaya': t/m 1 decem ber op tournee door Zeeland: Wis- senkerke (5/11), Middelburg (9/11), Vlissingen(10/11) en Rilland (12/11) Hotel de Ville Stadhuis - Middelburg Dehjrüdeie j MidddJutufj Aïtilcgpfoits ie Middelburg Vhssingen. atn 1 Ji n tt amw 11 ju w a mma tsl j BIJZONDERE TREIN BnutUte

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2016 | | pagina 74