'V
i
e:
8
Pieken als
de interne
klok het
graag wil
Tocht, vocht of schimmel in huis? Dan gaan vrouwen vaker naar de huisarts
Spieren hebben het ver
mogen om het zuur
stofverbruik te laten
toenemen als meer
energie nodig is. We
tenschappers van de
Northwestern Univer
siteit in het Ameri
kaanse Evanston ont
dekten dat de biologi
sche klok van muizen
ook van invloed is: als
nachtdier gebruiken ze
hun spieren 's nachts
veel efficiënter dan
overdag. Deze interne
klok (bij dieren en bij
mensen) geeft aan
wanneer het binnen
een periode van 24 uur
tijd is om te gaan sla
pen, te eten en wakker
te worden.
Hoewel het om een
studie bij muizen ging,
is het een interessante
ontdekking, zegt arts
onderzoeker Kasper
Janssen van NapAt-
Work. Dit
bureau
advi
seert
bedrij
ven
om
werkne
mers af en
toe een dutje
te laten doen. Janssen
was overigens niet be
trokken bij de studie.
„In een ander onder
zoek werd vorig jaar al
aangetoond dat de bio
logische klok de presta
ties van atleten beïn
vloedt. Ochtendmen
sen pieken met hun
prestaties rond het
middaguur, avondmen
sen pieken in de
avond."
Renée van Brakel (63) uit
Lewedorp was docent
Frans. Ze verruilde haar
vaste baan voor een
carrière als stemacteur.
„Het gaat me lukken.
Punt."
ijf jaar was ik toen ik met vi
oolspelen begon en dertien
jaar later wilde ik naar het con
servatorium. Mijn moeder, die mu
ziekdocente was, waarschuwde: solo
muzikant is een eenzaam beroep, dat
past niet bij jou. Ik boog mijn viool
op, ging Schoevers doen en werd se
cretaresse. Daar viel mijn vaardigheid
met de Franse taal op, wat hem wel
licht zat in mijn Hugenotenroots.
Voor mijn plezier volgde ik een oplei
ding Frans en voor ik het wist, stond
ik voor de klas.
Jarenlang lag mijn viool werkloos
in zijn koffer, maar op mijn achten
dertigste kreeg ik een overbuur
vrouw die viooldocente was. Ik stofte
mijn viool af en studeerde net zo lang
op delen uit de vijfde symfonie van
Beethoven tot ik auditie kon doen bij
het Zeeuws Orkest. Ik werd toegela
ten, tot mijn grote vreugde."
Hoorspelletjes
„Behalve instrumentale muziek
heeft ook de menselijke stem me al
tijd gefascineerd. Waar een ander fo
to's maakt, maak ik geluidsopnamen.
Als kind maakte ik met mijn broertje
hoorspelletjes, die we opnamen met
een bandrecorder. En als mijn moe
der poppenkastvoorstellingen gaf,
ging ik met haar mee: stemmetjes
verzinnen. Eenmaal volwassen bleef
ik stemmetjes bedenken en nadoen,
bijvoorbeeld als ik een reclame
hoorde op de radio. Mijn eerste man
kon zich daar geweldig aan ergeren.
'Moet dat?', vroeg hij dan.
Mijn huidige man hoor je gelukkig
niet piepen als ik het stemmetje van
Mickey Mouse onder de knie probeer
te krijgen aan de hand van oude
Disneyfilmpjes op YouTube.
Omdat ik wilde ontdekken wat ik
kon met mijn stem, deed ik een op
leiding tot stemacteur. Mijn docent
nodigde me daarna uit voor de ver
volgopleiding. Ik voelde dat ik op het
juiste spoor zat, luisterde naar mijn
hart en zegde het onderwijs afgelo
pen zomer vaarwel. Stemacteren is
ontzettend leuk, maar de juiste tone
of voice vinden is soms lastig. Wat wil
de klant, wat is de doelgroep, moet
het spits, verleidelijk, streng, vrien
delijk? Dat stemgeluid zo sfeerbepa
lend kan zijn, boeit me mateloos. Ik
zou graag documentaires inspreken.
Mijn stemgeluid is nu nog wat te be
trokken. Het mag juist zakelijker.
Dus daar moet ik nog aan schaven.
Mijn man hoor
je niet piepen
als ik Mickey
Mouse
onder de knie
probeer te
krijgen
Inmiddels heb ik mijn eerste klus
binnen: ik mag het verhaal van Peter
en de Wolf lezen als het blazersen
semble Klassiek van Dichtbij, onder
deel van Het Zeeuws Orkest, het ge
lijknamige muziekstuk van Prokofjev
speelt. Dat is volgend voorjaar in de
Zeeuwse Concertzaal.
Mijn baan als lerares opzeggen
voelde als een juiste beslissing. Tege
lijkertijd sloeg de paniek toe. Mijn
vaste salaris, dacht ik. Wat heb ik ge
daan? Maar dat was maar even. Ik ver
trouw erop dat ik een goed inkomen
ga vergaren met inspreken. Ik wil
stemacteur zijn. Punt. En dat gaat me
lukken ook."
SLECHTE LUCHT
dinsdag 1 november 2016
PZ
Muizen gebruiken hun
spieren 's nachts effi
ciënter dan overdag.
Hun biologische klok
regelt dat. Een soort
gelijk mechanisme
werkt ook bij mensen,
zo blijkt uit Ameri
kaans onderzoek.
Arnoud Kluiters
'Mijn stem mag nog
wat zakelijker worden'
Paula Koster
Renée
van Bra
kel vindt
stern-
acteren
ontzet
tend leuk.
FOTO
MECHTELD
JANSEN
Renée
van Brakel
Was Lerares Frans
Is nu Stemacteur
Hoe langer men
sen doorbrengen
in woningen met
een slecht binnen
klimaat, des te
vaker en langer
zijn ze ziek. Vooral
vrouwen en oude
ren bezoeken dan
de huisarts.
I en dikke trui
dragen om de
I gevolgen van
een paar tochtende
deuren te ondervan
gen? Het helpt niet ie
dereen, toont een stu
die van de Universiteit
Maastricht. Het ziekte
verzuim van mensen in
een woning met slechte
luchtkwaliteit ligt 10 tot
15 procent hoger dan
van mensen die beter
wonen.
Bij vrouwen en ouderen
leiden slechte isolatie
en ventilatie, maar ook
achterstallig onderhoud
zelfs tot 25 procent
meer doktersbezoek.
„Zij verblijven de
meeste tijd thuis", zegt
onderzoeker Nils Kok.
„En hoewei dit niet di
rect is onderzocht, ver
wacht ik dat dit ook
geldt voor thuiswer
kers."
Omdat soortgelijke ge
gevens in ons land niet
verkrijgbaar zijn, wer
den de data van 55.000
Duitse huishoudens on
derzocht. Was een wo
ning toe aan renovatie
of volstond een likje
verf? Was sprake van
tocht, vocht of schim
mel? Ook werd geke
ken naar leeftijd van de
bewoners en het inko
men. Met als onder
zoeksvraag: hoe vaak
gaan bewoners naar de
dokter en hoe vaak zijn
ze ziek?
Kok: „Omdat Nederland
en Duitsland eenzelfde
klimaat en bouwomge-
ving hebben, zijn de ef
fecten vergelijkbaar
met onze situatie.
Klachten zoals hoofd
pijn, slaapproblemen,
huidklachten en irrita
ties aan de luchtwegen
kunnen het gevolg zijn
van de kwaliteit van de
woning."
Het bouwjaar en het
type zeggen veel over
de kwaliteit van een
woning. „Toch kan een
milieuvriendelijke instal
latie in een duurzaam
modern huis tot meer
problemen leiden dan
een goed gereno
veerde arbeiderswo
ning."
Arnoud Kluiters
